گفت و گوی اختصاصی شارا با جواد قاسمی پیشکسوت و فعال روابط عمومی ایران- صحبت کردن در مورد آقای دکتر نطقی، کار ساده‌‏ای نیست. ایشان در حوزه‏ روابط عمومی، تجربیات علمی و عملی بسیار ارزشمندی داشتند که پرداختن به زوایای مختلف آن در فرصتی کوتاه امکان‏پذیر نیست.

آشنایی من با استاد از سال 1350 شروع شد، زمانی که به عنوان دانشجو وارد موسسه‏ عالی علوم ارتباطات اجتماعی ـ که چندی بعد به دانشکده‏ علوم ارتباطات اجتماعی تغییر نام یافت ـ شدم و اولین واحدهای دروس کارشناسی را با ایشان گذراندم. دکتر هم به عنوان استاد رشته روابط عمومی و هم مدیر گروه این رشته در دانشکده فعالیت می‏ کرد.

دکتر نطقی تجربیات فراوانی در حوزه‏ روابط عمومی، به ویژه در شرکت ملی نفت کسب کرده بود. ایشان، از جمله موسسین اصلی راه ‏اندازی روابط عمومی در شرکت نفت بود. در آن زمان اساتید صاحب نامی مانند مرحوم ابوالقاسم حالت و مرحوم برزین نویسنده کتاب" چگونه روابط عمومی کنیم؟" و مرحوم دیباج با دکتر نقطی همکاری نزدیک داشتند.

دکتر بین سال ‏های 1327 تا 1333 چندین نشریه را مدیریت می‏ کرد ضمن این‏که در آبادان روزنامه‏ ای با عنوان "خبر روز" زیر نظر ایشان منتشر می شد. زمینه‏ تحصیلی ایشان، ابتدا در رشته‏ حقوق با اخذ دکتری در دانشگاه تهران بود و سپس تحصیلات خود را در حوزه‏ ارتباطات و روابط عمومی در خارج از کشور ادامه داد. زمانی که موسسه‏ کیهان در تدارک راه ‏اندازی موسسه‏ مطبوعات و روابط عمومی بود، ایشان جز اولین نفراتی بود که برای هیات علمی این موسسه دعوت شد. دکتر نطقی همراه با دکتر معتمدنژاد، دکتر صدرالدین الهی و دکتر منصفی و در سال‏ های بعد دکتر الهی قمشه ‏ای و برخی دیگر از اساتید سازماندهی و برنامه ریزی این موسسه تخصصی را به عهده گرفتند.

استاد به چندین زبان خارجی از جمله انگلیسی، فرانسوی، ترکی استانبولی و جغتایی تسلط کامل داشت. همچنین نشریه‏ ای را به زبان ترکی به نام وارلیق منتشر می‏ کرد. وی به شعر و ادبیات پارسی بسیار علاقه مند بود و مطالعات عمیقی در این زمینه داشت به طوری که در چندین برنامه‏ تلویزیونی به نقد شعر و ادبیات پرداخت.

بنده این توفیق را داشتم وقتی در دهه‏ اول پیروزی انقلاب وارد کار اجرایی شدم چندین سال از مشاوره و دانش منحصر به فرد مرحوم دکتر نطقی فیض ببرم. ما از حضور ایشان در جلسات مشورتی و کارگاه‏ های آموزشی بهره ‏های فراوان بردیم.

نکته ‏ای که دکتر در بحث خبر و خبرنگاری مطرح می کرد آموزنده بود. خاطرم هست که استاد در کلاس ‏های آموزشی در مورد خبر، نکات جالبی را بیان می‏ کرد. به گفته‏ ایشان،" خبر که عنصر اصلی کار خبرنگاری و مقوله‏ مهمی برای اطلاع ‏رسانی است، هیچ محدودیت مکانی ندارد، چون به شرق و غرب و شمال و جنوب ارتباط پیدا می ‏کند و نکته‏ جالب اینکه واژه‏‏ خبر یا NEWS که در زبان انگلیسی از چهار حرف تشکیل شده است، حروف اول واژه‏ های انگلیسی شمال (North)، شرق(East)، غرب (West) و جنوب South است" و این تنها یکی از هزاران نکته‏ ظریف‏ سبک تدریس استاد بود، سبکی که اجازه‏ حوصله سر رفتن و بازیگوشی ذهن را از دانشجویان می‏ گرفت و تمامی‏ شان مشتاقانه در کلاس درس ایشان حاضر می‏ شدند و بهره می‏ بردند.

توان‏مندی‏ های علمی و تجربی چشم‏گیر ایشان، مرهون مطالعه‏ زیاد در زمینه‏ های گوناگون بود. هر زمان که به خارج از کشور می‏ رفت، کتاب‏ ها و منابع درسی زیادی را به همراه خود می ‏آورد، به طوری که گنجینه‏‏ ‏بزرگی از کتاب‏ های ارتباطات و روابط عمومی جمع ‏آوری کرده بود.

در یکی از روزهای بعد از درگذشت استاد همسر ایشان که اصالتا اهل ترکیه است به من گفت: " دکتر چند قوطی برای شما کنار گذاشته است"! ابتدا متوجه‏ منظور ایشان نشدم، اما چند روز بعد مشخص شد که استاد چندین کارتن از کتاب‏ های ارزشمند و منحصر به فرد خود را در زمینه‏ روابط‏ عمومی و ارتباطات اجتماعی با مهر" اهدایی دکتر حمید نطقی" به بنده اهدا کرده ‏اند. همچنین کتاب‏ های مربوط به شعر و ادبیات فارسی و ترکی خود را نیز به دانشگاه تبریز اهدا نموده بود که تمامی آن‏ها در حال حاضر مورد استفاده دوستان و دانشجویان علاقه‏مند قرار می‏ گیرد.

در شکل‏ گیری انجمن روابط عمومی ایران نظرات دقیق و حرف ه‏ای دکتر بسیار موثر و راه‏گشا بود.در سال 1364 موضوع تشکیل انجمن روابط عمومی در یکی از جلسات مشترک با ایشان مطرح شد. نکات ارزنده ‏ای برای تاسیس این انجمن از طرف دکتر عنوان شد. یکی از موارد مهم، تاکید بر استفاده از سوابق انجمنی بود که با همین نام قبل از پیروزی انقلاب فعالیت می‏ کرد. اساسنامه‏ این انجمن برای تهیه‏‏ چهارچوب کلی کار انجمن جدید از طرف ایشان ارایه شد. انجمن قبلی با همت شرکت ملی نفت ایران در آن زمان شکل گرفته بود و رییس آن، مدیر عامل شرکت نفت بود. از عمده فعالیت‏ های انجمن مذکور، میزبانی یکی از جلسات انجمن بین المللی روابط عمومی در تهران است.

تلاش برای تشکیل انجمن جدید، به دلیل شرایط خاص دوران جنگ، متوقف ماند اما در سال 1368 که آقای خاتمی وزیر فرهنگ و ارشاد و آقای ملازم مدیر کل تبلیغات دولت شدند، مجددا موضوع تشکیل انجمن به پیشنهاد این‏جانب، در دستور کار جلسات ماهانه‏ مدیران کل روابط عمومی وزارتخانه‏ ها، سازمان‏ ها و نهادها‏ قرار گرفت. اساسنامه‏ پیشنهادی در این جلسات، همان مجموعه‏ ای بود که در سال 1364 با هم‏فکری دکتر نطقی تهیه شده بود. این اساسنامه، با تغییراتی که هیات موسس در آن اعمال کرد، در اولین مجمع عمومی انجمن در بیست و چهارم خرداد ماه 1370 ـ که به طور اتفاقی این روز همزمان با سالروز تولد من نیز بود ـ تصویب شد. در اصل شکل ‏گیری انجمن روابط عمومی به ویژه تنظیم اساسنامه‏ پیشنهادی، نظرات دکتر نقش مهم و اساسی داشت.

جزوات درسی استاد که در دوره‏ های اول تاسیس دانشکده، جزو منابع درسی رشته روابط عمومی بود، در سال‏ های بعد، به صورت کتاب "مدیریت و روابط عمومی" به زیور چاپ آراسته شد. این کتاب یکی از منابع اصلی رشته‏ ارتباطات و روابط عمومی است که هنوز بعد از گذشت چند دهه از انتشار آن، همچنان مورد استفاده‏ دانشجویان و مدرسین این رشته قرار می‏ گیرد. قبل از انتشار این کتاب، کتاب دیگری با عنوان " روابط عمومی " توسط مرحوم دیباج در روابط عمومی شرکت نفت با مقدمه‏ مدیر عامل آن شرکت منتشر شده بود. سپس کتاب" روابط عمومی" به قلم دکتر امینی در این زمینه، به چاپ رسید که این کتاب نیز، همچنان در کنار کتاب"مدیریت و روابط عمومی" جزو منابع درسی مهم رشته‏ روابط عمومی به حساب می‏آید.

نکته مهمی که باید در زمینه‏ برنامه‏ های آموزشی دانشکده اشاره کرد، تاثیرگذاری دکتر در برنامه ‏ریزی و تثبیت رشته روابط عمومی بود. این موضوع با همت استادانی مانند دکتر معتمدنژاد، مرحوم دکتر منصفی، دکتر بدیعی، دکتر صدرالدین الهی و مرحوم عمادافشار سازماندهی ‏شد.

در سال 1350 موسسه‏ عالی مطبوعات و روابط عمومی به دانشکده‏ علوم ارتباطات اجتماعی تبدیل شد و اولین دوره ‏ای بود که در آن ظرفیت پذیرش دانشجو نسبت به سال‏ های پیش از چند برابر شد. نشست‏ هایی با عنوان" مسایل روز" با حضور مدیران اجرایی سطح بالای کشور با کمک مدیر وقت موسسه‏ کیهان و برنامه‏ ریزی دکتر نطقی و دکتر معتمدنژاد در سالن اجتماعات (سالن 100) برگزارمی‏ شد. اهمیت این موضوع بدانجا رسید که در یکی از این نشست‏ ها، نخست وزیر وقت مسایل سیاسی ـ اجتماعی آن دوره را تحلیل کرد و به سوالات دانشجویان پاسخ گفت. در این نشست‏ ها تلاش بر این بود که پیوند مباحث نظری و مسایل کاربردی که در حال حاضر کمتر مورد توجه قرار دارد، ایجاد شود و دانشجویان در جریان روند فعالیت‏ های اجرایی کشور و اخبار و مسایل روز ایران و جهان قرار گیرند.

به هر حال در صورتی ‏که با همت اساتید فرهیخته و صاحب نام حوزه‏ ارتباطات، مطبوعات و روابط عمومی چنین مرکزی شکل نمی ‏گرفت، تا همین سطحی که در حال حاضر در حوزه‏ روابط عمومی و مطبوعات قرار داریم، پیشرفتی حاصل نمی ‏شد.

دکتر همیشه می ‏گفت: "روابط عمومی مشاطه‏ گری نیست". وی همواره بر اخلاق، صداقت، شفافیت و نظم و انضباط تاکید فراوان داشت. قدرت نگارش و تسلط بر ادبیات را در نوشته‏ های دکتر نطقی به خوبی مشهود است. دکتر محسنیان راد که مدت زیادی در بخش آموزش با دکتر نطقی همکاری می‏ کرد، می‏‎ گوید: "دکتر نطقی مفهوم مطلق روابط عمومی بود."

به طور کلی، این استاد برجسته در شکل‏ گیری دانشکده علوم ارتباطات و تولید منابع درسی رشته‏ روابط عمومی و امور اجتماعی نقش اساسی داشت. همواره به دنبال هدف مهمی بود و آن تربیت نسل جوان و انتقال دانش تخصصی روابط عمومی به دانشجویان بود. او در شکل‏ گیری بسیاری از واحدهای سرآمد روابط عمومی در کشور و در شکل‏ گیری انجمن روابط عمومی ایران و در کنار آن انجمن متخصصان روابط عمومی تاثیرگذار بود و نقشی اساسی را ایفا کرد. سرنخ‏ هایی از اندیشه‏ های والای این استاد فرهیخته در این تشکل‏ ها به وضوح قابل مشاهده است.

توان علمی و دانش تخصصی چند وجهی استاد در حوزه ‏های حقوق، ارتباطات، روابط عمومی و ادبیات و زبان‏ های گوناگون نباید از نظر دور بماند و بر شاگردان و پویندگان راهش واجب است نسل جدید را از اندیشه‏ های عمیق، مطالعات علمی و آثار این انسان گرانقدر آگاه نمایند. استاد، فردی صمیمی و مردم‏دار بود، اگر با کسی یا سازمانی کار می‏ کرد، هر آن‏چه در توان داشت، در اختیار می‏ گذاشت.

وزارت فرهنگ و آموزش عالی که متولی امر آموزش ارتباطات و روابط عمومی بود، در دوره‏ های مختلف از نظرات عمیق و کارشناسانه‏ ایشان برای تدوین دوره‏ های آموزشی پیشرفته در سطحی بالاتر از کارشناسی و کارشناسی ارشد استفاده می ‏کرد.

ضمن اینکه زمانی‏ که انقلاب فرهنگی صورت گرفت و برای دانشکده علوم ارتباطات و رشته روابط عمومی محدودیت‏ های زیادی ایجاد شد، دکتر نطقی از جمله استادانی بود که با تمام وجود، در کنار دکتر معتمد نژاد، برای دوام این دانشکده و خصوصا برای احیای مجدد این رشته که به صورت یک‏ گرایش درآمده بود، تلاش‏ های مداوم و پیگیری‏ های موثری به انجام رسانید.
یادش گرامی و نامش بلند آوازه باد.