شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- هنر هشتم از علم تا عمل یک‌ صد سال از دانش کلاسیک معاصر روابط عمومی  در دنیا و چند هزار سال تاریخی به بلندای آدم و حوا و ۶۰، ۷۰ سال از روابط عمومی علمی در کشور خود ما می‌گذرد، اما هنوز هم در دولت و بسیاری از سازمان‌ها، مدیران، افراد بیکار را روانه اداره روابط عمومی می‌کنند. امروزه روابط عمومی به عنوان علم، دارای اصول و مبانی اولیه می باشد و عموما شاهد آن هستیم که واژه روابط عمومی در میان مردم استفاده می شود، بدون در نظر گرفتن اینکه واقعیت روابط عمومی چیست؟

در حدود ۴ دهه‌ای که از ورود رشته روابط عمومی به ایران می گذرد، این رشته نیز مانند دیگر رشته های دانشگاهی پستی و بلندی های بسیاری را پشت سر گذاشته است، به طوری که امروز رشته روابط عمومی به عنوان یک رشته شناخته شده در دانشگاه ها تدریس می شود و دانشجویان بیشتری را نسبت به گذشته به خود جذب می کند و از لحاظ کمی نسبتا رشد خوبی داشته است.

موضوع آموزش در روابط عمومی، مورد تاکید جدی همه اساتید و و کارکشتگان روابط عمومی است. تقریبا همه آنها آموزش در روابط عمومی را یکی از اصول مهم در این حوزه می دانند. دلیلش نیز مشخص است، تا زمانی که افراد ندانند که چه بایستی انجام دهند و ندانند که به دنبال چه چیزی هستند، هیچ نتیجه مطلوبی به دست نخواهد آمد. دانشگاه در این زمینه یکی از مهمترین نقش ها را ایفاء می کنند.

از همان روزهایی که در ایران رشته روابط عمومی مطرح شد از ابتدا بیشتر به شکل تجربی بود که بعدتر شکل آکادمیک به خود گرفت و می توان گفت که مثل بقیه رشته ها فقط بحث تجربی در این کار کفایت نمی کند. حتی در روزهای ابتدایی ورود این رشته به ایران تصور میشد که می توان این کار را به صورت تجربی آموزش داد، اما بعد از رقابت شدیدی که در این رشته به وجود آمد، این حوزه نیازمند مهارت ها و تکنیک های خاصی شد که در اینجا حتما بخش آکادمیک باید به کمکش می آمد و در واقع باید تجربه و علم با هم ترکیب می شد. این گونه بود که ضرورت پیش آمد تا دوره های مختلف آموزشی در حوزه روابط عمومی برگزار شده و دوره های تخصصی کاردانی و کارشناسی در کشور راه اندازی شود.

راه اندازی رشته روابط عمومی یک اتفاق خوب برای حوزه روابط عمومی بود که به عنوان یک رشته دانشگاهی محسوب شد، اما متاسفانه رشته روابط عمومی به اندازه سایر رشته ها رشد کیفی پیدا نکرد.

یکی از مشکلات اساسی ما که در مدارس وجود دارد عدم آشنا سازی دانش آموزان با رشته های مختلف تحصیلی است. گذشته از این دانشجویان ما نیز بعضا در مورد رشته ای که وارد آن می شوند، شناخت ندارند و تلاش لازم را برای شناخت و تحقیق در این خصوص نمی کنند و کاملا بی هدف وارد این حوزه می شوند. در خصوص حوزه های کاری هم شناخت دانشجویان بسیار کم است و این امر مستلزم همکاری آموزش و پرورش و آموزش عالی است. در خصوص معرفی رشته روابط عمومی وظیفه کارکنان حوزه روابط عمومی این است که متقاضیان و علاقمندان به ورود به این رشته را با صنعت و حرفه روابط عمومی آشنا کنند و دیگر اینکه خود دانشجویان در این زمینه تحقیق کنند تا با علاقه و شناخت کامل وارد این رشته شوند.

در خصوص شاخصه های آموزشی و آکادمیک رشته روابط عمومی در ایران نسبت به استاندارهای جهانی، متاسفانه اساتید، دانشگاه ها و فضای آموزشی برای آموزش دانشجویان مطلوب نیست، به همین دلیل دانشجویان از آموزش لازم بهره مند نمی شوند و متاسفانه در دانشگاه ها تغذیه علمی مناسب این رشته به دانشجویان نمی رسد. در دانشگاه ها باید تئوری و عمل در رشته روابط عمومی به هم نزدیک شود که متاسفانه اینگونه نیست. اساتید در دانشگاه ها باید خود را مطابق با استانداردها و آموزش های جهانی به روز کنند، علاوه بر این برگزاری دوره های کارورزی می تواند تا حد خیلی زیادی به دانشجویان برای یادگیری بهتر کمک کند که با کمال تعجب می توان گفت که این دوره از کمترین اهمیت و در خیلی از مواقع صوری در دانشگاه های کشور اجرا می شود. ما نیاز داریم که رشته روابط عمومی را در دانشگاه ها گسترش بدهیم و عمق آن را بیش تر کنیم.

در مقوله نگاه تخصصی به حوزه روابط عمومی در دانشگاه ها و مهمتر از ان در عرصه فعالیت های شغلی از انجا که ارتباط بین دانشگاه و حوزه های کاری بسیار ضعیف است و کارکنان روابط عمومی به دلیل آموزش های اغلب ضعیف، نمی توانند در سازمان ها کارایی لازم را داشته باشند، در عرصه فعالیت های شغلی، نگاهی غیر تخصصی به روابط عمومی ها می شود. اگر دانشگاه ها با مراکز شغلی ارتباط لازم را برقرار می کردند و در سازمان ها برای دانشجویان دوره های کارورزی حین تحصیل برگزار می شد و آموزش های روابط عمومی نیز به روزتر بود، روابط عمومی شکلی تخصصی در سازمان به خود می گرفت.

در رشته روابط عمومی ویژگی های اکتسابی کم نیست و خیلی از ویژگی های مورد نظر را می توان کسب کرد. افراد برای ورود به رشته روابط عمومی به یک هوش متوسط به بالا نیازمند هستند. اما ویژگی که بیشتر مورد نیاز است هوش هیجانی به معنی بهره مندی از توانایی ارتباطی لازم در محیط های مختلف و سازگاری و تطابق فرد در شرایط مختلف و نحوه برخورد با افراد مختلف است، که به میزان بالایی اکتسابی است.

روابط عمومی در کشورهای پیشرفته دنیا، واقعا از جایگاه برجسته ای برخوردار است و ارزش زیادی دارد و دلیل این امر نیز، فهم درست جایگاه آن است. آن ها فهمیده اند که جایگاه روابط عمومی در کنار مدیران است و از همان موقع دانشگاه، افراد را متناسب با همین جایگاه تربیت می کند.

برگزاری همایش ها و سمینارهای تخصصی در حوزه روابط عمومی با این شرط که آخرین علوم روابط عمومی مطرح شود و تبادل بین افراد در حوزه علم روابط عمومی صورت گیرد اتفاق خوبی است. اگر همایش ها و سمینارها علمی باشند و در حوزه های آموزش و مشورتی اتفاق بیفتد و کارگاه های متعدد در کنار آن باشد و حوزه های دانشگاهی (علمی) را با حوزه های کاری (عملی) تلفیق کنند می توانند مفید باشند اما اگر صرفا نگاه تبلیغاتی و ارائه لوح و ... باشد تاثر مخرب خواهد داشت.

نکته مهم اینکه مسئولین ما باید اهمیت و ضرورت روابط عمومی را بشناسند و این امر زمانی رخ می دهد که سازمان های ما به روابط عمومیشان مقام و منصب بدهند و این خیلی مهم است که از روابط عمومی با توجه به نقش تاثیرگذارش به عنوان مشاور استفاده شود.

محمد رضا پارسیان
دانش آموخته روابط عمومی / دبیرکل سلسله نشست های علمی و عملی روابط عمومی ایران