شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| رسانه برای بیان درست واقعیات نیازمند ارتباط موثر با مدیران روابط عمومی است و بی شک درب بسته برخی ادارات به روی خبرنگاران و یا مهارت نداشتن برخی از خبرنگاران در برقراری ارتباط صحیح، به بحران و مشکلی مضاعف در حوزه اطلاع رسانی تبدیل خواهد شد.

 گاه ساعت ها، روزها و حتی ماه ها انتظار برای پاسخگویی و جوابگیری از یک مدیر برای مطالبه مردمی و تنویر افکار عمومی، از توان و انرژی و انگیزه خبرنگار می کاهد و او را از ارتباط گیری مجدد با روابط عمومی، نامه نگاری و طی شدن بروکراسی اداری منصرف می کند.

این مهم تنها بخش کوچکی از مشکلات خبرنگاران و اهالی رسانه برای انجام این رسالت خطیر در برقراری ارتباط موثر با برخی از روابط عمومی ادارات است، نداشتن تخصص و یا استفاده ابزاری و در دست گرفتن خبرنگار برای بیان اهداف سازمانی، مشکل دیگری است که خبرنگاران در نحوه تعامل یابی با برخی ادارات مواجه هستند.

خبرنگاران و روابط عمومی ها اگرچه در بیشتر موارد همسو کار می کنند و هدف همه آنها اگاهی دادن به جامعه است اما گاهی در این بین مشکلاتی هم رخ می دهد، این در حالی است که گاه فراموش می شود روابط عمومی پیشانی نهاد و سازمان است و رسانه ها به عنوان نماینده افکار عمومی، بهترین ابزار برای سنجش عملکرد سازمان ها هستند، خبرنگار و رسانه نباید به صورت مطلق در خدمت روابط عمومی ها باشند بلکه باید در مسیر اصلی وظایف خود که همان روشنگری و آگاهی بخشی است حرکت کنند.

این ارتباط باید فراتر از چاپ دفترک، اعلامیه و نصب بنرهای مناسبتی و یا حداکثر برپایی نشست های خبری باشد و از سوی دیگر خبرنگاران و اهالی رسانه با آگاهی از وظایف اصلی روابط عمومی ها و تسلط و مهارت برای برقراری ارتباط موثر باید هم افزایی و ارتباط خلاق و پویایی را برای رسیدگی به مطالبات مردمی فراهم کنند.

رسانه ابزار توجیه افکار عمومی نیست
هادی نوروزی سردبیر روزنامه باختر در گفت و گو با ایرنا، معتقد است، رسانه ها به عنوان نماینده افکار عمومی، بهترین ابزار برای سنجش عملکرد سازمان ها هستند و از آنجایی که روابط عمومی در هر سازمانی نیز تقریبا همین وظیفه را دارد بنابراین ارتباط میان رسانه و روابط عمومی یک ارتباط دوسویه و تنگاتنگ باید باشد.

وی ادامه داد: اما قرار نیست رسانه ها در خدمت روابط عمومی ها بوده و به عنوان ابزاری برای توجیه افکار عمومی بکار روند، چرا که رسانه ها برای انجام وظیفه روشنگری و آگاهی بخشی، گاهی اوقات حتی ناچار به افشاگری هایی هستند که بی شک نقطه مقابل هم افزایی میان رسانه و روابط عمومی است.

عواملی که رسانه را به نقد و تمجید غیرحرفه ای می کشاند
نوروزی یادآور شد، متاسفانه در وضعیت کنونی که اغلب رسانه ها در شرایط اقتصادی بغرنج و برخی حب و بغض های سیاسی، جناحی و غیره به سر می برند، شاهد رفتارهای بسیار غیرحرفه ای در زاویه نقد سازمانها و یا در نقطه مقابل شاهد تمجیدگویی آنها هستیم که هر دوی این حالات از طرف رسانه ها امری غیرحرفه ای است که برخی روابط عمومی ها نیز از این شرایط به وجود آمده استفاده کرده و در نهایت رسانه ها را در خدمت خود می گیرند.

استقلال مالی رسانه، خلاء ها را جبران می کند
نوروزی معتقد است، اگر رسانه ها تا به این حد گرفتار مسائل مالی، معیشتی و دیگر مسائل زیرساختی و صنفی نبودند، روابط عمومی سازمانها به طور قطع به شیوه ای دیگر با آنها برخورد داشتند و تنها راه برون رفت از این شرایط استقلال کامل مالی رسانه هاست.

این فعال رسانه ای ادامه داد: برخی مباحث هستند که می توان برچسب غیرحرفه ای بودن را به روابط عمومی ها زد و آن اینکه برخی روابط عمومی ها هم توقعاتی کاملاً غیرحرفه ای از رسانه ها دارند، حضور همیشگی در صدر اخبار، انتشار اخبار فاقد ارزش خبری و مهمتر از اینها درخواست عدم انعکاس انتقادها و مشکلات سازمان مربوطه از رسانه ها نمونه هایی از این توقعات غیرحرفه ای روابط عمومی ها است.

تعامل رسانه با روابط عمومی نیازمند اصلاح است
در ادامه سردبیر خبرگزاری مهر کرمانشاه به ایرنا، گفت: خبرنگاران در مقابل افکار عمومی موظف به انعکاس واقعیت‌ها هستند و برای این موضوع آنها نیاز دارند به اطلاعات و آمار صحیح ادارات و نهادها دسترسی داشته باشند و این امر هم مستلزم همکاری و همراهی روابط‌ عمومی‌هاست، اما متاسفانه در اکثر مواقع این ارتباط بنا به دلایلی به درستی شکل نمی‌گیرد.

زهرا آقایی ادامه داد: برخی از روابط عمومی‌ها به دلیل عدم درک جایگاه رسانه‌ها، در پیشبرد اهداف سازمانی نمی‌توانند از این ظرفیت ایجاد شده به خوبی بهره‌مند شوند.

عدم تمایل برخی از روابط عمومی ها برای ارتباط گیری مستقیم
آقایی معتقد است، برخی از آنها حتی خود را موظف به پاسخگویی به خبرنگار نمی‌دانند و ترجیح می‌دهند اخبار را تنها از طریق سایتی که دارند منعکس کنند و آن هم اخباری که باب میل مدیران سازمان باشد نه اخباری که خبرنگار به دنبال کسب اطلاع از آنها است، گاهی اوقات هم خبرنگاران به دلیل این رویکرد روابط عمومی‌ها، از طریق ارتباط مستقیم با مدیران ادارات، اطلاعات موردنظر خود را کسب و منتشر می‌کنند که طبیعتا بعدا مشکلات و دردسرهایی را برای روابط‌ عمومی‌ها و سپس مدیران ایجاد می‌کند.

درب بسته روابط عمومی بر روی خبرنگاران
این خبرنگار کرمانشاهی ادامه داد: بی شک این درب بسته روابط عمومی‌ها به روی خبرنگاران و رویکرد و عدم هماهنگی و ارتباط مناسب بین رسانه ها و روابط عمومی می‌تواند مشکل زا باشد.

روابط عمومی مداح و توجیه‌گر
عبدالله الماسی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز گفت: در بسیاری از تعاریف علمی از روابط عمومی‌ها به عنوان پیشانی سازمان یاد شده که توسعه اینترنت و تمرکز بیشتر بر ایجاد ارتباطات نوین، این اهمیت را مضاعف کرده است اما هنوز در بیشتر ساختارهای‌ سازمانی‌، جایگاه روابط عمومی‌ به‌ یک‌ واحد فرعی امور اداری‌ یا خدماتی‌ محدود است و سکان آن هم در دست ضعیف‌ترین افراد سازمان است.

الماسی ادامه داد: در چنین وضعیتی انتظار مدیر سازمان از روابط عمومی خود که باید نقش «مدیریت ارتباط با مخاطبان» را ایفا کنند، چیزی بیش از چاپ بروشور، اعلامیه و نصب بنرهای مناسبتی یا حداکثر برپایی نشستی خبری نیست.

وی تاکید کرد، ارتباط این دست از روابط عمومی‌های خموده با خبرنگاران هم محدود به یک رابطه سرد و نامطمئن است به طوری که خبرنگار برای کسب اطلاعات ترجیح می‌دهد کارشناسان و مدیران روابط عمومی را دور بزند و به صورت مستقیم با مدیران ارتباط بگیرد.

الماسی معتقد است، در نتیجه چنین وضعیتی است که قریب به اتفاق روابط عمومی‌ها نه تنها نقشی در برنامه‌ریزی و تصمیم‌سازی برای سازمان خود ندارند بلکه به توجیه‌گر چشم و گوش بسته و ستایشگران متعصب سازمان تبدیل شده‌اند؛ روابط عمومی‌های سازمان‌محور که مردم و مخاطب را به هیچ می‌گیرند و تنها به منافع سازمان می‌اندیشند.

استقبال خبرنگاران از روابط عمومی خلاق
این خبرنگار کرمانشاهی اضافه کرد، در مقابل اگر در سازمانی‌، واحد روابط عمومی‌ در ساختار سازمانی‌ به طور مستقیم زیرنظر مدیر عالی‌ دستگاه قرار گیرد و اتاق آن بجای گوشه‌ سازمان در کنار اتاق رئیس باشد، یعنی روابط عمومی‌ به‌ عنوان‌ یک‌ عنصر راهبردی‌ دیده شده است‌.

به گفته الماسی، از چنین روابط ‌عمومی‌ می‌توان بجای روزمرگی و خرده‌کاری انتظار کارهای نو و ابتکاری داشت و اینکه طرح‌هایی بدهد که دغدغه و انتظارات مردم را به سیاست سازمان تبدیل کند، در این شرایط اهمیت ارتباط روابط عمومی‌ها و رسانه روشن‌تر و گسترده می‌شود زیرا روابط عمومی‌ها برای «مدیریت ارتباط با مخاطبان» بشدت نیازمند رسانه‌ها هستند؛ طبعا خبرنگاران هم از یک روابط عمومی پویا و خلاق استقبال می‌کنند و او را به عنوان کانال ارتباطی سازمان به رسمیت می‌شناسند.

افرادی که تخصص ندارند
در ادامه فاطمه کمانی خبرنگار خبرگزاری دانشجویان (ایسنا) به ایرنا، گفت: خبرنگاران و روابط عمومی ها اگرچه در بیشتر موارد همسو کار می کنند و هدف همه آنها آگاهی دادن به جامعه است اما گاهی در این بین مشکلاتی هم رخ می دهد که تعامل این ۲ قشر را دچار خدشه می کند، یکی از مهمترین این موارد نداشتن تخصص برخی از نیروهای روابط عمومی است و گاهی شاهد آن هستیم که در دستگاه ها، نیروهایی که شاید در جای دیگر کارایی کمتری داشته باشند به روابط عمومی منتقل می کنند و این باعث می شود برخی روابط عمومی ها گاهی آشنایی چندانی با حوزه خبر و خبرنویسی نداشته باشند.

خبرنگاران موظف به انجام وظایف روابط عمومی ها نیستند
کمانی ادامه داد: از سوی دیگر گاهی برخی روابط عمومی ها وظایف خود را به خبرنگاران منتقل می کنند برای مثال در جلساتی که ارزش خبری چندانی ندارد از خبرنگاران دعوت می کنند تا خود مجبور به نوشتن خبر نشوند و حتی گاهی برخی روابط عمومی ها حاضر نیستند به دنبال خبرهای کار شده در خبرگزاری ها بگردند و از خبرنگار می خواهند لینک خبر را برای آنها ارسال کند.

کمانی ادامه داد: معضل دیگر باندبازی و کار کردن برخی روابط عمومی ها با خبرنگاران خاص است و برخی خبرنگاران دیگر بعد از تلاش زیاد باز هم نمی توانند با روابط عمومی ارتباط برقرار کنند،گاهی روابط عمومی ها سد راه تعامل با مدیران مجموعه هم هستند به گونه ای که اجازه تعامل مستقیم خبرنگار را با مدیران نمی دهند و اگر خبرنگاران نیز مطلب و یا سوژه ای از آنها درخواست کنند گاهی تا چند هفته آن هم با روند طولانی خبرنگار را سر می دوانند و به نتیجه خاصی هم نمی رسند.

نیروهای روابط عمومی با طیف گسترده ای از خبرنگاران مواجه هستند
در ادامه کارشناس روابط عمومی استانداری کرمانشاه در گفت و گو با ایرنا، معتقد است، فعالیت روابط عمومی ها تنها به ارتباط گیری با رسانه ها محدود نمی شود و با ارگان ها و نهادهای مختلفی در ارتباط هستند و این حوزه دربرگرفتگی گسترده ای دارد که بخشی از آن ارتباط با رسانه است.

بهزاد خالوندی ادامه داد: روابط عمومی های استان با تعدد رسانه ها از جنس های مختلف و فعالیت ها و نظرات متعدد مواجه هستند که در این بین فعالیت رسانه های مجازی بر گستردگی این مقوله اضافه کرده است.

سنتی عمل کردن برخی روابط عمومی ها
این فعال رسانه ای ادامه داد: در گذشته روابط عمومی ها می توانستند در محیطی کوچکتر و با چند نشریه همسو به صورت هدفمند ارتباط برقرار کنند، ولی اکنون بر گستردگی رسانه ها افزوده شده اما امکانات سخت افزاری، نیروی انسانی و ... روابط عمومی ها تقریبا به صورت سنتی باقی مانده است.

سردبیر ماهنامه کانی افزود: در چنین شرایطی می توان گفت: اغلب روابط عمومی ها دارای یک مجموعه سنتی با امکانات اندک هستند که در مواجه با تحولات جدید دنیای رسانه قرار گرفته اند. البته از سوی دیگر با روابط عمومی هایی هم مواجه هستیم که توانسته اند همگام با این تحول حرکت کنند که البته تعداد آنان اندک است.

خالوندی افزود: گاه تعدد رسانه و ناتوانی برخی روابط عمومی ها در مدیریت آنان، موجب می شود تا رسانه ها مجبور شوند شخصا با مدیر ارتباط برقرار کنند. در این میان اگر مدیر پاسخگو باشد درخواست رسانه زودتر عملی می شود. ظاهرا این کار، جایگزین بهتری برای طی کردن روند طولانی اداری برای برقراری ارتباط با مدیرکل است.

به گفته خالوندی، برخی از روابط عمومی ها بیشتر به عنوان یک بخش اداری فعالیت می کنند تا اینکه بخواهند تخصصی در این حیطه وارد شوند و معمولا مدیران از افراد نزدیک به خود به عنوان روابط عمومی استفاده می کنند.

این فعال رسانه ای تاکید کرد، روابط عمومی ها باید متناسب با تحولات دنیای ارتباطات و رسانه، توانمندسازی شوند و در ادارات و مجموعه اداری صاحب یک جایگاه مناسب شوند. هیچ مجموعه اداری و سازمانی بدون داشتن یک روابط عمومی توانمند و موثر در زمینه برقراری ارتباط با رسانه، توانایی پیشبرد امور را ندارد و پیام آن به جامعه هدف نمی رسد.

خالوندی یادآور شد، روابط عمومی ها معمولا به هنگام وقوع مشکل و یا برگزاری آیین های متعدد، بسیار مهم و حایز اهمیت می شوند ولی در حالت عادی، این جایگاه رعایت نمی شود که این امر نیاز به بازنگری دارد.

روابط عمومی قدرتمند، تجربه و تخصص می خواهد
در پایان مدیرعامل خانه مطبوعات و رسانه های استان کرمانشاه به ایرنا، اظهار داشت: همه می دانیم که روابط عمومی ها به عنوان پیشانی یک سازمان و نهاد محسوب می شود و چشم بینا و گوش شنوای سازمان خود می باشند.

وحید نیشابوری از ایجاد ارتباط بین مخاطبان و مسوولان به عنوان یکی از اهداف ارتباط دوسویه روابط عمومی و رسانه یاد کرد و گفت: هر زمان که روابط عمومی بتواند این ارتباط را به خوبی برقرار کند، می توان گفت که فردی قوی و توانمند است در غیر این صورت یک ضعف آشکار در پیشانی دستگاه مشاهده می شود.

وی ادامه داد: در برخی موارد مشاهده می شود در برخی سازمان ها و ادارات، روابط عمومی ها فاقد نگاه تخصصی هستند و اغلب مدیران آن، افرادی را به عنوان روابط عمومی انتخاب می کنند که تخصص و تجربه این حوزه را ندارند و از ابتدایی ترین اطلاعات محروم هستند.

بی اطلاعی برخی خبرنگاران از کارکرد اصلی روابط عمومی
نیشابوری افزود: برخی مسوولان روابط عمومی، در ایجاد ارتباط دو سویه ضعیف عمل می کنند و برخی خبرنگاران هنوز از کارکرد اصلی روابط عمومی بی اطلاع هستند و با وظایف آن ناآگاه هستند که این امر موجب می شود تا در ارتباط گیری با روابط عمومی دچار ضعف و مشکل شوند.

نیشابوری افزود: باید در برگزاری کلاس ها و کارگاه های آموزشی برای آشنایی وظایف روابط عمومی و رسانه اقدام های موثری انجام شود تا این خلا رفع شود.

سابقه روزنامه نگاری در استان کرمانشاه به حدود ۱۱۰ سال قبل باز می‌گردد و براساس اطلاعات موجود، اولین نشریه‌ای که در استان چاپ شده، روزنامه‌ای به اسم «کرمانشاه» بوده است.

براساس آمار اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هم اکنون ۸۱ نشریه محلی، ۳۶ پایگاه خبری برخط، ۲ پایگاه خبری غیربرخط و نمایندگی ۹۵ نشریه سراسری مکتوب در استان کرمانشاه فعالیت دارند.

گزارش از زهره کریم زاده

منبع: ایرنا