شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- یکی از پرسش هایی که غالبا در حوزه آموزش روابط عمومی و روزنامه نگاری مطرح است، میزان تاثیرگذاری آموزش های دانشگاهی و مراکز علمی کاربردی در پرورش نیروی حرفه ای و ماهر برای ادارات روابط عمومی است.

به گزارش شارا، استان خوزستان با فعالیت دانشکده خبر اهواز (مرکز علمی کاربردی خبر) از سال 1388 تاکنون و رشته ارتباطات در دانشگاه پیام نور (با دو گرایش روابط عمومی و روزنامه نگاری) به عنوان یکی از قطب های این رشته معرفی می شود.

خوزستان همچنین بارها میزبان اساتید بنام کشوری در زمینه روابط عمومی و مطبوعات بوده و موسسات روابط عمومی چندین سمینار و کارگاه روابط عمومی برای علاقمندان و شاغلان این حوزه برگزار کرده اند. هر چند نقدهایی نیز به نحوه برگزاری همایش های روابط عمومی، سودجویی برخی برگزارکنندگان و به طور کلی تجاری شدن این برنامه ها وارد است.

لذا موسسه پژوهشی ایپکا (ایده پردازان کارون) با انجام یک تحقیق علمی برآن شد تا نقش این آموزش ها را در ارتقای حرفه ای کارشناسان روابط عمومی ادارات و سازمان های این استان بررسی کند.

بررسی نظرات حدود 100 نفر از کارشناسان روابط عمومی دستگاه های اجرایی استان خوزستان (که 50 درصد آنها مستقیما فارغ التحصیل رشته روابط عمومی از دانشگاه پیام نور اهواز و دانشکده خبر هستند و بقیه نیز در کارگاه ها و سمینارهای آموزشی کشوری و استانی شرکت کرده اند) نشان می دهد که آموزش های علمی و عملی در مراکز آموزشی در حرفه ای شدن این افراد نقش داشته است.

حدود 12سوال در مورد 6 مهارت «برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی»، مهارت انجام « مصاحبه های خبری»، «شیوه برگزاری همایش ها و گردهمایی ها»، مهارت «خبرنویسی»، تقویت بخش «ارتباط با رسانه ها»، «به روزرسانی سایت اداره و استفاده از فناوری های نوین ارتباطی» توسط یک کارشناس روابط عمومی به صورت پرسشنامه و در قالب طیف لیکرت و با گزینه های «خیلی زیاد»، «زیاد»، «تاحدودی» و «کم» گنجانده شد که برآیند پاسخ های متنوع، نتایج زیر را در برداشت:

یکی از پرسشهایی که کارشناسان روابط عمومی در خوزستان به آن پاسخ دادند، در مورد نقش آموزش ها بر «برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی» بهتر و موثرتر با مخاطبان و ارباب رجوع است، که 80 درصد گزینه «خیلی زیاد» را انتخاب کردند. طبق گفته کارشناسان، آنها پیش از گذراندن کلاس ها به طور ناخودآگاه و براساس اخلاق و روحیه خود با شهروندان تعامل می کردند اما بعد از آموزش و گذراندن دروسی مثل تشریفات و اصول و فنون مذاکره، آگاهانه و به طور حرفه ای با ارباب رجوع صحبت می کنند و یا در جلسات با مسئولان و افراد مختلف به گونه ای وارد تعامل می شوند که به نتیجه مطلوب برای هر دو طرف مذاکره می رسند.

85 درصد کارشناسان نیز در پاسخ به این پرسش که «آموزش های روابط عمومی تا چه اندازه به شما در برگزاری همایش ها و گردهمایی ها کمک کرده است؟» گزینه زیاد را انتخاب کرده اند. این افراد شرح داده اند که برخی مراحل برگزاری همایش ها را به صورت تجربی فراگرفته بودند اما آموزش های علمی باعث افزایش رضایت شرکت کنندگان در همایش های مختلف اداره خود بوده است.

مهارت خبرنویسی یکی از مهارت های اصلی کارشناسان در مجموعه روابط عمومی است. در این پژوهش تسلط بر این مهارت را 44 درصد متوسط و 26 درصد کم اعلام کرده اند و دلیل آن را کم بودن کلاس ها و کارگاه های خبرنویسی در طول مدت تحصیل و کارگاه ها دانسته اند. یکی از دیگر دلایل عدم تسلط بر این مهارت را کمبود وقت و سرعت کارها در ادارات روابط عمومی استان عنوان کرده اند.

75 درصد افراد شاغل در روابط عمومی تاثیر آموزش ها بر تقویت بخش «ارتباط با رسانه ها» را «خیلی زیاد» ارزیابی کرده اند. به گفته این کارشناسان، تحصیل در رشته روابط عمومی باعث تغییر نگرش آنها نسبت به خبرنگاران و رسانه ها شده است. پیش از آن تصور می کردند که کار روابط عمومی رقابت با خبرنگاران و یا پنهان کردن آمارها و برخی جلسات از رسانه هاست اما بعد از افزایش آگاهی‌ها نسبت به تاثیر مثبت حضور خبرنگاران در مراسم ها و ارتباط مستمر با آن‌ها توانستند بیش از گذشته با کمک خبرنگاران در راستای اهداف سازمانی خود فعالیت ها و اقدامات اداره یا سازمان خود را برجسته کنند.

پرسش دیگر مربوط به «گفت و گو» و «انجام مصاحبه های خبری» است که 65 درصد کارشناسان گزینه تاثیر «خیلی زیاد» را علامت زده و توضیح داده اند که هر چند سرعت و تعدد کارها در روابط عمومی باعث شده که برخی ظرایف «مصاحبه کردن» رعایت نشود، اما عموما مصاحبه ها به اندازه ای حرفه ای بوده که مورد استقبال رسانه ها قرار گرفته و با اندک ویرایشی سرعت انتشار آنها بالاتر رفته است.

کارشناسان روابط عمومی استان خوزستان تاثیر آموزش های روابط عمومی بر «به روزرسانی سایت اداره و استفاده از فناوری های نوین ارتباطی» را مثبت دانسته اند و 90 درصد آنها گزینه « خیلی زیاد» را انتخاب کردند. به گفته برخی شاغلان در حرفه روابط عمومی، پیش از آموزش‌های حرفه ای و آکادمیک، حساسیت زیادی نسبت به به روز کردن سایت اداره نداشته‌اند و اخبار با فاصله یک یا دو روز روی سایت قرار می‌گرفت اما در حال حاضر سعی می شود اخبار مربوط به جلسات، مراسم ها، همایش ها، بازدیدها و غیره در همان روز اجرای برنامه همراه با عکس و گاهی فیلم روی سایت قرار گیرد.

به طور کلی می توان گفت که آموزش علمی در حرفه ای شدن کارشناسان روابط عمومی دستگاه های اجرایی خوزستان نقش دارد و نکته جالب اینکه همکاران این افراد نیز به طور غیرمستقیم نکات مربوط به مهارت های مختلف را آموخته اند.

بدون شک، وجود نیروی انسانی حرفه ای و تربیت شده ولو یک نفر در هر مجموعه می تواند بر کل آن مجموعه تاثیر بگذارد. تحلیل محتوای سایت های روابط عمومی خوزستان نیز نشان می دهد که تحصیل در این رشته و آموزش های کارگاهی سطح کیفی مطالب به ویژه اخبار را بالاتر برده است. هر چند 65 درصد کارشناسان نسبت به تجاری شدن سمینارها و همایش های روابط عمومی گله مند هستند و به نظر آنها مطالب و سخنرانی های ارایه شده از کیفیت بالایی برخوردار نبوده اند اما می توان با آسیب شناسی آموزش ها به نتایج بهتری در حوزه آموزش روابط عمومی رسید.

* فارغ التحصیل علوم ارتباطات اجتماعی از دانشگاه علوم تحقیقات تهران

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)