شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- اگر زمانی نشریات اصلاح طلب در حرفه ای گرایی پیشگام مطبوعات ایرانی بودند اما در چند سال اخیر این رسانه های اصولگرا هستند که از لحاظ ساختار، امکانات و برنامه توانسته اند از انسجام بالایی برخوردار شده و سطح حرفه ای گرایی خود را ارتقا ببخشند و بر عکس رسانه های اصلاح طلب علی رغم فراز و نشیب ها و چهار سال حضور دولت اعتدال چنان به بی حسی رسیدند که امروز دارای راهبرد و برنامه مدون و یکپارچه ای برای طیف وسیع مخاطبان خود نیستند.

منابع انسانی به عنوان یک سرمایه و پیشران مهم در رسانه ها در نشریات اصلاح طلب به زوال گراییده و رسانه های اصولگرا طی چند سال اخیر این مولفه مهم را به شیوه های مختلف تقویت کرده اند.

آسیب شناسی رسانه های اصلاح طلب زمان و مجال مناسبی می خواهد اما به طور مجمل در اینجا اشاراتی می کنم. باید توجه داشت که رسانه های ده سال قبل اصلاح طلب همین رسانه های امروز نیستند، مستحیل شدند عوامل آن هم درونی و بیرونی است. رسانه شناسی و رسانه داری قدرت برتر جریان اصلاحات بود اما امروز این قدرت تقلیل یافته است. این نکته بسیار مهم است که هر رسانه کارکرد خود را دارد و نمی توان بخشی از رسانه را از حیث تاثیر، دربرگیری و نفوذ نادیده انگاشت.

روزنامه ها، نشریات ادواری، خبرگزاری ها، سایت های خبری، رسانه های دیداری و شنیداری، شبکه های اجتماعی و ... هر یک دامنه مشخصی را با ضریب تاثیر در طیف های اجتماعی شامل می شوند. در جریان سازی و برنامه ریزی رسانه ای که کارزارهای انتخاباتی تنها یک مورد از آن است نمی توان صرفا به یک ساحت رسانه ای اکتفا و تمام منابع را در آن خلاصه کرد.

هر اندازه از قدرت رسانه ای اصلاح طلبان کاسته شده از سوی دیگر اصولگرایان پایگاه های رسانه ای خود را توسعه کمی و کیفی داده اند. سرمایه های مالی، فکری و انسانی در دو طرف یکسان نیست. امروز با تشکیل دانشکده ها، موسسات و مراکز روزنامه نگاری توان جریان اصولگرا در تربیت نیروهای رسانه ای گسترش یافته است اما در مقابل رسانه های اصلاح طلب از حیث تنوع و تکثر محدود بوده و در توانمندسازی نیروها چندان موفقیتی نداشته اند.

بخش قابل توجهی از نیروها به خارج مهاجرت کرده اند و به بدنه رسانه های اصلاح طلب صدمه وارد شد و از طرف دیگر پیشکسوتان این عرصه یا بازنشسته شده و یا جذب دیگر نهادها از جمله آموزشی و پژوهشی شدند. مهاجرت تنها عامل خلا نیروی انسانی در رسانه های اصلاح طلب نیست‌ این مربوط به هفت - هشت سال قبل است بعد از آن این رسانه ها نتوانسته اند چندان نیروهای جدید پرورش داده و به کار بگیرند.

در چهار سال اخیر دولت عده زیادی از روزنامه نگاران اصلاح طلب را جذب دولت کرد و در نشریات موسسه مطبوعاتی ایران و حوزه های وابسته دولت متمرکز شدند و در مجموع دولتی شدند و دچار روحیه کارمندی. نفرات خارج شده از جریان اصلی رسانه ها، جریان جایگزین رسانه ای را بر بستر فضای سایبر به طور عمده پیگیری کردند و در شبکه های اجتماعی تجمع کردند آنهم نه غالبا به صورت متمرکز و مستمر اما رسانه های جریان اصلی از نیروهای اصلاح طلب تا حد بسیاری تهی و در دست نهادها و مراکز اصولگرا قرار گرفت.

امروز رسانه های اصلاح طلب در حالی روزگار می گذرانند که در برنامه و عمل دچار نقصان هستند نیاز به بازاندیشی و بازسازی جدی دارند‌. هر چند روزنامه نگاران اصلاحات در نسل پیشین خود توانمند و زبده بودند اما نتوانستند تجارب و دانش سازمانی خود را به درستی به نسل جدید منتقل کنند. سرمایه های انسانی عنصر کلیدی و راهبردی رسانه است.

امروز رسانه های اصولگرا قدرت عمل را در دست دارند چه خوشمان بیاید و یا نیاید. از لحاظ سیاست، ساختار، تشکیلات، منابع مالی و امکانات و تجهیزات به علاوه نیروهای رسانه ای که در حال آموزش، توانمندسازی و بکارگیری هستند. یکی از چالش های امروز مدیران رسانه ها کمبود روزنامه نگار تخصصی و حرفه ای است. سنگرهای رسانه ای از سوی این جریان یک به یک فتح می شوند. نباید چشم ها را بر واقعیات بست.

پژوهشگر ارتباطات و مطالعات رسانه ها