شبکه اطلاع رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| ما می‌توانیم نکات و درس‌های بسیاری که در همه‌گیری کرونا نهفته است را در زمینه حاکمیت در آینده به کار ببندیم. یکی از این درس‌ها این است که هیچ استراتژی و واکنش واحدی که بتوان آن را بهترین استراتژی و واکنش نامید وجود ندارد بلکه با توجه به‌موقعیت و بنا به شرایط حاکم بر هر حاکمیتی باید استراتژی و واکنش مناسب را کشف کرد و به‌کار بست.

در این میان نه حاکمیت چابک و اقدامات ضربتی به تنهایی برای حل مشکل کافی هستند و نه حاکمیت انطباق‌پذیر و انعطافی چرا که هر دوی آنها می‌توانند در نوع خود، خطرناک و زیان بار باشند.

درس دوم در این زمینه این است که هر گونه واکنش مناسبی نیز به مرور زمان تغییر می‌کند و بایستی با تغییر یافتن شرایط در صدد تغییر دادن واکنش‌ها نیز برآمد. واکنش هلند در قبال همه‌گیری کووید-19 صرفا به واکنش دولت این کشور محدود نمی‌شد بلکه بسیاری از سازمان‌های غیردولتی هلند نیز وارد کارزار شدند از جمله سازمان‌های دانشی و سازمان‌های فعال در زمینه مراقبت‌های بهداشتی و امدادرسان که نقشی کلیدی در مقابله با همه‌گیری کووید-19 ایفا نمودند و نقش دولت هلند در این میان عبارت بود از هماهنگ کردن آنها با هم و نظم بخشی به فعالیت‌های آنها.

به عنوان مثال دولت هلند سعی کرد تا ضمن باز گذاشتن مسیر برای جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با تعداد مبتلایان و مرگ و میر ناشی از کووید-19 و مشارکت دادن سایر بخش‌های جامعه در این حوزه، فقط در بخش پردازش و اعلام رسمی آمار به صورت متمرکز و بوروکراتیک عمل کند که همین تنوع گرایی و بازگذاشتن مسیر نقش آفرینی موجب شد تا بر میزان اعتماد پذیری جامعه در مورد آمار اعلامی دولت افزوده شود.

سومین درسی که در اینجا آموخته شد این بود که دغدغه انطباق‌پذیری با شرایط موجود نباید به بهای از بین رفتن ثبات و تعادل موجود تمام شود چرا که استراتژی‌های تطبیقی و انطباقی ممکن است ثبات و مسئولیت پذیری رویکردها و نهادهای مستقر را به چالش بکشد که این مساله در زمان اضطرار و نیاز مبرم به راه‌حل‌های جدید و با استفاده از استراتژی‌های چابک ابعاد خطرناک‌تری به خود می‌گیرد و در صورت ترکیب شدن با رویکردهای انطباق‌پذیر می‌تواند به هرج و مرج و از کارافتادگی نهادهای مستقر منتهی گردد.

درس چهارم در اینجا این است که آن‌چه در زمینه انطباق‌پذیری ضرورت و حساسیت بسیاری دارد این است که حتما باید انطباق‌پذیری را با تحریک و به حرکت واداشتن جامعه همراه کرد و این همان کاری بود که دولت هلند به خوبی انجامش داد و پس از پیش‌بینی اقداماتی ضربتی و منطبق با شرایط پیش آمده، اقدام به منتقل کردن مسئولیت‌ها به شهروندان و عموم مردم نمود.

در این حالت، مردم خود را در موقعیتی یافتند که می‌توانستند با توجه به شرایط و موقعیت خود دست به تطبیق خود با شرایط جدید بزنند و تصمیماتی را بگیرند که با شرایط حاکم بر خود و جامعه مطابقت بیشتری داشته باشد. بنابراین در اینجا انطباق‌پذیری چیزی فراتر از تلاش دولت برای منطبق شدن با شرایط موجود است و عموم اقشار جامعه نیز در زمان بروز بحران موظف به انطباق‌پذیری با شرایط موجود هستند.

درس آخر هم این‌که همه‌گیری کووید-19 نشان داد که تنوع و تکثر در استراتژی‌های موجود و گزینه‌های روی میز تا چه حد می‌تواند ارزشمند و موثر باشد.

هنگامی که تنوع و گزینه‌های مختلفی وجود داشته باشد می‌توان به آسانی و بر اساس شرایط محیطی و موقعیت‌ها، متناسب‌ترین و مناسب‌ترین تصمیم ممکن را اتخاذ نمود و به مرحله اجرا درآورد و این همان چیزی بود که در زمان همه‌گیری کووید-19 به صورت عملی به اثبات رسید و به محک آزمایش گذاشته شد.

در مجموع، راه‌های مختلفی وجود دارند که با استفاده از آنها می‌توان چابکی و انطباق‌پذیری را برای مدیریت بحران‌ها به کار بست و همه‌گیری کووید-19 بحرانی منحصر به فرد و بی سابقه بود که بسیاری از روش‌ها و استراتژی‌های پیشین را بی اثر کرد و فرایند تصمیم‌گیری و توزیع مسئولیت‌پذیری بین بخش‌های مختلف را دچار پیچیدگی‌های فراوانی کرد.
 

مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)