شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-|| سیل زمانی رخ می‌دهد که خاک و پوشش گیاهی یک منطقه توانایی جذب کامل آب را نداشته باشد. در این زمان حجم آب به صورت غیرقابل کنترل از طریق کانال‌های رودخانه‌ای یا حفره‌های طبیعی یا مخازن آب دست‌ساز بشر، ریزش می‌کند. سیل‌های دوره‌ای به صورت طبیعی در بسیاری از رودخانه‌ها رخ داده و باعث بوجود آمدن مناطقی به نام دشت‌های سیلابی می‌شود.

علاوه بر آسیب‌های جانی و مالی ناشی از سومدیریت، ازمیان بردن منابع و پوشش گیاهی، نبود زیرساختها در هنگام وقوع بحران، ابراهیم مقیمی، عضو هیأت علمی دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایسنا از هدایت جریان‌های طغیانی در کشور را نادرست خواند و گفت: «سیلاب‌های اخیر به سمت دریا هدایت شدند، در حالی که تالاب‌های بختگان، گاوخونی، جازموریان و میقان پتانسیل زیادی برای ذخیره سازی آب دارند و این در حالی است که از یک سو آب‌ها را تبخیر می‌کنیم و از سوی دیگر برای تأمین آب مصرفی شیراز و یزد از حوضه کوهرنگ و زاینده‌رود آب گرفته می‌شود.»

بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، از ۴۲۱ مورد سیل اتفاق افتاده از سال ۱۳۳۰ تا ۱۳۸۰ نزدیک به ۷۴ درصد تنها به سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ مربوط می‌شود. این به این معنا است که در فاصله سال‌های ۶۰ تا ۸۰ میزان وقوع سیل افزایش زیادی داشته است. بسیاری از تلفات این سیل‌ها قابل پیشگیری و مدیریت بوده است.

نمونه آن، سیل ۱۳۸۸ در شهر قم است که بستر رودخانه خشکیده «قمرود» توسط شهرداری به پارکینگ تبدیل شد، این رود پس از چند سال خشکسالی، سیلابی شد و صدها نفر از مردم و خودروهای پارک شده در آن را با خود برد.

سیل میدان تجریش در تهران از جمله سیل‌های تاریخی ایران است. در حالی که سیل‌های شمال کشور فاجعه‌بارترین سیل‌های ایران قلمداد می‌شود، اما سیل میدان تجریش تهران در سال ۱۳۶۶، دومین سیل مخرب کشور از نظر «تلفات انسانی» لقب گرفته است. در این واقعه شدت رگبار به گونه‌ای بود که در مدت ۱۰۷ دقیقه ۲۸ میلیمتر بارش ثبت شد.

سیل‌های «نکا» و «ماسوله» در دهه ۷۰، «کوهدشت» استان لرستان، «قم» و «بهشهر» از دیگر سیل‌های پر خسارت سه دهه گذشته کشور هستند که در نتیجه آن بیش از ۳۰۰ نفر کشته شدند.

سیل در استان گلستان در ۲۰ مرداد ۱۳۸۰ نیز منجر به کشته و مفقودالاثر شدن بیش از ۵۰۰ نفر شد و عنوان نخست فجایع سیل کشور را به خود اختصاص داده است؛ چراکه وسعت تخریبی این سیل حدود ۵۰۰۰ کیلومتر بوده است.

به گفته کارشناسان این سیل در اثر تخریب جنگل‌ها و مراتع در بالادست حوضه آبریز گرگان رود رخ داده است.

در ۲۰ مرداد ۱۳۸۰ شکسته شدن سد شهید «وفایی» نیز مزید بر علت شد و حجم عظیمی از آب جاده گلستان و خودروهای عبوری را گرفته تا جنگل‌های بکر داخل پارک ملی گلستان را با خود برد.

در ۳۰ دی ۱۳۹۵ بارندگی‌های شدید در مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان آغاز و منجر به سیل در این استان شد. طغیان رودخانه‌های فصلی باعث بسته شدن ۱۵ راه اصلی و فرعی در این استان شدند و حدود ۳۰۰۰ خانه در مناطق ایرانشهر، سرباز، نیک‌شهر و کنارک آسیب دیدند. همچنین ۳ روستا به دلیل هم‌جواری با رودخانه کاملاً تخلیه شدند.

سیل در شمال غرب ایران در روز ۲۵ فروردین ۱۳۹۶ از دیگر پدیده‌های سیلابی کشور است و بر اساس اعلام سازمان هواشناسی بارش متوسط در حدود ۴۰ میلی‌متر بوده که طی ۱۵ سال قبل از آن بی‌سابقه گزارش شده بود. بیشترین تلفات و مفقودی‌های این سیل از شهرستان‌های «عجب‌شیر» و «آذرشهر» گزارش شد.

بارش شدیدی که از روز پنجشنبه ۱۹ مرداد ۱۳۹۶ آغاز شد، در استان‌های «گلستان»، «گیلان»، «خراسان رضوی»، «خراسان شمالی» و «سمنان» موجب جاری شدن سیل شد و بر اثر آن ۱۴ نفر جان خود را از دست دادند.

دو ماه بعد از این سیل یعنی در ۱۳ مهر ۱۳۹۷ بار دیگر بارندگی شدید آغاز شد، این بار در شهرهای استان‌های خراسان شمالی، مازندران، گلستان و گیلان سیل بزرگی جاری شد و بارش‌های شدید موجب سیل شد.

کارشناسان معتقدند با تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین، خشکسالی و سیلاب‌ها شدت خواهند یافت. افزایش بی‌سابقه میانگین دمای کره‌زمین از حد پیش‌بینی شده بالاتر است. میزان کربن دی اکسید بدون فعالیت‌های انسانی نباید بیش از ۲۸۰ واحد در میلیون (ppm) باشد، این در حالی است که این میزان در حال حاضر ۴۱۰ واحد در میلیون بوده و رو به افزایش است. با این وجود کشورهایی همچون ایران و آمریکا در حال حاضر چندان گفتگو و پرداختن به این موضوع و مخاطرات آن را جدی نگرفته‌اند.

منبع: ایسنا