بنیانگذار «آمازون»، اعلام کرد که کارکنان شرکت او، تا 18 ماه دیگر، از نیم میلیون نفر تجاوز خواهند کرد، اما فعالان کارگری، رشد مشاغل در آمازون را به قیمت از دست رفتن مشاغل در شرکت‌هائی می‌دانند که «آمازون» از میدان به در کرده است. از سوی دیگر، در «وال استریت» زمزمه علیه سودناچیز سهام آمازون برخاسته.

نیویورک - «جف بیزوس» بنیانگذار «آمازون» که با ۷۶ میلیارد دلار ثروت، به مقام دومین مرد ثروتمند جهان رسیده، اعلام کرد که کارکنان شرکت او با اضافه شدن ۱۰۰ هزار کارمند جدید، تا ۱۸ماه دیگر، از نیم میلیون نفر تجاوز خواهد کرد، اما فعالان کارگری، رشد مشاغل در آمازون را به قیمت از دست رفتن فرصت‌های شغلی در شرکت‌های رقیب آمازون می‌دانند.

آمازون با ۳۳۰ میلیون کاربر، صاحب ۵۰ درصد از معاملات اینترنتی است، ولی با صدها میلیارد دلار فروش سالانه، سهام آن، سود چندانی به سهامداران نمی‌دهد، با این حال، ارزش سهام آن، مدام رو به افزایش بوده است.

آمازون را ۲۵ سال پیش، آقای «جف بیزوس» برای فروش اینترنتی کتاب به وجود آورد، اما بعد از شکست دادن کتابفروشی‌های خرده‌پا و شرکت‌های زنجیره‌ای فروش کتاب، به تدریج دامنه کار خود را گسترش داد، به طوری که اینک از پوشک نوزاد تا لوازم یدکی هواپیما، بیش از ۴۰۰ میلیون فقره جنس را می‌توان از «آمازون» خرید و دو روزه، در منزل، یا محل کار تحویل گرفت.

شرکت آمازون از نظر ارزش، اینک در آمریکا مقام چهارم را دارد. ارزش هر شرکت، با ضرب کردن بهای هر سهم در شمار سهام درگردش، محاسبه می‌شود.

تردید کارشناس سهام
از چهل شرکت تجریه و تحلیل ارزش سهام در «وال استریت» ۳۴ شرکت، سهام آمازون را خریدنی، و شش شرکت، سهام آنرا قابل نگه داشتن، ارزیابی کرده‌اند، اما روز سه شنبه، «ریموند جیمز»، یک کارشناس برجسته سهام در «وال استریت»، برای نخستین بار، رتبه بندی سهام آمازون را یک درجه تقلیل داد. این اقدام، به منزله هشداری به آمازون تبدیل شد که تلاش کند سودآوری سهام خود را بیشتر کند.

آمازون در سال گذشته، ۱۳۶ میلیارد دلار فروش خالص داشت، اما در آمد شرکت، ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار بود. آمازون در چهارماه آخر سال ۲۰۱۵، معادل ۹۲ میلیون دلار سود داشت، یعنی ۱۹ سنت برای هر سهم، که در مقایسه با شرکت‌های رقیب، بسیار ناچیز است. در همین مقطع، شرکت «گوگل» نزدیک به 4 میلیارد دلار و شرکت «ایبی» ۶۸۲میلیون دلار سود داشتند.

توسعه و گسترش

آمازون در آمریکا، ۴۸۰ میلیون کالای مختلف را به فروش می‌رساند. از این مقدار، ۲۳۵میلیون کالا، طی ۱۶ماه گذشته، به سایت آمازون اضافه شده‌اند، یعنی ۴۸۵ هزار جنس جدید در روز.

آمار آمازون نشان می‌دهد که ۴۴درصد از خریداران اینترنتی، مستقما به سایت آمازون مراجعه می کنند. همچنین، ۸۰ درصد از مشتریان آمازون، دست کم ماهی یکبار، و ۲۰درصد هفته ای یکبار، از این شرکت خرید می کنند.

آمازون اینک به غول فروش اینترنتی تبدیل شده به طوری که بنا برمحاسبه موسسه غیرانتقاعی Institute for Self-Reliance، نصف کل معاملات اینترنتی، از طریق «آمازون» انجام می‌گیرد.

شرکت آمازون با گسترش دامنه فعالیت، مدام بر رقبای خود می‌افزاید. مثلا، با عرضه فیلم و برنامه‌های تلویزیونی از طریق اینترنت، آمازون با شرکتهای هالیوودی و تولیدکنندگان تلویزیونی مستقیما وارد رقابت شد. آمازون سالانه 3 میلیارد دلار برای خرید برنامه تلویزیونی وفیلم، هزینه می‌کند.

از موفقیت‌های آمازون، جایزه اسکار برای فیلم «منچستر ساحلی» بود و جایزه «امی» برای سریال «ترنسپرنت» که هر دو از تولیدات استودیوی آمازون هستند.

دستگاه‌ هوشمند «اکو»، به مراتب بیشتر از «سیری»، دستیار هوشمند «ایفون»، شرکت «اپل» امکانات دارد. علاوه بر پخش انواع موسیقی و خبر و برنامه رادیوئی، «اکو» می‌تواند برای کاربر، ماشین «اوبر» صدا کند، کالا به فروشگاه «آمازون» سفارش دهد یا جواب سئوال‌های علمی را بدهد. «اکو» دستورها را صوتی می‌گیرد، و صوتی جواب می‌دهد.

شمار «دش» Dash یا برچسب‌های مجهز به فرستنده‌های کوچک رادیوئی، که مستقیما روی کالاها قرار می‌گیرند، به ۲۵۰ رسیده است. این برچسب ها، به مشتری امکان می‌دهند که مستقیما صابون، حوله کاغذی یا کالاهای روزمره دیگر را سفارش دهد. بنا به گزارش مجله «فورچون»، بعد از دو سال تجربه، «دش» اینک به یکی از سریع‌الرشد ترین خدمات آمازون تبدیل شده، در حالیکه وقتی در مارس ۲۰۱۵ به بازار آمد، خبرنگاران آن را به یک شوخی اول آوریل تعبیر کردند.

موتور سود: آبونمان پرایم
بسیاری از خدمات دیجیتال آمازون، مثل عرضه موسیقی، فیلم‌های سینمائی، و «اکو» و نظائر آن، بخشی از آبونمان «پرایم» است. مصرف‌کننده، با پرداخت سالی ۹۹دلار، علاوه بر این خدمات، از حمل و نقل مجانی همه سفارش‌های خود بهره مند می‌شود. به این ترتیب، کارشناسان، آبونمان پرایم را موتور سودآوری آمازون می‌دانند.

یک محقق نشریه «ریکود» Recode در فوریه ۲۰۱۷برآورد کرد که آمار مشترکان پرایم، از ۶۶ میلیون نفر بیشتر است. این مشترکان، سالانه بیش از ۶.۸ میلیارد دلار حق اشتراک به آمازون می پردازند، اما درآمد اصلی آمازون از محل سفارش‌ها، یا خریدهای آنهاست، زیرا اعضای «پرایم» به مراتب بیشتر از دیگران از آمازون خرید می کنند، که از حمل و نقل مجانی بهره‌مند شوند.

بنابرآخرین داده‌های رسمی، سایت آمازون ۳۰۰ میلیون کاربر دارد، و ۳۰میلیون نفر نیز از نرم‌افزار آمازون در تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند.

کارآفرین یا قاتل کار
شمار کارکنان آمازون مدام در حال افزایش بوده است، اما بیشتر مشاغل آمازون، دستمزد پائین دارند. کارشناسان کارگری،آمازون را قاتل مشاغل می‌دانند، چون رشد آن، همزمان با از دست رفتن شغل‌ها در شرکت‌های رقیب، از جمله فروشگاه‌های زنجیره‌ای است.

در حال حاضر، ۳۴۱هزار نفر به طور پاره وقت یا تمام وقت، برای آمازون کار می‌کنند. اما شمار کارکنان آمازون به مراتب بیشتر از این رقم است. در هر انبار عظیم آمازون، ۸۰۰ تا یکهزار نفر به کار مشغولند، که اغلب آنها، طرف قرارداد شرکتهای مقاطعه‌کاری هستند.

بنا به اسنادی که شرکت‌های ورشکسته تحویل دادگاه‌ها داده‌اند، شرکت آمازون در چند سال اخیر، با عرضه ارزان‌تر کالاها، ۵۰هزار شغل تمام‌وقت را در سه فروشگاه زنجیره‌ای «استیپلز»، «افیس دیپو» و «بست بای» که کالاهای الکترونیک مصرفی و تجهیزات و وسایل دفاتر اداری می‌فروشند، از میان برده است.

رسانه «نظاره بازار» MarketWatch در ماه مارس ۲۰۱۷ برآورد کرد که فعالیت آمازون باعث خواهد شد که طی 5 سال آینده، یک میلیون و ۵۰۰ هزار فرصت شغلی در شرکت‌های فروشنده کالاهای مصرفی، از میان برود.

آمازون، با استخدام دانشمندان رشته‌های مختلف، در حال به وجود آوردن شیوه‌های تازه برای انبارداری و حمل و نقل کالا است، که به نیروی کار کمتر و ارزان‌تر، نیاز خواهند داشت.

کامیون‌های خودران، برای جابه‌جا کردن سریع کالا در شاهراه‌ها، پهبادهای سریع‌السیر، برای تحویل کالا به مشتریان در حومه‌ شهرها و مناطق صعب‌العبور، فروشگاه‌های اتوماتیک بدون صندوقدار، که پول کالا را مستقیما از حساب مشتری‌ها، برداشت می‌کنند، به زودی به سیستم‌های خودکار انبارداری و بسته‌بندی و برچسب‌زنی، اضافه خواهند شد. بنا بر محاسبه «مارکت واچ» تکنولوژی‌های در حال توسعه، می‌توانند شمار شغل‌هائی که در اثر فعالیت آمازون طی 5 سال آینده از بین خواهند رفت، را به دو میلیون برسانند.

روزنامه «نیویورک پست» به نقل از منتقدان آمازون، می‌پرسد: شرکتی که کنترل خرده‌فروشی، مشاغل و آگهی‌ها را در دست دارد، آیا برای اقتصاد آمریکا مفید است یا زیان‌آور.

«نلسون لیکتنستاین» رئیس «مرکز مطالعه کار و دمکراسی» دانشگاه کالیفرنیا در «سانتا باربارا» می‌گوید آمازون در استفاده از اینترنت و زنجیره تولید، به شدت پیشرفته است، اما برای استخدام، از روش‌های واپس‌گرا استفاده می‌کند. یکی از این روش‌ها، استخدام غیرمستقیم از طریق شرکت‌های مقاطعه‌کاری است که کارکنان انبارها و خدمات فروش را برای آمازون تامین می‌کنند.

بررسی حقوق یکهزار و ۳۰۰ شغل انبارداری، که در یک وبسایت تحقیقاتی منتشر شده‌اند، نشان می‌دهد که آمازون ۹درصد کمتر از میانگین صنعت خرده‌فروشی retail، به کارکنان خود، حقوق می‌پردازد. آگهی‌های آمازون برای جذب مشاوران خدمات فروش، که اغلب از منزل خود کار می‌کنند، نشان می‌دهد که دستمزد آنها، فقط نزدیک به سه دلار از حداقل دستمزد فدرال، بالاتر است.

خبرگزاری اقتصادی «بلومبرگ» گزارش داد شرکت «آمازون» از صاحبان «برند» های مصرفی، دعوت کرده است که ماه آینده، در کنفرانسی شرکت کنند که هدف آن، منصرف کردن آنها از عرضه کالاها در فروشگاه‌های بزرگ زنجیره‌ای نظیر «وولمارت» است. آمازون مایل است برندهائی مثل «نایکی»، «اوریو» و «چیریو» مستقیما از طریق آمازون کالاهای خود را به مصرف‌کننده عرضه کنند.