دیدگاه‌های متعارض اگر به طور شفاهی بیان شوند واکنش‌های شدید کمتری، نسبت به ابراز آنها از طریق فضای مجازی برمی‌انگیزند. پژوهشگران احتمال می‌دهند علت مهم این تفاوت به نقش صدا در انتقال پیام مربوط باشد.

نشریه آلمانی "زود دویچه" روز پنج‌شنبه (۹ نوامبر/ ۱۸ آبان) در گزارشی به بررسی تفاوت بیان نظرات در مکالمات دیجیتالی و گفت‌وگوهای حضوری پرداخت و نوشت نگاهی گذرا به شبکه‌های اجتماعی کافی است تا اعتماد انسان به سلامت روان بشر به کلی سلب شود.

به نوشته‌ی این نشریه، آنچه در فضای مجازی نوشته می‌شود، ذهن خواننده‌ی غیردرگیر در مشاجره را هم می‌آشوبد؛ به ویژه وقتی موضوع مجادله‌برانگیز می‌شود و حق‌ به جانب‌ها و کسانی که خود را صاحب فضیلت می‌دانند به جان هم می‌افتند و یک‌دیگر را به باد ناسزا و تهمت می‌گیرند.

شماری از کارشناسان معتقدند این که در دنیای مجازی هر مشاجره‌ای خیلی زود به ناسزاگویی و تهمت ز‌دن به مخاطب می‌انجامد الزاما نشانه خباثت و بی‌ادبی انسان‌ها نیست، بلکه بیشتر ناشی از آن است که در شبکه‌های اجتماعی گفت‌وگو و مشاجره از طریق "متن" انجام می‌شود.

یولیانه شرودر (Juliane Schroeder)، از دانشگاه کالیفرنیا در برکلی در مطلبی که در نشریه تخصصی "علوم روانشناسی" منتشر شد تاکید می‌کند که دیدگاه‌های مجادله‌برانگیز اگر حضوری و به صورت شفاهی مطرح شوند، واکنش‌های تند کمتری برمی‌انگیزند.

او معتقد است که وسیله ارتباطی، حتی در مواردی که محتوا یک‌سان باشد، بر ارزش‌گذاری کسی که نظری را مطرح می‌کند تاثیر می‌گذارد.

یک استدلال یا اظهار نظر تحریک‌آمیز اگر به صورت متن ارائه شود مخاطب را به سادگی به این سمت می‌کشاند که نویسنده را احمق و خبیث ارزیابی کند، در حالی که بیان شفاهی همان محتوا قضاوت ملایم‌تری به دنبال خواهد داشت.

پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید در یک مکالمه رودررو، حتی اگر استدلال گوینده قانع‌کننده نیز به نظر نرسد، مخاطب به احتمال بسیار زیاد به آن توجه می‌کند و چه بسا فرض بگیرد که ارائه دهنده یک دیدگاه مناقشه‌برانگیز درباره آن تاملی هم کرده باشد.

روانشناسانی که با پروژه شرودر همکاری کرده‌اند، افرادی را با نظراتی که به صورت شفاهی یا کتبی مطرح شده مواجه کرده و از آنها خواسته‌اند نظر خود را درباره شخصیت مطرح‌کنندگان این نظرات بیان کنند.

موضوع نظرات ارائه شده مسائل مناقشه‌برانگیزی چون سقط جنین، جنگ در افغانستان و یا پرسش‌هایی مانند این که در انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری در آمریکا کدام نامزد شایستگی حمایت شدن را داشته، بوده است.

اهمیت "صدا" در انسانی‌تر شدن برخوردها
پژوهشگران به این نتیجه رسیده‌اند که به خصوص هنگامی که پرسش‌شوندگان درباره موضوعی دیدگاهی کاملا مخالف داشته‌اند، شفاهی یا کتبی بودن نطرات بیان شده نقشی بسیار برجسته بازی کرده است.

مشارکت‌کنندگان در این پژوهش، صاحب متنی را که با محتوای آن مخالف بوده‌اند یک آدم سطحی، سرد، غیرمنطقی و به عبارت دیگر یک احمق ارزیابی کرده‌اند اما برای فردی که نظرش را شفاهی بیان می‌کند تا حدود بیشتری خصائل انسانی قائل شده‌اند.

در عین حال تفاوت زیادی نمی‌کرد که فردی با دیدگاه‌های مورد مناقشه قابل دیدن بوده یا این که نظرات خود را در یک فیلم مطرح کرده است. شرودر نتیجه می‌گیرد که "صدا" عامل اصلی تفاوت است.

به نوشته "زود دویچه"، پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا برای مستدل کردن نطریه‌ی خود از یافته‌های پژوهش‌های روانشاسانه دیگری نیز مدد می‌گیرد. او در پژوهشی به این نتیجه رسیده که متقاضیان کار هنگامی که توانایی‌های خود را به طور شفاهی تشریح می‌کنند از قابلیت اقناع بیشتری برخوردارند.

تحقیقات دیگری نشان می‌دهد که صدا می‌تواند از حالت چهره و حرکات بدن نیز تاثیر بیشتری بر مخاطب بگذارد. ظاهرا شنوده‌ی یک نظر دست‌کم طرف مقابل را "انسان" محسوب می‌کند و برخلاف واکنش به یک نظر مکتوب، در برخورد با صاحب یک دیدگاه مجادله‌برانگیز خویشتن‌داری بیشتری از خود نشان می‌دهد.