شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- مزیت‌های عمده بهره‌گیری از پهپاد در روزنامه نگاری جدید طی نشستی با حضور جمعی از روزنامه نگاران و مستندسازان در دفتر مطالعات و برنامه ریزی رسانه ها بررسی شد.

در این نشست تخصصی حمیدرضا خطیبی، روزنامه‌نگار و مترجم؛ حمید ضیایی پرور، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها؛ احسان رحیمی، مشاور مدیرعامل سازمان فناوری، اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران؛ شهروز کیایی، مدیر برنامه و مسئول روابط عمومی گروه فرا‌دید؛ ساجد محمدی، مدیر فنی بخش هلی‌شات شرکت آموت و حامد سعیدی، دبیر کارگروه پهپاد اتحادیه‌ی هوافضا، پیرامون روزنامه نگاری پهبادی و مزیت های عمده استفاده از پهپاد در روزنامه نگاری سخن گفتند.

در ابتدای این نشست حمیدرضا خطیبی با اشاره به سابقه‌ی این نوع روزنامه‌نگاری گفت: پرنده‌های هدایت‌پذیر از راه دور یا پهپاد عمری به‌اندازه‌ی صنعت حمل‌ونقل دارند. این فناوری ابتدا در صنعت هوانوردی و در جنگ جهانی اول بود که استفاده از آن باب شد. تکنولوژی‌هایی مثل پهپاد بیشتر خواستگاه نظامی دارند و از طریق ارتش توسعه پیدا کردند. استفاده از پهپادها بیشتر در امور نظامی و تجسسی و تا حدی هم مساعی تا به امروز توسعه پیدا کرده است. در دهه‌ی 90 همزمان با انقلاب دیجیتال پهپاد هم دستخوش دگرگونی‌های زیادی شده است .

او ادامه داد: در دهه‌ی 90 خود ایالات‌متحده‌ی آمریکا 40 میلیارد دلار برای پهپاد هزینه کرد که نتیجه‌ی آن در جنگ عراق و افغانستان مشخص شد. از همین 2000 هم استفاده‌های تجاری از پهپاد گسترش پیدا کرد مخصوصاً در حیطه‌ی روزنامه‌نگاری، هر چند هنوز برای این مقوله در مرحله‌ی گردآوری اطلاعات است .

خطیبی افزود: بسیاری این سؤال را مطرح می‌کنند که چرا از نظر فنی باید این مقوله از روزنامه‌نگاری برای خبرنگاران مهم باشد؟ در مورد روزنامه‌نگاری سنسور لازم نیست حتماً مهندس این رشته باشید و همان خروجی سنسور کفایت می‌کند تا روزنامه‌نگار آن داده‌ها را مورد تحلیل و پردازش خود قرار دهد اما برای روزنامه‌نگاری پهپاد، روزنامه‌نگار مجبور است که خودش پهپاد را به حرکت دربیاورد برای همین مسائل فنی برای روزنامه‌نگار پهپاد مهم می‌شود .

این روزنامه‌نگار با توضیح درباره‌ی مراحل آشنایی و آموزش روزنامه‌نگاری پهپاد در ایالات‌متحده آمریکا توضیح داد: این مقوله از روزنامه‌نگاری در این کشور دارای سه مرحله است یکی از آن‌ها اخذ مجوز و پروانه‌ی کار با پهپاد، آشنایی با قوانین و دستورالعمل آزمایشگاه روزنامه‌نگاری پهپاد، اخذ بیمه برای پهپاد و همچنین آشنایی با مقررات هوانوردی که از طریق آزمون انجام می‌شود .

احسان رحیمی نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست به بیان تجربه خود در گرفتن تصاویر هوایی از شهر تهران پرداخت و توضیح داد: در سال 1355 « گرستر» توانست اولین تصاویر هوایی را در ایران با استفاده از بالون و هواپیما بگیرد. ما سفری به ترکیه داشتیم. در آنجا کتابی در اختیار ما قرار دادند که در آن تصاویر هوایی از استامبول بود. این کتاب برای ما خیلی جذاب بود و پیگیر شدیم تا ما هم تصاویری هوایی از تهران تهیه کنیم. حدود سال 89 بود که این ایده به ذهن ما رسید. ابتدا دنبال پهپادهایی بودیم تا بتوانیم آن را کنترل کنیم ولی در آن زمان تکنولوژی آن وارد ایران نشده بود و به صورت فراگیر هم در دسترس نبود. بنابراین پیگیر شدیم تا با هلی‌کوپترهای واقعی در سطح شهر تهران پرواز کنیم. حدود 20 شرکت در تهران پیدا کردیم که خدمات پروازی در خارج از تهران می‌دادند. یعنی به هیچ عنوان اجازه پرواز در سطح تهران نداشتند .

او ادامه داد: بعد از پیگیری‌هایی که صورت گرفت متوجه شدیم این کار سخت‌گیری‌ها و قوانین خاص خود را دارد. به عبارتی باید هلی‌کوپتر دو موتوره باشد که کمترین امکان صوت را داشته باشد و ما به این نتیجه رسیدیم که ناجا این هلی‌کوپترها را دارد. شهردار وقت با آقای احمدی مقدم مکاتبه‌ای کردند و ما توانستیم مجوز بگیریم تا در سطح شهر تهران – به‌جز جاهایی که ممنوعیت پروازی دارد- پرواز کنیم. ما به‌جز مناطق ممنوعه چهار صوت پروازی در سطح شهر تهران داشتیم که من فکر می‌کنیم اگر می‌خواستیم این پروازها را با این پهپادها انجام دهیم شاید حدود 200 صوت پروازی نیاز بود. اگرچه مشکلات ما در آن زمان بیشتر بود ولی حسنش این بود که در یک ساعت توانستیم یک‌پنجم تهران را بگردیم و عکاسی کنیم .

رحیمی به پروژه تهران سه‌بعدی اشاره کرد و گفت: در کنار این پروژه‌ها، پروژه تهران سه‌بعدی داشتیم که با همین تکنولوژی و تجربه سال 88 توانستیم تصاویر هوایی را تبدیل به تصاویر سه‌بعدی کنیم و کتاب آن هم چاپ شد. از مهم‌ترین مشکلات ما در این پروژه‌ها بیشتر بر روی مجوز گرفتن‌ها بود . تصاویر پهپادی و استفاده از آن‌ها در موضوعات گردشگری، ژورنالیستی و… در رساندن مطالب به مخاطب خیلی کمک می‌کند .

شهروز کیایی، در ادامه گفت: از سال 86 به مقوله‌ی فیلم‌برداری با هلی شات وارد شدیم و ما به عنوان اولین تیم، موفق شدیم که این مدل از هواپیما را وارد سینما کنیم. از سال 91 شروع به ساخت مستند «ایران» کردیم که از این تیم هم استقبال زیادی شد و قرار شد با فیلم‌برداری هلی شات تصویرهایی از شهرهای ایران تهیه کنیم تا تصویرهای ماندگاری از ایران به‌جا بماند. در کنار این نوع تصویربرداری ما سعی کردیم تصویرهای زمینی هم بگیریم و بیشتر هدفمان نشان دادن زیبایی شهر و تقویت بنیان فکری جامعه بود .

او ادامه داد: خروجی این کار هم بسیار مورد استقبال مدیران شبکه‌ی تلویزیونی شد در حال حاضر هم از این مقوله در سینما بسیار استفاده می‌شود چراکه با این فناوری آنچه دوست داریم پیاده می‌کنیم .

ساجد محمدی، به بیان تاریخچه‌ای از ورود پهپادها در ایران پرداخت و توضیح داد: در سال 86 دغدغه تصویربرداری هوایی با استفاده از پهپاد در ایران شروع شد و مطمئناً در آینده پیشرفت بیشتری خواهد داشت. دغدغه‌ها از اول متفاوت بود. به عبارتی دغدغه اولیه ما پرواز با دوربینی بود که صرفاً بتوانیم نمای هوایی را تصویربرداری کنیم. در اوایل کار این نمای هوایی قطعاً یکسری ایرادات و ضعف‌هایی داشت. دغدغه‌ها کم‌کم به این سمت رفت که دوربین دلخواه خودمان را پرواز دهیم و این پرنده مأموریت‌هایی که قبلاً حتی فکر آن را نمی‌کردیم بتواند انجام دهد. کم‌کم این پرنده‌ها هوشمندتر شدند. در حال حاضر شرکت‌های مختلفی چه در ایران و چه خارج از ایران هم به عنوان کاربر و هم به عنوان سازنده این پرنده‌ها فعالیت دارند .

او ادامه داد: شرکت‌ها پیشرفت‌های خوبی داشتند و الان پرنده‌ها به سمتی می‌روند که شاید نیازی نباشد تا کاربر، کار خاصی انجام دهد. به عنوان مثال در اوایل یکسری هلی‌کوپترها بودند که دردسرهای زیادی داشتند و لازم بود تجهیزات زیادی با خود ببریم تا بتوانیم تصویربرداری کنیم. البته الان هم اگر بخواهیم کاری حرفه‌ای انجام دهیم نیاز به تجهیزات دیگری هم داریم . بعدها یکسری پهپادهای دیگری وارد این عرصه شدند که می‌توان از آن‌ها به صورت نیمه‌حرفه‌ای یا آماتور نام برد. پهپادهای شرکت دی جی آی در ایران در حال حاضر روز به روز در حال پیشرفت هستند .

محمدی ضمن اشاره به موضوع نشست گفت: با توجه به اینکه موضوع این جلسه روزنامه‌نگاری پهپادی است باید بگویم اولین اصل در این قضیه این است که دغدغه شما خروجی تصویر یا خبرتان باشد. دومین دغدغه این است که شما بتوانید از این ابزار به راحتی استفاده کنید .

مدیر فنی بخش هلی‌شات شرکت آموت به معرفی پهپادها در ایران پرداخت : شرکت دی جی آی از چند سری نیمه‌حرفه‌ای و آماتور شروع کرد و بعد سری‌های فانتوم و در ادامه سری‌های مویک به آن اضافه شد. به عبارتی کم‌کم پیشرفت کرد و پرنده‌های حرفه‌ای‌تر وارد کار شد. بر روی سری‌های اول یک دوربین بود و بعد کمی پیشرفته‌تر شدند به گونه‌ای که شما بتوانید تصویری بدون لرزش داشته باشید در سری‌های بعدی برد این پرنده‌ها بیشتر شد یعنی اگر قبلاً به سختی برد این پرنده‌ها به 200 الی 300 متر می‌رسید بعداً به راحتی به دو کیلومتر رسید و الان در سری‌های مویک سیستم به گونه‌ای طراحی‌شده که پرنده تا 7 کیلومتر می‌تواند دور شود. در آخرین سری این پرنده‌ها یکسری سنسور اضافه‌شده که پرنده می‌تواند سوژه را تشخیص دهد و به مانع برخورد نکند .

محمدی ادامه داد: آخرین مدلی که معرفی شده، پرنده مویک ایر است که حتی در جیب کت شما می‌تواند جای بگیرد و قابلیت جابجایی و استفاده آن آسان است . حدود قیمت‌ها از 7 میلیون تومان تا 10 میلیون تومان است و قابلیت بالا پایین شدن دارند. استفاده از این پهپادها همان‌طور که راحت‌تر شد مشکلات تیم‌های حرفه‌ای بیشتر شد. چون کاربر غیرحرفه‌ای بر اساس دانش کمی که دارد یکسری استانداردها را رعایت نمی‌کند .

حامد سعیدی، دبیر کارگروه پهپاد اتحادیه‌ی هوافضا درباره‌ی عملکرد این اتحادیه گفت: اتحادیه هوافضا تنها تشکل قانونی در این حیطه است که برای تولید و خدمات هوایی فعالیت دارد و دارای چندین شرکت است . کارگروه پهپاد از سال 88 تأسیس شد و از سال 89 رسالت جدیدی به عهده‌ی آن گذاشته شد و از سال 94 هم با آمدن ربات‌های پرنده ما شروع به انتشار اخبار این حوزه و برگزاری آموزش‌ها در این مقوله شدیم .

او ادامه داد: در حال حاضر ما فعالیتمان را در سامانه‌ی هوشمند هوایی انجام می‌دهیم. در این سامانه پهپاد غیرنظامی و تمام آنچه یک کاربر برای پهپاد بخواهد در یک پلتفرم یکپارچه جمع شده است در این سامانه ما سعی کرده‌ایم تمام کارکردهای پهپاد در کشور از حمل‌ونقل گرفته تا آبیاری در زمین‌های کشاورزی، کنترل راه‌ها، پیدا کردن کوهنوردان، امداد و نجات اطلاع‌رسانی انجام شود .

دبیر کارگروه پهپاد افزود: یکی دیگر از کارکردهای پهپادها تصویربرداری هوایی و واکنش سریع آن‌ها در منطقه‌ی زلزله‌زده‌ی کرمانشاه بود که ما یگان واکنش سریع را به آن منطقه اعزام کردیم در حالی که بسیاری از مسئولان در آن روزها نمی‌دانستند در شهر سر پل ذهاب و ازگله چه خبر است. در حالی که ما با همین پهپاد حتی تعداد چادرهای توزیع‌شده را هم آنالیز کردیم که همین باعث توزیع درست‌تر کمک‌ها شد .

سعیدی ادامه داد: در حال حاضر ما می‌دانیم که برای تمام امور عمرانی، ساخت‌وساز و هر آنچه بخواهیم علم کنیم نیاز به نقشه‌برداری داریم در حالی که این تکنولوژی نوین کار نقشه‌برداری را برای کاربران بسیار آسان کرده است و حتی ما می‌توانیم مناطق خارج از کشور را هم نقشه‌برداری کنیم. آنچه در اینجا مهم است آموزش و ثبت پلاک این هواپیماها هست. اعطای شناسنامه برای هر کدام از این پهپادها به این صورت است که بعد از بررسی صلاحیت افراد و گذراندن یک دوره آموزش یک‌روزه برای آن‌ها شناسنامه و پلاک برای این پرنده‌ی بدون سرنشین صادر می‌شود .

او با اشاره به تعداد کاربرانی که از پهپاد استفاده می‌کنند، گفت: تا به امروز 11 هزار کاربر این پهپاد را تهیه‌کرده‌اند که هفت هزار کاربر شاغل هستند و بیشترین شغل‌ها به ترتیب شامل فیلم‌بردار و عکاسان بعد نقشه‌برداران و بعد مؤسسات حمل کالا. در این میان 100 تیم خبری رسانه‌ای در این سامانه پرونده دارند که ‌بخشی مربوط به افراد شاغل در صداوسیما و بخش دیگر مربوط به خبرگزاری‌هاست .

دبیر کارگروه پهپاد توضیح داد: افراد باید حتماً این مسئله را لحاظ کنند که از فروشگاه‌های مجازی و قانونی یک پهپاد تهیه کنند و بعد یک دوره آموزش یک‌روزه که شامل مقررات امنیتی و پروازی را بگذرانند که در آن مناطق ممنوعه و حد و حدود پروازها هم مشخص‌شده است را یاد بگیرند. بعد از این به راحتی می‌توانند درخواست پلاک و شناسنامه‌ی مالکیت بدهند. بعد از این ماجرا می‌توانند به استانداری و فرمانداری شهرهای مختلف مراجعه کنند تا مجوزهای لازم برای ساختن تصویر و مستندها فراهم شود .