شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- در دنياي كسب‌وكار، اهميت و ارزش نوآوري آزادانه در شناخت نام تجاري و جذب مشتري تا بررسي ديدگاه‌ها بر كسي پوشيده نيست. اما بايد پذيرفت كه بيشتر طرح‌هاي نوآوري آزادانه قادر به ارائه نتايج دقيق نيستند؛ زيرا عملكرد آنها بسيار پيچيده است و از روش‌هاي ناكارآمدي استفاده مي‌كنند. به علاوه، به اندازه كافي به موضوع مورد نظر مرتبط نيستند. در نتيجه، خلاقيت‌ها موجب اتلاف زمان و سرمايه شده و اثري بر جذب سرمايه‌گذار ندارند. همچنين شركت‌ها را در موقعيت آشفته دوجانبه‌اي از نظر زماني و مكاني درگير مي‌كنند:
جنبه زماني: طرح‌هاي نوآوري آزادانه‌اي كه فاقد ساختارهاي مشخص هستند، بسيار زمانبر بوده، بنابراين موجب طولاني شدن سلسله مراتب اجرايي و كمرنگ شدن انگيزه خلاقيت مي‌شوند.
جنبه مكاني: از يك طرف، ممكن است هدف نوآوري با خواسته‌هاي شركا مطابقت نداشته باشد؛ از طرف ديگر، احتمال دارد بازدهي حقيقي ناچيز بوده و نياز سازمان را برآورده نكند. كاربرد حقيقي راه‌حل اين مشكل چيست و چه كسي در چه شرايطي مي‌تواند آن را اجرا كند؟پيامدهاي ديگر طرح‌هاي نوآوري آزادانه، ناكامي و شكست هستند. اين طرح‌ها از اعتبار شركا و مديريت كاسته و موجب بدبيني به نوآوري‌هاي بعدي مي‌شوند.
باورهاي نادرست
نوآوري آزادانه از انديشه‌هاي راهبردي سرچشمه مي‌گيرد و به صورت تجربي به پختگي لازم مي‌رسد. هيچ برنامه فراگيري نمي‌تواند همه مشكلاتي را كه اين نوآوري‌ها ايجاد مي‌كنند، به‌طور كامل پوشش دهد. تنها حدود دو دهه پيش، جذب شركاي خارج از سازمان به ندرت صورت مي‌گرفت. اما اكنون گرايش به نوآوري آزادانه همه جا مشاهده مي‌شود. بسياري از سازمان‌ها در سراسر جهان، اين نوآوري‌ها را با وجود تمام مشكلاتشان اجرا مي‌كنند.
اين ايده نخستين بار در دهه 60 توسط هنري چٍسبروگ، سرپرست هيات علمي مركز نوآوري آزادانه دانشگاه كاليفرنيا مطرح شد سپس عنوان «نوآوري آزادانه» در سال 2003 به آن اطلاق شد. چِسبروگ اين روش را به عنوان الگويي معرفي مي‌كند كه مطابق آن اگر هدف سازمان پيشرفت در حوزه فناوري باشد، بايد از ايده‌هاي خارجي نيز مانند ايده‌هاي داخلي استفاده كرد و به كشف مسيرهاي تازه كسب‌وكار پرداخت.
در دنياي امروز، سازمان‌ها درك كرده‌اند كه روش‌هايي مشابه اين ايده مي‌توانند آنها را در بازار رقابت متمايز سازند. عبارت «نوآوري آزادانه» در متون مختلف براي اهداف متفاوتي با تفسيرهاي مبهم و كنايه‌اي به كار مي‌رود. اما مواردي مانند ايده‌هاي سطحي، تمرين‌هاي ارتباطي و برنامه‌هاي خودسرانه و خودمحور، به هيچ وجه نوآوري آزادانه محسوب نمي‌شوند.
خودراي نباشيد
هرچند اعتماد به نفس و انرژي مثبت شما و سازمانتان مي‌تواند موجب گسترش خلاقيت شود، از اين قابليت‌ها نبايد صرفا به شكل خودمحورانه استفاده كرد. با پرهيز از اين موضوع، نوآوري آزادانه مي‌تواند اعتبار بيشتري به سازمان شما ببخشد. به علاوه، موجب بروز توانمندي‌هاي زير مي‌شود:
• توانايي دسترسي بيشتر به ايده‌ها و فناوري‌هاي تازه و چشم‌اندازهاي مختلف در ارتباط با مشكلات؛ گسترش ديدگاه فرد در مورد جايگاه و قابليت‌هاي خود براي درك شرايط موجود.
• تاثير نوآوري‌ها بر سرمايه‌گذاران به منظور جذب سرمايه آنها.
• فرصت تمركز مجدد بر منابع داخل سازمان براي بررسي و كنترل موقعيت
• توانايي انتقال تجربيات راهبردي با كمترين ريسك ممكن، به دست آوردن فرصتي جهت گسترش هسته اصلي كسب‌وكار و ايجاد منابع جديد براي پيشرفت.
• مشاركت مشتري در فرآيند پيشرفت: مي‌توان از مشتريان دعوت كرد تا براي تشخيص مشكلات به سازمان كمك كنند؛ حتي هنگامي كه مفاهيم نيازمند تفسير يا بررسي هستند، مشتريان مي‌توانند در ارزيابي و اصلاح آنها نقش داشته باشند.
• فرصت در ميان گذاشتن روش تجاري: اگر ديدگاه مديريت سازمان متناسب با نگرش مشتريان باشد، اين نوآوري‌ها اغلب از طريق ارتباطات اينترنتي و شبكه‌هاي اجتماعي به‌طور همزمان در ميان گذاشته مي‌شوند.
• فرصت هميشگي ايجاد فرهنگ نوآوري بيشتر از طريق ارتباطات دائمي با افراد بيرون سازمان.
در هر شرايطي بايد انتظارات خود را كاهش دهيد. با توجه به ميزان مشكلات و مسائلي كه با آنها درگير هستيد، مي‌توانيد برخي نوآوري‌هاي جالب را اجرا كنيد. همچنان آگاه باشيد هرچند اعتماد به نفس و انرژي مثبت مي‌توانند موجب افزايش خلاقيت شوند، اما از اين قابليت‌ها نبايد صرفا به شكل خودمحورانه استفاده كرد.
يك روش جديد
در شركت اگزاگو، تعريف جامع تري از نوآوري آزادانه به دست آورده‌ايم: دانش جذب مشاركت‌كننده در هر دو بخش داخل و خارج سازمان براي تشخيص مشكلات كسب‌وكار و شناخت فرصت‌هاي تازه براي پيشرفت.
براي گسترش نوآوري بايد به مفهوم حقيقي آن توجه داشته باشيد. همچنين نسبت به قابليت ايجاد روابط تازه و شناسايي فرصت‌هاي تجاري بيشتر، بي‌تفاوت نباشيد. به علاوه، از آخرين پيشرفت‌هاي فناوري استفاده كنيد.
براي ارزش بخشيدن به تلاش‌هايتان، بايد مسير‌ها و اهداف را در موارد عيني مانند پروژه‌ها و ايده‌ها و موارد انتزاعي مانند فرهنگ، موقعيت شغلي و حس همكاري به‌طور آشكار تعيين كنيد. يك برنامه كاري موثر براي دستيابي به اين اهداف، سازماندهي كنيد. براي يافتن راه‌حل مناسب، بر مشكلات سازمان تمركز كنيد.
مشتريان و مصرف‌كنندگان را هنگام انتخاب شركا در نظر داشته باشيد و در عين حال باارزش‌ترين سرمايه خود يعني كارمندانتان را فراموش نكنيد. كارمندان شما به نوعي، سهامداران سازمان هستند كه به دليل تعلق به كشورها و فرهنگ‌هاي مختلف و دارا بودن سوابق كاري متفاوت، مهم‌ترين منبع نوآوري آزادانه در سازمان شما به شمار مي‌روند.
اگرچه كارمندان سازمان مي‌توانند به شيوه متعارف خود عمل كنند، اما بايد بهتر از ساير افراد آگاه باشند كه چه مواردي براي بهره‌برداري در آينده، مفيد و قابل اجرا هستند.
توجه به ايده‌هاي برون سازماني
اهميت دادن به ايده‌هاي افراد بيرون از سازمان، الگوي نوآوري آزادانه ما را از ساير الگوها متمايز مي‌كند. به باور ما، بايد هم از نيروهاي درون سازمان و هم از افراد بيرون سازمان در جهت دستيابي به نوآوري آزادانه استفاده كرد. بنابراين اين الگو امكان دسترسي آسان به منابع جديد نوآوري، گردآوري اطلاعات از افراد مختلف و استفاده از توانمندي‌هاي بالقوه آنها را فراهم مي‌آورد.
با تمركز بر اهداف، مشكلات و برنامه‌هاي كاري و استفاده از يك برنامه نرم‌افزاري جهت گردآوري راهكارها و ايده‌هاي تازه، شركاي بيرون سازمان را مديريت كنيد. به علاوه، ميزان بازدهي و قابليت پيش‌بيني بازدهي سازمان را در معرض نمايش قرار دهيد. چنين طرحي با پرداختن به انگيزه‌ها، برنامه‌ريزي‌ها، روش‌هاي پيش‌بيني بازار و ارائه تمام و كمال روال كار، موجب تضمين كارآمدي و مشاركت بيشتر خواهد شد.
اين الگو در گام بعدي به شما كمك مي‌كند تا ايده‌هاي داخل و خارج از سازمان را در راستاي بهره‌برداري از خرد جمعي با يكديگر ادغام كنيد. كارمندان سازمان مي‌توانند با استفاده از برنامه نرم‌افزاري در جهت اهداف خودشان، به ارزيابي بهترين مشاركت‌كنندگان بپردازند. سرانجام كارمندان انتخاب شده براي تصميم‌گيري، مشاركت‌كنندگان پيروز در اين رقابت را تعيين مي‌كنند.
ايده‌هاي بدون مرز
ممكن است ايده‌ها بدون مرز به نظر برسند، اما قطعا داراي محدوديت‌هايي مانند ابهام، بي‌ارتباطي و فقدان ارزش هستند. براي دستيابي به ايده‌ها و انتخاب بهترين آنها، به ابزارها و روش‌هاي مناسبي نياز داريد. بنابراين به هنگام آغاز روال نوآوري آزادانه، از بالا بودن ميزان مشاركت داخلي و خارجي اطمينان يابيد. به علاوه، همه مراحل فرآيند نوآوري و ارزيابي، به بازدهي ويژه‌اي نيازمند است. بنابراين پيشنهادهاي مطرح شده بايد مناسب بوده و بتوانند به سادگي جايگاه و پشتيبانان خود را در سازمان بيابند.
به‌طور كلي، به ياد داشته باشيد: در دست داشتن ايده‌هاي زياد، مفيد است، اما بايد آنها را به شكلي مناسب ارزيابي كرد. تركيب ايده‌هاي افراد داخل و خارج سازمان، گزينه بسيار خوبي است. برآورد ايده‌هاي مناسب و ارزشمند شركاي خارج و داخل سازمان، مي‌تواند موجب موفقيت شما شود. اگر اين روش را به درستي اجرا كنيد، مي‌توانيد همواره از پيشنهادهاي صدها يا حتي هزاران مشاركت‌كننده بهره ببريد. به علاوه، نام تجاري شما مورد توجه قرار مي‌گيرد و نوآوري آزادانه به يكي از ارزشمند‌ترين و بهترين تجربياتتان تبديل مي‌شود.