شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- آدم ها بگونه ای غریزی به حرکات صورت و بدن دیگران نگاه می کنند، تا به سرعت متوجه منظور آنها بشوند. در واقع ما به عنوان نوع انسان بسیار پیش از آن که استفاده از کلمات را بیاموزیم، یاد گرفتیم که چگونه با چنین حرکاتی دیگران را تحت تاثیر قرار دهیم، به جایی که دوست نداریم نرویم، و…

اما اینک دیگر برایمان مقدور نیست، که مانند پیشینیان نخست خود از همه نوع حرکت چهره ای و بدنی بهره ببریم. زیرا در جامعه امروزی لایه های متفاوتی از محدودیت وجود دارند. به همین سبب فارغ از فرهنگ حاکم و به ویژه در محل کار، توانایی لازم جهت درک درست اشارات غیرگفتاری می توانند زمینه مزایای روش تعامل با مردم را فراهم کنند. برای آغاز دستیابی به این مزایا، باید از این پنج اشتباه رایج خودداری شود.

درنظر نگرفتن موقعیت
صحنه نخست: فرد وارد محل کارش می شود. مشاهده می کند همکارش سرش را پایین انداخته، چشمانش را بسته، اندکی می لرزد، و خودش را جمع کرده است.
صحنه دوم: همان همکار را در همان وضعیت ظاهری در حالی مشاهده می کند، که در یک شامگاه بسیار سرد زمستانی که برف سبکی هم می بارد و باد سردی می وزد، روی نیمکت ایستگاه اتوبوس نشسته است.

در هر دو صحنه حالت بدن مشابه اند. اما پیام های غیرگفتاری آنها با هم فرق دارند. کمااینکه معنی صحنه نخست ناراحت بودن است. در حالی که صحنه دوم نشانگر آن می باشد، که همکار مذکور سردش است. پس معنی ارتباطات غیرکلامی در موقعیت های متفاوت، با هم فرق دارند.

تلاش برای یافتن یک معنی واحد از یک حالت واحد
یک حالت واحد می تواند، چندین معنی داشته باشد. گاهی هم اصلا دربردارنده هیچ معنی خاصی نیست. اما اگر همین حرکت با برخی اشارات غیرگفتاری دیگر همراه شود، معنی اش آشکارتر می گردد. مثلا امکان دارد فردی که انسان با او حرف می زند، به دلایل گوناگون دست به سینه بنشیند یا بایستد. اما اگر همزمان سرش را هم به علامت انکار تکان دهد، به این معنی است که از آنچه شنیده خرسند نمی باشد.

تمرکز بیش از اندازه بر گفته ها
اگر انسان بیش از اندازه بر آنچه می شنود تمرکز کند، بخش زیادی از منظور گوینده را درک نمی نماید. مثلا اگر مدیری با آرامش و بگونه ای منطقی به کارکنانش بگوید باید مسئولیت های بیشتری را به آنها منتقل کند، اما در هنگام خواندن فهرست این وظایف بگونه ای نامحسوس بلرزد، ماجرا عوض می شود. چراکه در حالی که حرف هایش نشان می دهند قصدش تقویت جایگاه کارکنان است، اما لرزش سریع غیرعمدی اش فریاد می زند، که نمی خواهد چنین کاری را انجام دهد.

آگاهی نداشتن از رفتار عادی دیگران
انسان باید از رفتار عادی دیگران آگاهی داشته باشد، تا بتواند متوجه تغییرات معنی دار رفتار آنها بشود. اگر این آگاهی وجود نداشته باشد، چنین چیزی رخ می دهد:

چند سال پیش داشتم برای رئیس هیئت مدیره یک شرکت خدمات مالی کنفرانس می دادم. این کنفرانس چکیده سخنانی بود، که باید روز بعد در برابر گروه مدیریتش بیان می کردم. در خلال تقریبا یک ساعتی که حرف می زدم، او دست هایش را در هم گره کرده بود، حتی یک بار هم تکان نخورد، لبخند نزد، و سرش را به علامت تایید تکان نداد. وقتی سخنانم تمام شد، بدون اینکه با من تماس چشمی برقرار کند، تشکری کرد و از اتاق کنفرانس بیرون رفت.

مطمئن بودم وی داشت با این ارتباط غیرگفتاری به من می فهماند، که سخنرانی روز بعدم لغو خواهد شد. اما وقتی به سمت آسانسور می رفتم، معاونش به نزدم آمد و گفت که رئیس خیلی تحت تاثیر حرف هایم قرار گرفته است. من که شگفت زده شده بودم، واکنش غیرگفتاری وی را به معاونش گوشزد کردم. با لبخند گفت اکر نظر رئیس در مورد محتویات اظهارات من منفی بود، در بین سخنانم از جا برمی خاست، و اتاق را ترک می کرد.

برداشت نادرست من از آن رو پیش آمده بود، که از رفتار عادی آن رئیس آگاهی نداشتم.

قضاوت در مورد حرکات بدنی دیگران بر مبنای فرهنگ یکسونگرانه خود
زمانی که درباره فرهنگ سخن می گوییم، معمولا منظور ارزش های مشترک گروهی از مردم هستند. برخی از ارزش های فرهنگی آموزش داده می شوند. اما بیشتر آنها ناخودآگاه جذب می گردند. اینگونه ارزش ها بر چگونگی تفکر و رفتار گروهی از افراد تاثیر دارند. مهم تر اینکه سنجه ای برای قضاوت در مورد دیگران می شوند. بنابراین برخی از رفتارهای غیرگفتاری را بهنجار و درست، و بعضی دیگر را ناهنجار و نادرست تلقی می کنند. کمااینکه در برخی از فرهنگ ها مسایلی مانند شیوه های رایج سلام و علیک و دست دادن با دیگران، غیرعادی تلقی می شوند. مثلا حالتی که مردم آمریکای شمالی در هنگام سلام و خداحافظی به دست خود می دهند، در آمریکای لاتین به معنی نه، و در پرو به مفهوم بیا اینجا است.

بنابراین گرچه وجود سرنخ در حرکات بدنی دیگران قابل انکار نیست، اما باید آنها را درست درک کرد. در چنین صورتی است که می توان، در محل کار و یا سایر اماکن از مزایای حرکات غیرگفتاری بهره برد.

منبع:  Iran Javan Magazine