شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، ظهور تکنولوژی‌ها و ابزارهای ارتباطی جدید در سال‌های اخیر سبک زندگی و شیوه تعامل افراد با مسائل مختلف را تحت‌تاثیر قرار داده است. حالا شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی پلت‌فرم‌هایی ساده هستند که همیشه و همه جا در دسترس مردم قرار دارند و به پلی میان آنها و دنیای پیرامون‌شان تبدیل شده‌‌اند. این روزها دیگر کمتر خبر و اتفاقی از چشم مردم دور می‌ماند و سطح آگاهی کلی جوامع تا حد زیادی بالا رفته است. با این اوصاف است که در سال‌های اخیر شاهد تاثیر چشمگیر رسانه‌های اجتماعی بر رویدادهای مهم و همه‌گیری مانند انتخابات ریاست جمهوری در کشورهای مختلف جهان بوده‌ایم. به همین علت کارشناسان به بررسی نقش پلت‌فرم‌ها و رسانه‌های اجتماعی بر الگوهای رای‌گیری و انتخابات در سال جاری میلادی و آینده پرداخته‌اند.

وب‌سایت‌های رسانه‌های اجتماعی در سال گذشته در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و رفراندوم جدایی انگلستان از اتحادیه اروپا بسیار فعال بودند، با این حال اما ابزارهایی مانند فیس‌بوک و توییتر سطح جدیدی از اطلاعات و رقابت‌های انتخاباتی را در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و به ویژه میان دو نامزد مهم آن یعنی هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ ایجاد کردند. به این ترتیب بود که هشتگ‌های مختلفی داغ می‌شدند و دوباره کنار می‌رفتند، میلیون‌ها دلار و پوند برای تبلیغات در شبکه‌های اجتماعی هزینه شد و جنگ‌های تن به تن در سراسر شبکه‌های اجتماعی جدی‌تر از همیشه می‌شد.

بر اساس بررسی‌های انجام شده از سوی موسسه تحقیقاتی Pew Research Centre، دست‌کم 62 درصد از مردم آمریکا بعضی از این اخبار انتخاباتی را از طریق رسانه‌های اجتماعی دریافت کردند که البته این اخبارها توسط دوستان و آشنایانی که اغلب دیدگاه سیاسی یکسانی با آنها داشتند، انتخاب و نمایش داده می‌شد. همان‌طور که باراک اوباما رئیس‌جمهوری وقت آمریکا در آن زمان می‌گفت، این جنجال‌های انتخاباتی در شبکه‌های اجتماعی در واقع حبابی بزرگ است که خودمان درست کرده‌ایم تا بتوانیم از این طریق آنچه می‌خواهیم و نمی‌خواهیم را فریاد بزنیم. سوالی که در حال حاضر وجود دارد این است که چطور سیاستمداران و رای‌دهندگان از ابزارهای رسانه‌های اجتماعی در انتخابات سال‌های آینده استفاده می‌کنند و بهره می‌برند؟

محبوبیت ویدئوها و تبلیغات فرد به فرد

هر سال متوسط سرعت اینترنت و ارتباطات موبایلی افزایش پیدا می‌‌کند و به این ترتیب موبایل‌های هوشمند ما به ابزارهایی قدرتمندتر تبدیل می‌شوند. این اتفاق برای رسانه‌های پیام‌رسان مهم و به ویژه ویدئوها بسیار مفید و با اهمیت است. «اودی رادیا» مدیر روابط عمومی شرکت CloudNine PR در این مورد معتقد است: «باید منتظر رشد چشمگیر استفاده از ویدئوها به خصوص ویدئوهای موبایلی و پخش زنده باشیم.  یک روند تازه در دنیای تکنولوژی که به دنیای سیاست و انتخابات هم راه پیدا کرده است و انتظار می‌رود در سال‌های آینده به سرعت رشد کند. این روزها چت‌بات‌ها هم گسترش پیدا کرده‌اند و می‌توانند ابزار خوبی برای ارسال و دیده شدن این ویدئوها باشند.» او که معتقد است این ابزارها دنیای تجارت را هم تحت تاثیر خود قرار داده‌اند، می‌گوید: «برندهای بازاریابی بزرگ هم به استفاده از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان موبایلی مانند Facebook Messenger و WhatsApp روی آورده‌اند تا بتوانند به کمک روبات‌های هوش مصنوعی تعامل متقابل و فرد به فرد را با مردم برقرار کنند.»  این یک روند محبوب در رسانه‌های اجتماعی است که حالا توجه بسیاری را به خودش جلب کرده است. در واقع با افزایش تمایل افراد به استفاده از رسانه‌های اجتماعی مانند Instagram و Snapchat، ارتباطات گروهی و همچنین فرد به فرد از طریق آنها بیشتر از پلت‌فرم‌های اجتماعی عمومی مانند فیس‌بوک و توییتر رایج شده و مورد توجه قرار گرفته است.

رشد تحلیل اطلاعات

به کمک امکانات و قابلیت‌هایی که محصولات تولید شده توسط شرکت‌های تکنولوژی در اختیار ما قرار می‌دهند، پیگیری اطلاعات و تحلیل آنها حالا کار چندان پیچیده‌ای نبوده و در دوره‌های انتخابات آینده نقش بسیار مهم‌تری خواهد داشت. «متا براون» رئیس شرکت مشاوره‌ای A4A Brown در این مورد می‌گوید: «دوره جدیدی از تحلیل اطلاعات و داده‌ها با کمپین تبلیغاتی ریک پری برای رقابت‌های انتخاب فرماندار تگزاس در سال 2006 شروع شد و در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و انتخاب اوباما در سال 2008 به اوج خودش رسید.» حالا تحلیلگران می‌توانند اطلاعاتی درباره حامیان احتمالی را از چگونگی پیدا کردن آنها، درک شیوه تفکرشان، شعارهای تبلیغاتی که دوست دارند یا ندارند و همچنین اینکه آیا حاضرند برای کمک به کاندیدای مورد علاقه‌شان هزینه بکنند، ارائه کنند. هر چه اطلاعات بیشتری درباره عادت‌های ما جمع‌آوری شود، این اطلاعات می‌توانند نقش مهمی در شیوه تبلیغات احزاب سیاسی و جلب نظر رای‌دهندگان ایفا کنند. به این ترتیب تحلیلگران اطلاعات می‌توانند روش موثرتر تبلیغات انتخاباتی را بهتر و دقیق‌تر از گذشته مشخص کنند.

حکومت اقلیت

یکی از مهم‌ترین تاثیرات رسانه‌های اجتماعی ارائه پلت‌فرمی برای افرادی است که در گذشته به آن دسترسی نداشته‌اند. از اعتراض به وضع موجود گرفته تا تشویق و طرفداری از عملکرد افراد مشهور، حالا رسانه‌های اجتماعی فضایی را ایجاد کرده‌اند تا افرادی که هرگز امکان ابراز عقیده و نظراتشان را نداشتند، این امکان را در اختیار داشته باشند. پروفسور «لورا کرام» از مرکز تحقیقات دانشگاه ادینبروگ در این مورد می‌گوید: «حس تعلق داشتن به گروهی بزرگ‌تر که می‌تواند در فضای رسانه‌های اجتماعی جدید ایجاد شود، می‌تواند طرز تفکر و دیدگاه اقلیتی را که در گذشته چندان دیده نمی‌شدند به گوش مسوولان و افراد دیگر جامعه برساند. این اتفاق می‌تواند به این افراد احساس جسارت و تعلق داشتن به گروه بزرگ‌تری از جامعه را بدهد و آنها را از حس دیده نشدن جدا کند.» به عبارت دیگر، حضور پررنگ در شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به خوبی داشتن زمان برای تبلیغات در تلویزیون باشد، با این تفاوت که دسترسی به شبکه‌های اجتماعی راحت‌تر و ساده‌تر است. حالا دیگر افراد مختلف جامعه دست‌کم به یکی از شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارند و این می‌تواند بستر موثری برای روش‌های ارتباطی جدید ایجاد کند.

مردم همیشه آنلاین

در حال حاضر نزدیک به نیمی از جمعیت بیش از 7 میلیارد نفری جهان یعنی حدود 4/ 3میلیارد نفر آنلاین هستند. از این تعداد 67درصد کاربران فعال شبکه‌های اجتماعی هستند. با این اوصاف می‌توان گفت که 31 درصد از جمعیت جهان یا حدود 3/ 2 میلیارد نفر از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. به این ترتیب امروزه سیاست‌مداران به خوبی اهمیت رسانه‌های اجتماعی را می‌دانند و هر کاندیدای اصلی دست‌کم یک صفحه فیس‌بوک و توییتر دارد تا از آنها برای ارتباط با مردم مختلف، اطلاع از خواسته‌ها و نیازهایشان و البته ارائه دیدگاه‌ها، برنامه‌ها و در واقع تبلیغات استفاده کند. چرخه رایج خبررسانی در یک دهه اخیر به کلی تغییر کرده و با رواج و محبوبیت شبکه‌های اجتماعی همراه شده است. حالا دیگر خبرنگاران هم اغلب خبرهایشان را از حساب‌های کاربری مورد علاقه‌شان در شبکه‌های اجتماعی به‌دست می‌آورند؛ جایی که خبرها با تمام دنبال‌کنندگان این حساب‌های کاربری به اشتراک گذاشته می‌شود. به همین دلیل کاندیداهای به‌روز و زرنگ‌تر، از پلت‌فرم‌های رسانه‌های اجتماعی برای دسترسی به مخاطبان و مردم استفاده می‌کنند که قطعا روش موثرتری از برگزاری یک کنفرانس خبری خواهد بود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره 4035