شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- به نوشته مورخان رومی ـ یونانی و ارمنی و تطبیق تقویم ها، مِهرداد یکم [معروف به مهرداد بزرگ] ششمین شاه ایران از دودمان اشکانیان [پارت ها = خراسانیان] یکم مارس سال 173 پیش از میلاد در اجتماع بزرگان ایران اعلام کرد که تصمیم گرفته است کشور دارای ضوابط جامع و ماندنی (اصول اساسی) شود تا حقوق و تکالیف همه [دولت و ملت] در آن روشن باشد. این تصمیم مِهرداد مورد تایید حاضران در نشست قرارگرفت و ایران دارای قانون اساسی و دو مجلس شد که مجموعه این دو مجلس را «مِهِستان» می گفتند (مِه به کسر «میم» به معنای بزرگ).

انتخاب ولیعهد از میان شاهزادگان، اعلان جنگ و پیشنهاد صلح، بسیج نیرو، عزل شاه درصورت دیوانه شدن، بیماری ممتد، ارتکاب اشتباه (حتی بدون داشتن سوء نیّت) و ... و نیز تغییر اشل مالیات ها و صدور دستور ضرب سکّه با تصویر تازه، تعیین شاهان ارمنستان، تایید تشریفاتی (ضمنی) شاهان پارسی تبار سرزمین پُنتوس (منطقه ساحلی جنوب و جنوب شرقی دریای سیاه در آناتولی به پایتختی شهر سینوپ) و همچنین انتصاب فرمانده کل ارتش برای یک دوره معیّن و یا مدیریت جنگ از جمله اختیارات مِهستان بود. در موارد متعدد، مِهِستان که بنیادی مشابه سنای روم بود شخص شاه را به عنوان فرمانده ارتش، فرمانده جبهه و مسئول لشکرکشی تعیین کرده بود.

مهستان از سال 135 پیش از میلاد (2148 سال پیش) و پس از تکمیل شهرسازی تیسفون (واقع در 36 کیلومتری جنوب بغداد امروز) و انتقال پایتخت ایران به این شهر، جلسات خودرا در اینجا برگزار می کرد. شهر تیسفون در ساحل دجله از سال 135 پیش از میلاد تا سال 637 میلادی به مدت 772 سال پایتخت ایران بود که در این سال و پس از نبرد قادسیه به دست عرب افتاد و رو به ویرانی گذارد ولی ویرانه کاخ خسروانوشیروان (طاق کسری) همچنان پابرجا مانده است که تاریخ نگاران آن را «کاخ عَدل» لقب داده اند زیراکه خسروانوشیروان در آنجا [مستقیما و بدون واسطه] با مردم معمولی دیدارمی کرد و به درد دل آنان گوش فرا می داد. همچنین، وی یک زنجیر متصل به زنگ، در اطاق مجاور دفتر کار خود تعبیه کرده بود که یک سر زنجیر از تیری چوبی در میدان بیرونی کاخ آویزان بود و هرکس که شکایت و یا پیشنهاد داشت، به میدان می رفت و زنجیر را می کشید و زنگ به صدا درمی آمد و خسرو انوشیروان به بالکن کاخ می رفت و حرفهای آن فرد را می شنید و اگر لازم می آمد وی را به حضور در دفتر کار خود دعوت می کرد.

به نوشته مؤلفان تاریخ دمکراسی، دردوران اشکانیان که علاقه مند و معتقد به اندیشه های فلاسفه یونان باستان بودند، ایران از نوعی دمکراسی برخوردار بود. به علاوه، در این دوره ایالات دوردست؛ ارمنستان و ... خودمختار بودند و لذا ایجاب می کرد که پارلمان وجود داشته باشد تا نظر همگان شنیده شود.

مورّخان رومی ایجاد مِهستان را یک اقتباس ایرانیان از رومیان نوشته اند که باور کردن این ادعا دشوار است زیرا که هنگام اعلام دمکراسی در ایران (173 سال پیش از میلاد ـ دو هزار و 191 سال پیش) هنوز قلمرو دولت روم در شرق توسعه نیافته و با ایران همسایه نشده بود و رابطه آنچنانی نداشت، هنوز بازماندگان اسکندریان برمناطق یونانی نشین و مصر حکومت می راندند، به علاوه اندیشه دمکراسی و واژه آن از فلاسفه یونان باستان است که این اندیشه به جنوب یونانی نشین شبه جزیره ایتالیا (سیراکوز = سیراکیوز) انتقال یافته بود و ....

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com