شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| سروصدای بحث های مربوط به روابط عمومی در کشور ما از همه جای دنیا بیشتر است. اما با وجود این همه سروصدا از اثرات وجودی روابط عمومی نشانه زیادی در شئون کشور و جامعه مشاهده نمی شود. این یک شگفتی بزرگ است که باید آن را به شگفتی های هفت گانه جهان اضافه کرد! گرچه دست اندرکاران ذیربط در کشور ما روابط عمومی را به عنوان هنر هشتم به ثبت رسانده و خیال خود و دیگران را از بابت این که روابط عمومی علم است یا هنر راحت کرده اند.

ظاهراً هر جا سروصدا درباره پدیده ای زیاد باشد، اصل آن پدیده به دست فراموشی سپرده می شود. مثل همین بلایی که بر سر روابط عمومی آمده است. سوءتفاهم نشود. خوشبختانه امروز در کشورمان اداره یا سازمانی را پیدا نمی کنیم که در ساختار تشکیلاتی آن جایی برای روابط عمومی در نظر گرفته نشده باشد. مدیر و مدیر کل و کارشناس روابط عمومی هم به حد وفور داریم.

در میان این خیل عظیم لشگر روابط عمومی، افراد باسواد و صاحب نظر زیادی هم پیدا می شود. افرادی که اگر به آنها میدان داده شود می توانند در عرصه دست بزنند. اما مشکل از همین جا شروع می شود. یعنی مدیران ارشد سازمانها و دستگاههای اجرایی، روابط عمومی را در حد یک اداره تشریفات آن هم فقط در خدمت مقام عالی وزارت و ریاست قبول دارند و اجازه نمی دهند روابط عمومی پایش را از گلیمش درازتر کند.

در نظر آنها نقش و وظیفه روابط عمومی از محدوده ارسال پیامهای تبریک و تسلیت برای بزرگان و گذاشتن دسته گلی روی میز کنفرانس، چسباندن پوستر و نصب پلاکارد در محل های مناسب عبور مقامها و شخصیتهای عالی رتبه و در نهایت فرستادن خبرهای کلیشه ای و نخ نما شده از دید و بازدیدها و سخنرانیها و سفرهای مقامات بالای سازمان به مطبوعات، تجاوز نمی کند. البته انتشار بولتن های تشریفاتی و بی محتوا را هم که جز خود مقامات سازمان، خواننده دیگری ندارد باید به فهرست این وظایف مشعشع اضافه کرد.

در مشرب مدیران عالی سازمانها، روابط عمومی حق زبان درازی و اظهارنظرهای کارشناسی درباره سیاستها و خط مشی های سازمانها را ندارد، بلکه باید تنها اجرا کننده چشم و گوش بسته اوامر و فرمایشات باشد. مدیران و کارشناسان روابط عمومی ها اگر در کار خود علامه دهر هم باشند در بیشتر سازمانها به عنوان شهروندان درجه 2 که حقی برای عرض اندام ندارند شناخته می شوند. بگذر در دنیای پیشرفته، هر تعریفی که درباره نقش و جایگاه روابط عمومی دارند، داشته باشند.

 ما در اینجا پدیده های وارداتی را هر طور که میل خودمان باشد تعبیر و تفسیر می کنیم و یا آخر آن را تغییر شکل می دهیم. مثل همان بلایی که سر اتومبیل پیکان آورده ایم. روز اولی که پیکان وارد کشور ما شد قرار بود که به عنوان یک اتومبیل بسیار محکم و با دوام و در عین حال بسیار ارزان برای طبقه کم درآمد جامعه باشد، اما با گذشت زمان میل و سلیقه خود، آن را به یک اتومبیل بسیار نامرغوب و بسیار گران قیمت تبدیل کردیم به طوری که امروز، حسرت داشتن یک پیکان حتی به دل بسیاری از دکترها و مهندس های ما مانده است!

با این اوصاف ذکر خاطره های سبز و زرد از دوران حضور در روابط عمومی چندان آسانی نیست. فقط این را می توانم بگویم که اگر قانونی تصویب می شد کلیه وزیران و معاونان و مدیران عامل، مدیران کل و رؤسای سازمانهای دولتی، نیمه دولتی و بخش خصوصی قبل از انتصاب به این سمت ها موظف به کردن یک دوره فشرده اصول و مبانی روابط عمومی شوند شاید حال و روز روابط عمومی و مدیران و کارشناسان روابط عمومی ها آنچه که هست اندکی بهتر شود.

بنده در حد توان خود در مقاطعی که دوران اشتغال به تدریس روابط عمومی را در حدی محدود عملی کردم یادم می آید در اولین روز یک دوره آموزش روابط عمومی که برای مدیران و کارشناسان ادارات تابعه یک سازمان بزرگ برگزار کرده بودم، با ورود به کلاس جدی اعلام کردم تا زمانی که بالاترین اجرایی سازمان در کلاس حضور ندارند، باشد به تدریس نخواهم بود. رییس اداره آموزش سازمان که از شنیدن پیشنهاد من یکه خورده بود جلو دوید و گفت: استاد محترم انجام درخواست شما عملی نیست. گفتم چرا عملی نیست. گفت: به دلیل این که اولاً ایشان خیلی گرفتارند و ثانیاً مقام و شئونات ایشان اجازه نمی دهد کنار افراد زیردست خود سر کلاس درس حاضر شوند. گفتم، شما و رییس سازمان باید بدانید که اگر به چیزی به نام شئونات شخصیت علاقه و اعتقاد دارید، محل پیدا کردن آن در همین کلاس و در کنار مدیران و کارشناسان روابط عمومی است، چون یکی از بزرگترین رسالتها و مأموریت های روابط عمومی تأمین و حفظ شئون سازمان است.

بنابراین آقای رییس باید شخصاً در این کلاس حضور پیدا کنند تا به گوش خود بشنوند عوامل روابط عمومی ایشان از چه طریق و به کمک چه وسایل و ابزاری می توانند برای سازمان تحت ریاست ایشان آبرو، شخصیت و شأن و جایگاه اجتماعی کسب کنند.»

رییس اداره آموزش که متوجه شد من در خواسته خود جدی هستم و کوتاه نمی آیم با رنگی پریده و گامهایی لرزان از کلاس خارج شد و بعد از گذشت حدود نیم ساعت همراه معاون مدیر عامل سازمان وارد اتاق شد و بعد از سلام و احوال پرسی های مرسوم، روی یکی از صندلی های کلاس کنار بقیه حاضران نشست و من درس را شروع کردم.

معاون مدیر عامل تا آخرین روز برگزاری دوره آموزشی، یکی از جدی ترین شرکت کنندگان بود و با بالاترین نمره، دوره آموزش اصول و مبانی حرفه روابط عمومی را به پایان رساند. امروز همان سازمان یکی از موفق ترین روابط عمومی های کشور را دارد چون مدیران ارشد سازمان دیگر به روابط عمومی به چشم اداره تشریفات نگاه نمی کنند.

ای کاش روزی برسد که همه وزیران و معاونان آنها و مدیران کل وزارتخانه ها و مدیران عامل و رؤسای ارشد سازمانهای ما، قبل از آن که وزیر و مدیر کل و مدیر عامل باشند، کارشناسی بزرگ در رشته ارتباطات و روابط عمومی باشند. تنها در این صورت خاطره های زرد روابط عمومی به خاطره های سبز مبدل می شود.

بازنشر: غلامرضا کیامهر، مدیر روابط عمومی اتاق بازرگانی