شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- اندونزي به عنوان كشوري كه بيشترين جمعيت مسلمان جهان را در خود جاي داده است، به دليل روابط نزديكش با اسرائيل شناخته نميشود. اما وقتي كه از ديدگاه حامي فلسطين به مسئله نگاه شود، اندونزي از روابط صميمي با رژيم صهيونيستي بهرهمند است.
اگرچه دو كشور تلاش كردهاند تا روابط شان مخفيانه و بيسرو صدا باشد، اما آنها تعامل با يكديگر را با فاصله اندكي پس از تاسيس كشور اسرائيل در سال 1948 آغاز كردند. اين روابط در ابتدا بسيار محدود بود، و حداقل اين محدوديت تا ظهور رژيم نظام جديد باقي ماند، و در اين زمان رئيس جمهور سوهارتو برقراري رابطه با اسرائيل، به ويژه روابط نظامي را موثر و مفيد دانست. در دوره پس از رياست جمهوري سوهارتو، يعني در دوره عبدالرحمان وحيد روابط بين دو كشور به تدريج گسترش يافتند. پس از آن، چندين ملاقات بين مقامات عاليرتبه جاكارتا و تلاويو صورت گرفته است. رابين، نخست وزير وقت اسرائيل در سال 1993 از اندونزي بازديد كرد و در سال بعد، هم شيمون پرز، وحيد را به اورشليم دعوت كرد تا شاهد توافق صلح بين اسرائيل و اردن باشد.
اين ملاقاتها در سالهاي بعد هم ادامه پيدا كرد. انتقادات سازمانهاي اسلامي نظير محمديه هم نتوانست وحيد را ارسال هيئتهاي اندونزيايي به اسرائيل يا پذيرايي از هيئتهاي اسرائيلي باز دارد.
اگرچه هيچ رابطه ديپلماتيك رسمي بين دو كشور وجود ندارد، اما روابط تجاري بين اندونزي و اسرائيل در سالهاي اخير توسعه يافته است. مطابق گزارشات، تجارت و دادوستد بين جاكارتا و تلاويو به ميزان 400 تا 500 ميليون دلار رسيده است، رقمي كه تقريباً برابر 88 درصد از ميزان صادرات اندوزي ميباشد. اگرچه اندونزي عمدتاً كالاها را از مسير دريايي ارسال مينمايد، اما صادرات اسرائيل معمولاً محصولات حاوي فناوري بالا ميباشد.
همچين سرمايهگذاريهايي بين اين دو كشور صورت گرفته است. مثلاً در سال 2000، مركز بيمه اندونزي، آسورانسي جاسيندو، با شركت بيمه با مسئوليت محدود اسرائيل تواققي را امضا كردند تا بيمه اعتبار صادرات را براي صادركنندگان و واردكنندگان دو كشور ارائه نمايند. توافق مذكور همچنين اين شركت را بر آن داشت تا يك دفتر نمايندگي را در اسرائيل تاسيس نمايد. مطابق با گزارشات، ساير شركتها نظير گروه باكر هم با اسرائيل در ارتباط ميباشند.
همچنين به صورت غيررسمي، اين دو كشور به تاسيس سازمانها و شركتهايي دست زدهاند تا از اين طريق به تقويت روابطشان بپردازند. كميته روابط عمومي اندونزي-اسرائيل (IIPAC) در سال 2002 و با كمك يك يهوديِ اندونزيايي بنام بنجامين كنتانگ كه در كشور اسرائيل به تحصيل مشغول بود ايجاد شد. كنتانگ پيش از اين عضور شوراي اسلامي نعضت العماء و موسسه دانشجويان مسلمان اندونزي بود، كميته روابط عمومي اندونزي-اسرائيل را پس از بازگشت از اسرائيل تاسيس نمود، او در اسرائيل با كمك بورسيه تحصيلي رئيس جمهور وحيد تحصيل كرده بود. اگرچه كميته روابط عمومي اندونزي-اسرائيل ابتدائاً در سال 2002 تاسيس شد، اما در سطحي بالا از انظار عمومي دور نگه داشته شد تا اين كه در سال 2010 در جاكارتا افتتاح شد و آغاز به كار كرد. كميته روابط عمومي اندونزي-اسرائيل، داراي 4450 عضو ميباشد. همچين اين كميته به ايجاد لابي تجاري اندونزيايي انجاميده است كه با هدف تسريع سرمايه گذاري اسرائيل در اين كشور آسيايي صورت گرفته است.
جهت تسريع مشاركت موجود كه در حال رشد و توسعه ميباشد، اتاق بازرگاني اسرائيل-اندونزي در سال 2009 در تلاويو تاسيس شد. اين سازمان، زيرمجموعه و بخشي از اتاق بازرگاني اسرائيل-آسيا ميباشد كه با توجه به عدم وجود سازمانهاي ديپلماتيك بين دو كشور، هدف از آن تقويت رابطه اقتصادي بين اندونزي و اسرائيل ميباشد. سازمان مذكور در پي ارتقاي طرحهاي سرمايه گذاري و مزاياي ارتباط بين دو كشور ميباشد و اين كار را از طريق ارائه مشاوره و حمايت از سرمايهگذاران و تاجران انجام ميدهد. اگرچه يافتن اطلاعاتي كه شايد نشانگر سطح پرداختن اين پيكرهها به روابط بين اندونزي و اسرائيل باشد دشوار است، بدون شك، طرحهاي مذكور ميتوانند به تقويت روابط بين تجار، سرمايهگذاران و شايد حتي سياستمداران گردد.
در سالهاي اخير، همكاري بين جاكارتا و تلاويو به زمينههاي مختلفي گسترش يافته است. مثلا در سال 2008 دولت اندونزي توافقي را با ماگن ديويد آدام (MDA)، مركز خدمات فوريتهاي ملي اسرائيل و كميته توزيع مشترك آمريكا-اسرائيل امضا كرد تا به ارائه آموزشهاي پيراپزشكي در اندونزي بپردازند. يك جنبه قابل توجه از اين توافق اين بود كه نماينده اندونزي، سازمان اسلامي محمديه بود. روابط مردم با مردم هم در سالهاي اخير بين اين دو كشور به تدريج رشد يافتهاند. تخمين زده ميشود كه 200 هزار توريست اندونزيايي هر ساله از اسرائيل بازديد نمايند. چندين مركز توريستي حتي ارائه بستههاي گردشگري را آغاز كردهاند. اين تبادلات ممكن است كه در سالهاي آتي ادامه پيدا كند. مطابق گزارشات، در واقع دولت اندونزي در حال برنامهريزي براي استفاده از تكنولوژي پيشرفته و نيروي انساني اسرائيل است تا از اين طريق راههايي را در شرقيترين استان اندونزي، يعني پاپوا به راهسازي بپردازند.
همچنين ملاقاتها در سطوح بالا ادامه پيدا كرده است. مثلاً در سال 2013، وزير اقتصاد وقت رژيم صهيونيستي از اندونزي ديدن كرد تا در كنفرانس سازمان تجارت جهاني در بالي حضور يابد. چند سال قبل از اين هم، يعني در سال 2000، شيمون پرز به عنوان وزير همكاري منطقهاي به اندونزي سفر كرد. بعلاوه، معاون مدير كل امور آسيا و اقيانوسيه وزارت خارجه اسرائيل، آموس نادائي و سفير اسرائيل در بانكوك، يل رابينستين، در كنوانسيون ترتيب داده شده توسط كميسيون اقتصادي واجتماعي آسيا و اقيانوسيه در جاكارتا حضور يافتند و امر مذكور تبادلي يك طرفه نبوده است. چندين هيئت اندونزيايي نيز به اسرائيل سفر كردهاند. مثلاً در سال 2013، گروهي از هيئتهاي عاليرتبه اندونزيايي به صورت مخفيانه از كنسا، مجلس قانونگذاري اسرائيل ديدن نمودند، و سال گذشته هم اندونزي در كنوانسيون امنيت وطن اسرائيل كه در تلاويو برگزار شد، شركت نمود.
اين روابط بين اندونزي و اسرائيل ممكن است كه در سالهاي آتي هم بي سروصدا و مخفي باقي بمانند. مطمئناً اگر كه روابط بين اين دو كشور علنيتر شوند، احتمالاً اندونزي تحت فشار گروههاي اسلامي داخلي و حتي عموم در جامعه اندونزي قرار ميگيرد.
رسانه اجتماعي سبب آگاهي عمومي اندونزياييها از اشغال وحشيانه فلسطين توسط اسرائيل شدهاند. اگر كه روابط متقابل بين اين دو كشور علنيتر شود، با توجه به حمايت عمومي اندونزي از فلسطينيان، دولت در جاكارتا در سطحي بالا مورد انتقاد و حمله قرار خواهد گرفت. همچنين مخفي نگه داشتن اين روابط ميتواند به نوعي تمهيد و دورانديشي دولت اندونزي باشد كه در جهان اسلام حاضر است، امري كه براي روابط در حال توسعه با كشورهاي عرب زبان ضروري است.
محمد ذولفقار راخمت چندين سال در خاور ميانه زندگي كرده است. او داراي مدرك كارشناسي در روابط بينالملل از دانشگاه قطر است و در حال حاضر مشغول ادامه تحصيل در مقطع كارشناسي ارشد رشته سياستهاي بينالملل در دانشگاه منچستر ميباشد.
منبع: thediplomat.com
منبع مرجع: شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)
برگردان: گروه ترجمه شارا