شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، جلسه رونمایی از آخرین اثر پروفسور کاظم معتمدنژاد، ظهر امروز با حضور اساتید و علاقه مندان در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد.

آیین رونمایی از جلد دوم کتاب «حقوق مطبوعات» آخرین اثر زنده‌یاد کاظم معتمدنژاد، پدر علوم نوین ارتباطات، با حضور مهدی محسنیان‌راد استاد علوم ارتباطات، حسام‌الدین آشنا مشاور رسانه‌ای رییس جمهور و هادی خانیکی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و جمعی از اساتید علوم ارتباطات در نمایشگاه مطبوعات برگزار شد.

37 سال به صحبت‌های استاد گوش ندادیم

در ابتدای این جلسه، محسنیان‌راد سخنان خود را با درود بر روح کاظم معتمدنژاد آغاز کرد و گفت: «فاصله زمانی انتشار اولین کتاب معتمدنژاد تا آخرین کتاب او که امروز است را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد. دوره اول هفت سال اول قبل از انقلاب، دوره دوم بازه زمانی 22 ساله که معتمدنژاد هیچ کتابی از خود منتشر نکرد و دوره سوم که از سال 79 با جلد اول همین کتاب شروع شد و 12 سال به طول انجامید و او 11 کتاب در این دوره منتشر کرد.»

این استاد دانشگاه در خصوص کتاب‌هایی معتمدنژاد ادامه داد: «کتاب روزنامه نگاری اولین کتاب او بود و سپس کتاب تحلیل محتوای برنامه‌های رادیو و تلویزیون را منتشر کرد که من هم فرصت کوتاه همراهی او را پیدا کردم. معتمدنژاد اولین کتاب تک اسمی خود را تحت عنوان «وسایل ارتباط جمعی» منتشر کرد، که هیچگاه نتوانست جلد دوم آن را هم به چاپ برساند.»

او ادامه داد: «در بخش دوم که 22 سال سکوت معتمدنژاد است او به فرانسه رفت و در آنجا به صورت حق التدریس مشغول تدریس شد، او همزمان به مطالعه کتاب‌های فرانسوی می‌پرداخت و همزمان در حال فیش‌برداری برای کتاب «جهان سوم در ادبیات و رسانه‌ها در جهان سوم» بود. او بعد از جنگ ایران و عراق با مشاهده اوضاع آشفته رسانه‌ها در کشور و دور شدن دست‌اندر‌کاران خلق پیام‌های رسانه‌ای از دومین آرمان انقلاب اسلامی یعنی آزادی که به شدت مورد تهاجم قرار گرفته بود، تصمیم به تشکیل طرح جامع شورای عالی مطبوعات گرفت.»

محسنیان درباره کتاب «حقوق مطبوعات» افزود: «حجم کتاب‌هایی که معتمدنژاد در دوره سوم نوشته است، اکثرا روی حقوق مطبوعات و ارتباطات بین الملل تمرکز دارد. او سعی در پر کردن این خلا داشته است. قبل از تشکیل دهکده جهانی و اینترنت کتابی با همین موضوع نوشته بود که آن را رها کرد و ادامه نداد تا اینکه کتاب حقوق مطبوعات را بنویسد. دلیل تاخیر انتشار این کتاب را رویا فرزند او اینگونه بیان می‌کند: «زمانی که کتاب برای بازنویسی به پدرم داده شد او سخت بیمار بود و نتوانست این کتاب را تمام کند.» معتمدنژاد همیشه سعی می‌کرد تا فضای عمومی مطلوبی برای فعالیت‌های رسانه‌ای ایجاد کند و اذعان داشت که بدون وجود دموکراسی و دولت قانونمند این امر امکان پذیر نیست.»

او در پایان گفت: «متاسفم ما 37 سال گذشته به صحبت‌های این استاد گوش نداده‌ و رادیو و تلویزیون را انحصاری کرده‌ایم.»

مطبوعات از منظر حقوق

در ادامه، هادی خانیکی درباره معتمدنژاد و کتابش گفت: «نکته اولی که لازم است به آن اشاره کنم توجه ایشمندانه معتمدنژاد به عرصه مطبوعات است، او از راه حقوق وارد عرصه مطبوعات شد و به تاسیس یک مدرسه عالی در این عرصه پرداخت. نکته دوم اینکه او به چارچوب مفهومی مسایل توجه داشت و نکته سوم هم نگاه تاریخی او بود. جلد دوم این کتاب بازهم بر اهمیت حقوق و ساز و کارهای آن توجه دارد. او بعد از مقدمه مفصل خود، چهار فصل در این کتاب آورده است، به درستی دغدغه‌های معتمدنژاد با عنوان‌های هر فصل این کتاب منطبق است. او در فصل اول به نحوه اداره و فعالیت مطبوعات می‌پردازد، در فصل دوم تاکید بر نظام آزادی گرایی مطبوعات دارد، در فصل سوم تکیه بر غیر جزایی شدن جرایم مطبوعاتی دارد و در فصل آخر هم تاکید بر تشکیل هیئت منصفه دارد.»

این استاد دانشگاه درخصوص هیئت منصفه دادگاه‌های مطبوعات توضیح داد: «هیئت منصفه اگر درست انتخاب شود و به فضای کار خود مسلط باشد می‌تواند نقش موثری در تفهیم مسئله جرم داشته باشد و به قاضی کمک کند. هنوز وضعیت مطالعات حقوق مطبوعات خوب و کافی نیست و امیدوارم بتوانیم در این زمینه شاهد گشایش‌هایی باشیم.»

در نظام جامع رسانه‌ای از نظریات دکتر معتمدنژاد کوتاه نیاییم

حسام الدین آشنا، مشاور رییس جمهور، دیگر سخنران این جلسه بود که درباره استاد معتمدنژاد گفت: «سخنان من سه بخش دارد، یاد کرد، عملکرد و تذکر. معتمدنژاد همچنان استاد علوم ارتباطات ایران است، او دارای یک برنامه پژوهشی است و کسی که برنامه پژوهشی دارد حتما می‌داند چه کارهایی باید انجام دهد. او با برنامه آموزشی خود برای شناسایی، پرورش و تربیت دانشجویان آینده این کشور تلاش کرد، او حتی زمینه فعالیت هریک را برایشان مشخص کرده بود. بقای علوم ارتباطات مدیون اوست و پیشرفتی که امروزه ما در این علم داشته‌ایم همه مرهون زحماتی است که او کشیده است.»

مشاور دکتر روحانی ادامه داد: «معتمدنژاد به ما آموخت که اول از همه حق‌محور و حقوق‌محور باشیم، دوم او تاریخ را به ما آموخت و سوم ارزش مطالعه را به ما گوشزد کرد.»

او با بیان این‌که ما تا کنون در کشور، رییس‌جمهور حقوقدان نداشتیم، گفت: «وقتی دکتر روحانی، رییس‌جمهور کشور در افتتاحیه نمایشگاه مطبوعات به صراحت می‌گوید «نباید هر کاری را به قاضی و دادگاه سپرد و باید به دنبال مسیرهای کم‌خرج‌تر و حرفه‌ای‌تر باشیم» به این معنی است که او می‌خواهد تخلفات حرفه‌ای، در نظامی حرفه‌ای مورد بررسی قرار بگیرد. در مقابل رییس قوه قضاییه این‌چنین پاسخ داده است که «تشخیص جرم برعهده قاضی است و ارجاع به غیر از قاضی و تحمیل آن بر قاضی خلاف شرع است»، در حالی‌که این دو گفته تعارضی با هم ندارند.»

آشنا ادامه داد: «متاسفانه کسانی که اطلاعات را در اختیار رییس قوه قضاییه می‌گذارند، دقت کافی و توجه ندارند و نمی‌توانند تخلف حرفه‌ای و جرم را از هم تمیز دهند.»

او افزود: «درخواست اولم به‌عنوان یک دانشجوی قدیمی از وزارت فرهنگ و ارشاد و وزیر جدید آن است که در بحث قانون جامع رسانه‌ها و نظام جامع رسانه‌ای از نظریات دکتر معتمدنژاد کوتاه نیاییم، بگذارید لایحه شما را مجلس رد کند یا مصوبه مجلس را شورای نگهبان رد کند و ... اما اصلاحیه شورای نگهبان را مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیدگی خواهد کرد. برای همین خواهش می‌کنم شما پیشاپیش از ترس مرگ، خودکشی نکنید.

حسام‌الدین آشنا در پایان این نشست، از معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد خواست که چند نسخه از کتاب «حقوق مطبوعات» پروفسور معتمدنژاد را برای دستگاه قضا ارسال کنند.

در پایان این مراسم، کتاب «حقوق مطبوعات» با حضور حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد و رویا معتمدنژاد رونمایی شد.

منبع: آنا