همایش زن و روابط عمومی(PRWOMEN)- میزگرد زن در جهان اسلام با موضوع زنان در ترکیه با سخنرانی محمد تقی امامی خویی، منیژه صدری و ناصر صدیقی در موزه ایران باستان برگزار شد.

به گزارش شارا به نقل از شفقنا، دکتر محمد تقی امامی خویی بیان کرد: خشونت نتیجه اصطکاک اندیشه های سنتی با یکدیگر است.

این پژوهشگر، محقق و استاد تاریخ در خصوص بافت قبیله ای حاکم در ترکیه گفت: خشونت همیشه در بافت های سنتی قبیله ای جوامع وجود دارد. من در سال 1342 در پی اصلاحات ارضی سفری به ترکیه داشتم. در این سفر برای کار اصلاحات در دهی با گروه انجمن همراه شدم. بعد از مدتی کار کردن، یکی از اعضای انجمن بر سر کار حضور نیافت وقتی دلیلش را جویا شدم متوجه شدم که به خاطر مشکلات قبیله ای کشته شده است. روز بعد نیز شخص دیگری از انجمن به دلیل انتقام کشته شد. و این کار همچنان ادامه داشت. به طوری که هر قبیله برای تلافی کردن شخصی از قبیله دیگر را می کشت. این بافت قبیله ای در ترکیه حاکم بود الان نیز در کانون هایی که این بافت سنتی وجود دارد همین سنت ها حاکم است.

او اظهار کرد: شهرهایی که در ترکیه گسترش پیدا کرد و مانند دیگر کشورها نیروی کار از همان روستاهایی که بافت قبیله ای حاکم بود تأمین شد این گروه ها نیز با حفظ تمام و کمال سنت های قبیله ای خود و  بدون اینکه رسومات قبیله ای را رها کنند وارد شهرها شدند. در شهر نیز هم رسومات شهری و هم رسومات قبیله ای حاکم است و در نتیجه یک معجونی از این سنت های مختلف شکل گرفت و همه خشونت هایی که شاهد هستیم نتیجه اصطحاک اندیشه های سنتی با یکدیگر است.

امامی خویی تصریح کرد: جامعه ترکیه چنین موقعیتی دارد پس در این جامعه انتظار داریم که این خشونت های روزانه اتفاق بیفتد. حکومت ترکیه هم قدم موثری در این زمینه بر نداشته است مخصوصأ حکومت جدید که برعکس، اقداماتی در راستای حمایت از سنت ها برداشته است. حال جامعه دو راه پیش رو دارد یا باید اجازه دهد سنت آنقدر جامعه را تخریب کند که جامعه از روی خرابی ها خود را بسازد یا مثل آتاتورک یک اصلاحاتی از بالا انجام دهد بدون اینکه به پایین توجه کند. در نتیجه طبقات پایین همیشه عقل انسان را تکان می دهد و جامعه را دگرگون می کند.

او در خصوص نقش مذهب در سنت های مردم ترکیه گفت: گاهی سنت با مذهب هم صدا می شود. به عنوان مثال دیده می شود که علویان ترکیه در بافت قبیله ای خود چون از مذهب و طریقت علوی بهره مند هستند با دیگر مردم ترکیه فرق دارند. در میان پیروان مذهب علوی هیچ فرقی بین زن و مرد وجود ندارد چون مذهب اجازه این تبعض را به پیروان خود نداده است. شاید در میان این گروه ها بافت قبیله ای حاکم باشد اما آنها بر این باور هستند که زن و مرد حتی در ارث بردن نیز با یکدیگر برابر هستند، طلاق و خشونت وجود ندارد و اگر مردی همسر خود را طلاق دهد از قبیله اخراج می شود.

در ادامه این میزگرد، دکتر منیژه صدری، استاد دانشگاه آزاد و کارشناس تاریخ اظهار کرد: در ترکیه خشونت علیه زنان بسیار دردناک است و در جامعه بین فقراء، ابنیاء، دین دار و به خصوص در بین تحصیل کرده ها در سطح بسیار گسترده رایج بوده است و طبق آمار موجود روند رو به رشدی را طی می کند. مقابله با چنین پدیده شرم آوری نیاز به عزم جدی دارد زیرا متأثر از اعتقادات دینی، عرف، آداب و رسوم، فرهنگ و اقتصاد وابسته به زمین داری است و برای اینکه این امر را کمتر کند راهی بس طولانی در پیش است.

برای امر خشونت دلایل متعددی وجود دارد که از جمله مهمترین آنها را می توان چنین تبیین کرد:

اول: نهادینه شدن فرهنگ مردسالار و تهدید زنان در فرهنگ ترکیه- گرچه مردان و زنان در ترکیه در بسیاری موارد از حقوق مساوی برخودار هستند اما ریشه دار بودن فرهنگ مردسالار ارتباطی به سطح سواد و طبقه اجتماعی و قوانین مترقی ندارد و مردان در ترکیه قدرت خشونت، تحقیر و ضرب و شتم زنان را دارا هستند.

دوم: عدم درک صحیح از معنی خشونت- در پی یافته های جامعه شناسانِ دادگستری بسیاری از زنان ترکیه معنی و درک صحیحی از کلمه خشونت ندارند و در بررسی هایی که انجام شده است آنها کبودی صورت و چشم و شکستگی دست و پا را جزو خشونت ندانسته و آن را امری طبیعی می دانند.

سوم: باورهای دینی- تفکر حدیثی که متاسفانه در جامعه ترکیه رواج دارد احادیثی است که منشأ آن به دوره اموی و عباسی باز می گردد و بر اساس آن احادیث، شرط ورود زنان به بهشت رضایت مردان آنها است و معتقد هستند زن تنها زمانی می تواند به بهشت راه پیدا کند که همسر وی در هنگام مرگ از او راضی باشد یا روایت دیگری دارند که زنان سالمند به رفتارهای زشت مردان و خلق و خوی بد آنها صبوری می کنند که این صبوری سبب دخول آنها به بهشت می شود یا زن اگر از همسر خود کتک نخورد راهی به بهشت نخواهد داشت!

روایات بر گرفته از احادیث گاهی از توصیه های دینی پا فراتر گذاشته و سبب محدودیت های کلی برای زنان می شود به اندازه ای که نه تنها برابری زن و مرد بلکه حقوق بشر را زیر سوال برده و رفتاری مانند شهروند درجه دو را برای زنان به ارمغان می آورد.

چهارم: باورهای عرفی و منطقه ای- اعتقاداتی که بین عشایر و قبایل ترکیه وجود دارد. در جامعه ترکیه مانند بیشتر جوامع، ناموس، ارزش بسیار مهمی محسوب می شود اما تعریف از ناموس کمی با دیگر جوامع متفاوت است زنان و بر روی جنسیت آنان کنترل سختی وجود دارد در مناطق مختلف قوانینی را به عنوان عرف و رسوم ناموسی تثبیت کرده اند که بسیار مهم است. مفهوم ناموس برای زنان عبارت است از رفتار و پوشش در سطح پایین، قبول ازدواج های پیشنهادی، رضایت اقوام مسن و عدم ترک منزل پیش از ازدواج است. در منطقه، ناموس با عنوان سنت بخشی از قانون عرفی است خانواده اعضای خود را بنا به سنت برای تابعیت از فرامین ناموسی مجبور می کنند. از طرفی خانواده باید طبق قوانین ایجاد شده، بر رفتار ناموسی اعضای خود نظارت کند زیرا  نقض قوانین یا شایعاتی که مربوط به نقض قوانین است تمام خانواده را لکه دار می کند. بیشتر خودکشی هایی که در مناطق شرقی و جنوب شرقی انجام می گیرد از قوانین عرف و ناموس و خشونت ناشی می شود دلایل بسیار اساسی برای بعضی از خودکشی های ثبت شده وجود دارد که آنها جنایت است نه خودکشی.

پنجم: باورهای عامیانه- در این بخش در باورهای عرفی جامعه، زنان باطل کننده نماز و بد شانسی ذکر شده اند و مطالب مختلفی در این زمینه وجود دارد که چند عامل است که نماز را باطل می کند: سگ سیاه، الاغ، خوک و زنان هستند. یا زنان باعث بد شانسی می شوند. اما بیشترین جمله ای که در ترکیه و در بین همه اقشار جامعه چه زنان تحصیل کرده، سیاستمدار، دانشگاهی، هنرمندان و زنان کم سواد و... رایج است این است که می گویند" همسرم است هم نوازشم می کند و هم کتکم می زند" یا اینکه من نمی فهمم همسرم می فهمد" با توجه به باور کلی در جامعه ترکیه باید بیان کرد خشونت علیه زنان از پدر به پسر و ستم کشی از مادر به دختر منتقل می شود.

ششم: اقتصاد بزرگ مالکی- ترکیه بین دو قاره قرار دارد و اقوام مختلفی از آنجا مهاجرت کردند و سکونت داشتند و این خود باعث شده فرهنگ های مختلفی در آنجا حاکم باشد که علی رغم اینکه دولت لائیک تلاش های جدی برای یکسان سازی جامعه ترکیه صورت داده اما خیلی به این مساله پرداخته نشده و بیشتر در سیاست و مذهب بوده که سعی شده یکسان سازی صورت گیرد و بر عکس این اقداماتی که برای توسعه یا مدرنیته کردن ترکیه انجام دادند بیشتر به بخش فرهنگ آقایی یا مردسالاری کمک کرد و اقداماتی که برای مدرنیته کردن صورت گرفته نه تنها این گروه ها ضعیف نشده است بلکه قدرتمند هم شده است و متاسفانه دولت هم در بسیاری از موارد نمی تواند کاری کند چون این سنت های غلط جزو ارزش های آنها محسوب می شود و این خود عاملی به خصوص در مناطق جنوبی و جنوب شرقی ترکیه برای تشذید خشونت علیه زنان است.

هویت کلی زنان در متحول ساختن پارادایم صد ساله ترکیه

در ادامه این میزگرد، دکتر ناصر صدیقی بیان کرد: ما نه تنها خشونت را از سنت به ارث بردیم بلکه از روند گذار به مدرنیسم و دولت ملی یک خشونت تازه ای هم از غرب آمده و به ما اضافه شده است. زنان مسلمان که حجاب دارند اجازه حضور در جوامع را ندارند در واقع نمی توانند  در جامعه حضور یابند بدون اینکه هویت خود را مخفی کنند چنین جامعه ای نمی تواند زن را قبول کند مشابه این اتفاق برای کردهای ترکیه نیز انجام گرفته است. در اصل این دو گروه می خواهند چیزی باشند غیر از آن چیزی که الان هستند.

او تصریح کرد: مبارزه کردها، ترکیه را برای بقا دموکراتیزه می کند نه فقط کردها را بلکه محافظه کارها را نیز تغییر می دهد. زن کردی که به ملاقات پسر خود به زندان می رفت اجازه تکلم به زبان کردی را نداشت و به زبان دیگری هم نمی توانست صحبت کند صحبت به زبان کردی ممنوع بود اما خوشبختانه این قانون لغو شد و الان کردها در پارلمان نماینده و همچنین تلویزیون خود را دارند و توانستند خود را تعریف کنند و عین همین روش را زنان ترکیه به عنوان کسانی که در معرض تبعیض قرار گرفته بودند پیگیری کردند یعنی کردها و زنان ترکیه به شیوه هم مبارزه کردند منتهی با هم نبودند.

صدیقی در ادامه گفت: یک روزنامه نگار ترکیه ای شکایت نامه ای را تنظیم کرده بود که می گوید تبعض روح آدمی را در معرض چنان طوفان پریشان سازی قرار می دهد که کافی است یک بار در معرض آن قرار بگیرید از آن پس غریزه کنده نشدن و سرپا ماندن بدون زمین خوردن به شکل زندگی و ماهیت آن می شود چه رسد به اینکه آن را در سنین رشد تجربه کنید و با آن بار بیایید. رنجی که به خاطر رنگ، باور و خانواده و هویتان تجربه می کنید علامتی را در کنار اسمتان قرار می دهد که شما را با صدها ماموریت مرئی و نامرئی بار می آورد.

او در پایان اظهار کرد: دموکراتیزه کردن هویت ملی و یک تبعیض ساختاری به وجود آمد مساله ای است که انسان بودن را به دشواری می گذارد آنها به خاطر آن بودنشان است که این طور می شوند مثل سیاه بودن یا کرد بودن و شما را به صورت پوزش گرایانه در برابر سیاه یا کرد بودنتان می گذارد این یعنی دروازه ها و شهرهایی که حق عبور از آن را ندارید میزهایی که پشت آن را نمی توانید بشینید لباس هایی که هرگز نمی توانید تن کنید.

http://shara.ir

Iranian Public Relations News Network(shara)

http://en.shara.ir/login.php

همایش زن و روابط عمومی(PRWOMEN)

http://www.irancpr.ir/fa/?current=home