شبکه اطلاع رسانی روابطعمومی یران (شارا)-|| کلابهاوس جدیدترین عضو خانواده شبکههای اجتماعی است که در سراسر دنیا و اخیرا ایران طرفداران زیادی پیدا کرده است. در کلابهاوس با یک اپلیکیشن (نرم افزار) صرفا صوتی طرف هستیم که در آن خبری از متن و عکس و ویدیو نیست. همه چیز زنده اتفاق میافتاد و کاربر باید گفتوگوها را همزمان با انتشار گوش دهد. خبرگزاری ایرنا برای شناخت بیشتر این پدیده رسانهای و مختصات فرهنگی و اجتماعی آن با حسین حسنی، عضو هیاتعلمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دانش آموخته علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه تهران در مقطع دکتری گفتگو کرده که در ادامه تقدیم میشود.
به نظر شما علت استقبال سیاستمداران ایرانی و بخشی از جامعه از پلتفرم (بستر) کلابهاوس چیست؟
کلابهاوس اکنون در اکوسیستم پلتفرمی کشورهای غربی بهویژه آمریکا به اصطلاح داغترین رسانه اجتماعی یا پدیده «مد روز» است. کلابهاوس یک کارافزار (اپلیکیشن) یا رسانه اجتماعی صرفاً صوتمحور است که توانست طی زمان کوتاهی به یک پدیده جهانی تبدیل شود. البته حضور افراد سرشناس در این شبکه اجتماعی همانند ایلان ماسک، مدیر تسلا، همینطور چهرههای سرشناس سیاست و فناوری همانند بیل گیتس و مجری مشهور برنامههای گفتگومحور آمریکایی اُپرا وینفری نقشی اساسی در شناسایی ناگهانی و تبدیل شدن آن به یک یونیوکورن (شرکتی با ارزش یک میلیارد دلار) داشته است.
طبیعاً در جهان بسیار به همپیوسته کنونی، پدیدهها بهسرعت برجسته و از آنها استقبال میشود. سیاستمدارانی که اکنون بیش از پیش متوجه اهمیت محوری رسانههای اجتماعی در دنیای فعلی سیاست هستند و نیز برخی نخبگان فناوری که در زیستبوم پلتفرمی زندگی میکنند به طور طبیعی اولین افرادی هستند که با موجهای نو در حوزه تحولات رسانهها آشنا میشوند و تلاش میکنند آنرا تصاحب کنند. «بهروز بودن» یکی از ارزشهای والای سبک زندگی دیجیتالی در جهان رسانههای اجتماعی است.
پس، به اعتقاد من بخشی از استقبال به این موضوع برمیگردد. دلیل دیگر نظام رسانهای حاکم بر ایران است که در این مقطع زمانی با پخش سریال امنیتی-جاسوسی گاندو۲ (جواد افشار، ۱۴۰۰) همزمان شده است. نمیتوان انکار کرد در مقطع کنونی تعارضهایی میان «صداوسیما» و دولتمردان وجود دارد.
آیا استقبال داخلی موجی زودگذر است یا دوام خواهد داشت؟
در بحث از پدیده کلابهاوس باید به تفاوتهای زمینههای اجتماعی-فناورانه توجه کرد. مطابق آمارها برای مثال در آمریکا که در زمینه فناوریهای نوظهور پیشگام است، میزان شنوندگان رادیو بالاست. بر اساس آمار موسسه نظرسنجی پیو/ Pew میزان شنوندگان رادیوی زمینی در آمریکا طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ به طور متوسظ حدود ۹۰ درصد باقی مانده است. میزان شنوندگان به شکل برخط دائم در حال رشد بوده و در سال ۲۰۱۹ به ۶۷ درصد رسیده است. یکپنجم آمریکاییها کتاب صوتی گوش کردهاند. همینطور پلتفرمهای آنلاین بزرگ همانند توییتر فضاهایی را برای گفت و گوی صوتی فراهم کردهاند. با این میزان از اهمیت رسانه صوتی (انواع رادیو، پادکست، کتابهای صوتی) توسعه و رشد فزاینده پلتفرم کلاب هاوس منطقی به نظر میرسد.
آیا استقبال داخلی موجی زودگذر است یا دوام خواهد داشت؟
در بحث از پدیده کلابهاوس باید به تفاوتهای زمینههای اجتماعی-فناورانه توجه کرد. مطابق آمارها برای مثال در آمریکا که در زمینه فناوریهای نوظهور پیشگام است، میزان شنوندگان رادیو بالاست. بر اساس آمار موسسه نظرسنجی پیو/ Pew میزان شنوندگان رادیوی زمینی در آمریکا طی سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ به طور متوسظ حدود ۹۰ درصد باقی مانده است.
میزان شنوندگان به شکل برخط دائم در حال رشد بوده و در سال ۲۰۱۹ به ۶۷ درصد رسیده است. یکپنجم آمریکاییها کتاب صوتی گوش کردهاند. همینطور پلتفرمهای آنلاین بزرگ همانند توییتر فضاهایی را برای گفت و گوی صوتی فراهم کردهاند. با این میزان از اهمیت رسانه صوتی (انواع رادیو، پادکست، کتابهای صوتی) توسعه و رشد فزاینده پلتفرم کلاب هاوس منطقی به نظر میرسد.
به نظر شما کلابهاوس میتواند بر نتیجه انتخابات ۱۴۰۰ تاثیر گذار باشد؟
در پاسخ به این پرسش دو سناریو محتمل است. یک سناریو فیلترینگ قریبالوقوع آن است.
سناریوی دوم عدم فیلترینگ آن و استقبال و رشد نسبی آن است؛ با توجه به این که ما به انتخابات ریاست جمهوری نزدیک میشویم. آمارها نشان میدهد که همواره در دوران پیشاانتخابات استقبال از رسانههای جمعی بهویژه تلویزیون زیاد میشود. دستکم در مورد آمریکا آمارهای مستند این تغییر روند وجود دارد. بخش عمده آن به دلیل برگزاری مناظرههای انتخاباتی است.
به نظر من با فرض تداوم فعالیت کلابهاوس در ایران و توسعه تعداد کاربران آن، میزان استقبال از آن در حد میتینگهای تبلیغاتی چندهزار نفری باقی خواهد ماند. بخشی از کاربرد کلابهاوس در انتخابات میتواند به حضور و سخنرانی نامزدها در آن مرتبط باشد. به نظرم شرکتکنندگان در این جلسهها عموماً طیف محدود و خاصی هستند و نباید آنرا معرف کل جامعه به حساب آورد. چون از گروههای اجتماعی خاصی هستند. برای مثال، خبرنگاران و روزنامهنگاران حاضر در این نشست ها به دلیل تعداد اندک کاربران عام آن نقش بازمنتشرکننده محتوای طرح شده در این پلتفرم را خواهند داشت.
از طرف دیگر، حضور در یک پلتفرم خارجی از سوی نامزد انتخابات ریاستجمهوری تداعیکننده رفتار شبهاپوزیسیونی است و نامزدها (به جز نامزدهای رادیکال) ترجیح میدهند در قالب چارچوب رسانهای مطلوب حاکمیت کمپین انتخاباتی خود را به پیش ببرند. بنابراین، حتی در صورت عدم فیلترینگ کلابهاوس نقش آن با توجه به دلایل فوق فرعی و حاشیهای خواهد بود.
منبع: www.ricac.ac.ir
|