شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- متاسفانه آنچه که همواره در فرایند فعالیت های رسانه‌ای مورد غفلت و بی‌توجهی واقع می‌شود، ارزیابی مستمر از میزان اثربخشی و روند موفقیت یا عدم موفقیت فعالیت ها و ماموریت های رسانه ای وارتباطی است و آنچه بیشتر در این مقوله بدان توجه می‌شود تنها کمیت و تعدد کارهای صورت گرفته است، اینکه در عملکردها اعلام می‌شود که این تعداد خبر، مصاحبه، گزارش،  نشریه و ... تولید و انتشار یافته است، آیا می‌تواند استدلال منطقی و اصولی برای میزان اثربخشی و سنجش میزان کارایی رسانه ای یک سازمان باشد؟ آیا به این نکته مهم توجه می‌شود که این میزان خبر ارسالی، مصاحبه انجام شده یا سایت راه اندازی شده توانسته چه میزان تغییر نگرش در مخاطبان ایجاد و یا رفتار و فرهنگ جدیدی را در راستای اهداف و سیاست‌های اطلاع رسانی سازمان به دنبال داشته باشد؟ ... لذا کمیت و تعدد فعالیت و کارها فی نفسه نمی تواند ملاک دقیق و صحیحی از یک میزان موفقیت یا عدم موفقیت و اثربخشی  رسانه قلمداد کرد؛ چرا که در این میان ارزیابی علمی و دقیقی از نتایج کارها صورت نگرفته است و انطباق لازم با اهداف نهایی سازمان انجام نشده است.

زمانی می توان با قاطعیت اعلام کرد که یک سازمان در ارتباطات رسانه ای موفق عمل کرده است که با یک بررسی و ارزیابی علمی نتایج فعالیت های رسانه ای سازمان سنجش و ارزیابی شود و خروجی اقدامات و فعالیت ها مشخص گردد. برای نمونه اگر فعالیت ها و اقدامات متنوع رسانه ای برای صرفه جویی و ارائه الگو صحیح فرهنگ مصرف آب شرب بین شهروندان صورت گرفته با یک ارزیابی علمی است که می توان میزان صرفه جویی به عمل آمده که حاصل از کارهای رسانه ای بوده را مشخص کرد که آیا قبل از انجام فعالیت های رسانه ای میزان مصرف آب چقدر بوده و بعد از فعالیت های اطلاع رسانی توانسته ایم چقدر در این حوزه اطلاع رسانی اثر بخشی داشته باشیم که منجر به کاهش و صرفه جویی و استفاده صحیح در مصرف آب شده است. به عبارتی دیگر، فعالیت های اطلاع رسانی و رسانه ای صورت گرفته چقدر در راستای هدف بوده و توانسته تغییرنگرش و رفتار در مخاطبان ایجاد و آنان را متقاعد و ترغیب و اقناع به صرفه جویی در مصرف صحیح آب نماید؟ آنچه که در این میان اهمیت دو چندان و مضاعف دارد اینکه فعالیت های ارتباطات رسانه ای چه میزان توانسته در تغییر نگرش، باور و رفتار مخاطبان منطبق با اهداف سازمان موفق عمل نماید و نتایج درخور توجهی در برداشته باشد.

لذا می توان گفت در برنامه ریزی و اجرای همه فعالیت های به ویژه در زمینه ارتباطات رسانه ای آنچه تعیین کننده و معیار اصلی موفقیت یا عدم موفقیت است نتیجه و خروجی کارهاست نه تعداد و کمیت فعالیت ها؛ همانطور که بیان شد شاید یک روابط عمومی صدها مورد خبر، مصاحبه، نمایشگاه، نشریه، بروشور و ... تهیه و انتشار دهد، ولی چون در راستای هدف و با کیفیت مناسب نبوده باشد هیچ گونه اثربخشی و تغییری در نگرش رفتار مخاطبان سازمان ایجاد نکند و برعکس آن شاید یک روابط عمومی کارآمد با حداقل فعالیت و هزینه کرد نتایج اثربخشی را در برخی اقدامات به عمل آورده و عاید سازمان نماید. بنابراین ارزیابی مستمر و منظم از فعالیت های روابط عمومی به ویژه ارتباطات رسانه ای نه تنها افق روشنی از نتایج کارها را برایمان ترسیم می کند، بلکه نقاط ضعف و کاستی ها را در فرآیند فعالیت ها مشخص و گوشزد می نماید و این فرصت را برای روابط عمومی و سازمان ایجاد می کند که نقاط ضعف و کاستی را در فرایند اطلاع رسانی شناسایی و درصدد رفع و کاهش آن برآید و از طرفی سازمان به نقاط قوت و مثبت در اطلاع رسانی پی برده و آن را تقویت و ارتقاء بخشد. لذا ارزیابی منظم و مستمر از فعالیت های ارتباطات رسانه ای یک ضرورت برای دستیابی به میزان موفقیت یا عدم موفقیت و کسب بیان صحیح از کارها و ماموریت های سازمان به حساب می آید که بایستی بدان توجه و جدی گرفته شود.

    جامعه آماری و نمونه آماری

جامعه آماری عبارت است از افراد، وقایع یا چیزهایی که محقق می خواهد به تحقیق در مورد آنها بپردازد، بطوریکه حداقل در یک صفت موردنظر مشترک باشند. جامعه آماری در این پژوهش شامل کلیه شاغلین در بخش رسانه های و.... می باشد. حجم کل جامعه: 600 نفر می باشد و جامعه مورد نظر نا محدود در نظر گرفته شده است جهت برآورد حجم نمونه با حجم جامعه نا محدود استفاده می کنیم. بنابراین حجم نمونه برابر است با 600 نفر می باشد. روش نمونه گیری: تصادفی ساده است.

    روش تحقیق

در این تحقیق از روش توصیفی ـ  پیمایشی استفاده شده است به این دلیل که در این تحقیق یک پدیده به طور کلی در نظر گرفته شده و به اوضاع و احوال همانطور که هست نگریسته شده است ضمن آنکه محقق شرایط موجود را همانگونه که هست توصیف کرده و به ریشه یابی مشکل موجود پرداخته و راه حل هایی را جهت بهبود اوضاع ارائه می دهد. روش تحقیق  توصیفی ـ پیمایشی است چرا که به توصیف و بررسی سازمان موردنظر می پردازیم.

    ابزار گردآوری داده ها

روش گردآوری اطلاعات در مورد مبانی نظری این تحقیق به شرح ذیل بیان شده است.

الف) روش کتابخانه اى: جهت جمع آوری داده های ثانویه شامل بررسی پیشینه و مبانی نظری تحقیق بکار برده می شود.

ب) روش پرسشنامه: برای جمع آوری داده های اولیه مورد نیاز برای آزمون فرضیه های تحقیق از ابزار پرسشنامه استفاده می شود.

ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه می باشد. ابزار آن چیزی است که به کمک آن فرضیه ها را رد یا تائید می کنیم. هدف از ارائه پرسشنامه کسب اطلاعات معین در مورد موضوع مشخص است، بزرگ بودن گروه یا جامعه مورد مطالعه یکی از دلایل استفاده از پرسشنامه است. تلاش می شود تا سوالات طرح شده در پرسشنامه علاوه بر اینکه روایی و پایایی لازم را داشته باشند برای پاسخگو خسته کننده، جهت دهنده نبوده و تا حد امکان روشن، قابل فهم و صریح باشد.

    روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

داده های آماری مورد نظر جهت پردازش با نرم افزار SPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.

شاخص اطلاعات گردآوری شده از آمار توصیفی و برای پاسخ به سوالات فرضیه از آمار استنباطی استفاده خواهد شد. روش تجزیه و تحلیل بدین صورت است که ابتدا با استفاده از آزمون KS نرمال بودن توزیع جامعه تعیین می شود در صورت نرمال بودن از ضریب همبستگی پیرسون و اگر نرمال نبود از اسپیرمن استفاده می کنیم.

    نتایج پژوهش

71.2 درصد از پاسخگویان از گروه رسانه ها، دارای سن کمتر از 40 سال  می باشند. از مجموع 129 پاسخگو حدود 36 نفر از آنها سنی بیشتر از 50 سال دارند. درصد فراوانی پاسخگویانی که بیشتر از 50 سال دارند 7 درصد است.

در جدول  توزیع فراوانی مشخص  می شود که 55.8 درصد از پاسخگویان مرد و 41.9 درصد زن می باشند. این نسبت در خصوص فراوانی افراد  از 129 پاسخگو می توان بیان نمود 72 نفر مرد و 54 نفر زن می باشند.

با توجه به جدول تحصیلات پاسخگویان رسانه ها می توان  اظهار نمود که 67.4 درصد از پاسخگویان دارای تحصیلات لیسانس می باشند و تنها 8 درصد از افراد زیر دیپلم و 14.7 درصد دارای تحصیلات دیپلم می باشند. این نسبت برای افرادی که تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر دارند حدود 14 درصد است.

در جدول شغل پاسخگویان رسانه می توان بیان نمود که  58.9 درصد خبرنگار و حدود 9.3 درصد دبیر سرویس می باشند. نسبت درصد فراوانی خبرنگاران از همگی بیشتر است از 129 نفر حدود 10 نفر مدیر بوده اند حدود 4 درصد از پاسخگویان دارای دو شغل  با عنوان خبرنگار و سردبیر یا خبرنگار و مدیر یا ...  می باشند.

با توجه به جدول توزیع فراوانی پاسخگویان می توان بیان نمود که افرادی که بین 20 تا 30 سال سابقه دارند حدود 29.5 درصد از کل نمونه را شامل می باشند. 16.5 درصد پاسخگویان دارای سابقه بیشتر از 20 هستند این نسبت برای کسانی که دارای سابقه کمتر از سال می باشند برابر است با 20.2 و 30.2 درصد دارای سابقه بین 5 تا 10.

در پاسخ به این سوال که با کدام یک از وظایف سازمان آشنایی بیشتر دارید 62 درصد از  پاسخگویان بیان داشته اند که با وظایف ثبت وقایع حیاتی چهارگانه آشنا می باشند و فقط 8 درصد با صدور و اتقان اسناد هویتی ایرانیان آشنایی دارند. 8 درصد بیان نمودند که با تولید و انتشار آمار جمعیتی ایرانیان آشنایی دارند و این نسبت برای آشنایی با ایجاد پایگاه اطلاعات جمعیتی و صدور کارت شناسایی حدود 2.3 می باشد.

با توجه به خروجی نرم افزار spss و جدول توزیع فراوانی، 42 درصد از پاسخگویان بیان نمودند که اطلاع رسانی درخصوص ثبت وقایع حیاتی چهارگانه بیشتر صورت گرفته است. 13.2 درصد  بیان نمودند که اطلاع رسانی در ارتباط با پایگاه اطلاعات جمعیتی بیشتر از موارد دیگر بوده است. پاسخ های 1و2 و 1و3 و... بیانگر آنست که پاسخگویان هم گزینه 1 و هم گزینه 2 و... را همزمان انتخاب نموده اند و فراوانی آنها مربوط به هر دو می باشد.

پاسخگویان درجواب به این سئوال که چه ارزیابی از وضعیت کمی و کیفی مصاحبه های مدیران سازمان ثبت احوال کشور برای اطلاع رسانی از برنامه ها و سیاست های این سازمان دارید" بیشتر پاسخگویان گزینه خوب را انتخاب نموده اند و حدود 80 نفر از 129 نفر گزینه های خوب و خیلی خوب را انتخاب نموده. در ارتباط با این سوال که شما چه ارزیابی کلی از میزان و نحوه اطلاع رسانی در خصوص وظایف و ماموریت های سازمان ثبت احوال کشور دارید؟ نیز حدود 50 نفر از پاسخگویان گزینه خوب و حدود 13 نفر گزینه خیلی خوب را انتخاب کرده اند.

پاسخگویان درجواب به این سئوال که به نظر شما روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور برای اطلاع رسانی اقدامات و فرهنگ سازی برنامه های خود بایستی از کدام رسانه استفاده بیشتری به عمل آورد حدود 44 درصد  بیان نموده اند که تلویزیون جهت فرهنگ سازی برنامه مناسب تر می باشد و 14 درصد گزینه رادیو را انتخاب نموده و فقط 3.9 درصد بیان داشته اند که سایت ها و پرتال سازمان ها مناسب برای اطلاع رسانی و فرهنگ سازی می باشد.

پاسخگویان درجواب به این سئوال که میزان و نقش کدامیک از رسانه ها دراطلاع رسانی و فرهنگ سازی برنامه ها و اقدامات سازمان ثبت احوال کشور" اطلاع رسانی سایت و پورتال سازمان با 2/24 درصد با بیشترین تاثیر و اطلاع رسانی از طریق رادیو با 8 درصد کمترین تاثیر را داشته اند. همچنین  تلویزیون با 8/28 درصد بیشترین تاثیرفرهنگ سازی را از دید جامعه آماری داشته است.

درنتیجه اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر برنامه ریزی های کلان کشور رابطه معنی داری وجود دارد و این همبستگی بین دو متغیر به مستقیم و برابر با  0.658 است.

درنتیجه اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر ثبت ولادت در مهلت قانونی کشور رابطه معنی داری وجود دارد و این همبستگی بین دو متغیر مستقیم  و برابر با  0.848 است و یک رابطه همبستگی قوی بین دو متغیر مشاهده می شود.

  اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر ثبت فوت در مهلت قانونی موثر است.

درنتیجه اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر ثبت فوت در مهلت قانونی کشور رابطه معنی داری وجود دارد و این همبستگی بین دو متغیر مستقیم  برابر با  0.799 است و یک رابطه همبستگی قوی بین دو متغیر مشاهده می شود.

اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر ثبت تغییر کد پستی موثر است.

درنتیجه اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر ثبت دقت ابزار ارتباطی رابطه معنی داری وجود دارد و این همبستگی بین دو متغیر مستقیم  وضعیف برابر با 0.761 است و یک رابطه همبستگی قوی بین   دو متغیر مشاهده می شود.

بین دقت ابزارهای ارتباطی و اثر بخشی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور رابطه معنا داری وجود دارد.

درنتیجه اثر بخشی ابزارهای ارتباطی روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور بر دقت ابزار های ارتباطی رابطه معنی داری وجود ندارد.

خلاصه نتایج

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)