شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، چهاردهمین نشست از سلسله نشست‌های «روزنامه‌نگار در زوم» با نمایش تعدادی از عکس‌های رضا بعیدی، عکاس خبری و مدیر سایت خبری مطبوعات فارس، و نقدهای  غلامرضا عسکری، کارشناس ارتباطات و رسانه،  آغاز شد .

عسکری در این نشست، عکس را یکی از مهم‌ترین عناصر کمکی در روزنامه‌نگاری دانست که می‌تواند روزنامه را به حرکت درآورد و آن را نمادی از واقعیت‌های روزمره زندگی ارزیابی و اظهار کرد: عکس توصیف روزنامه‌نگار از وقایع اجتماعی را مستندتر و گویاتر می‌کند و رویدادهای روزمره که در قالب خبر به مخاطب ارائه می‌شود، با عکس خبری به نوعی بازآفرینی و در اعماق ذهن مخاطب ماندگار می‌شود .

او با اشاره به یک دهه فعالیت رضا بعیدی در رسانه‌های استان فارس، گفت: او بعد از یک دوره فعالیت در روزنامه افسانه، زمانی که به بلوغ کاری رسید، به روزنامه نیم‌نگاه رفت به این امید که عکس‌هایش در صفحه سفید این روزنامه بهتر دیده شود. عکس‌های بعیدی در نیم‌نگاه، به‌دلیل رنگی بودن این روزنامه و کیفیت کاغذ آن، بهتر دیده شد و همین امر بعیدی را متقاعد کرد که پایگاهی خبری برای نمایش عکس‌هایش راه‌اندازی کند .

عسکری با بیان این‌که عکس‌ سندی غیرقابل انکار از مقاطع مختلف تاریخ است، گفت: بعیدی یک تاریخ زنده را از رویدادهای اواسط دهه ۸۰ استان فارس تا امروز در آرشیو خود دارد .

او با بیان این‌که حادثه فقط به محل وقوع ختم نمی‌شود، اظهار کرد: عکاس خبری باید علاوه بر ثبت حادثه، به حواشی رویداد نیز توجه کافی و دقیق داشته باشد و به‌گونه‌ای صحنه‌ها را با دوربین ثبت‌ کند که به‌تنهایی روایت‌گر کاملی از رویداد باشد .

عسکری گفت: از این زاویه اگر بخواهیم به عکس‌های رضا بعیدی نگاه کنیم می‌بینیم که دوره کاری او در مطبوعات موفق‌تر از دوره کاری‌اش در پایگاه خبری مطبوعات فارس بوده است. شاید به این دلیل که به هر حال در روزنامه، سردبیر بر کار او نظارت می‌کرد. می‌خواهم از این فرصت استفاده کنم و از مدیران رسانه‌های فارس بپرسم که چرا رسانه‌های ما در استان دبیر عکس ندارند؟ چرا عکس‌های خود را بدون کارشناس عکاسی اکران می‌کنند و اساسا باید پرسید آیا رسانه‌های ما عکاس خبری به معنای درست کلمه دارند؟

این منتقد پراکندگی در عکس‌های رضا بعیدی را یک نقطه ضعف برای او دانست و ادامه داد: بعیدی نمی‌داند عکس خبری کار می‌کند یا مستند اجتماعی؟ او معضلات شهری را خوب به تصویر می‌کشد، اما حاشیه‌های رویدادهای خبری را خوب نمی‌بیند .

عسکری بر این اعتقاد است که عکس یک عکاس باید امضا داشته باشد و افراد فعال در حوزه رسانه و عکس با دیدن یک تک عکس، عکاس را بشناسند .

رضا قادری، عکاس ایرنا در استان فارس،  نیز به‌عنوان منتقد به بررسی آثار رضا بعیدی پرداخت و با بیان این‌که بعیدی کارش را در دورانی شروع کرد که سایه دوربین‌های آنالوگ هنوز بر عکاسی خبری وجود داشت، گفت: استفاده از دوربینی با کیفیت نه‌چندان مطلوب باعث شد دقت رضا بعیدی در عکاسی افزایش پیدا کند. به‌دلیل آن‌که دوربین او برخلاف دوربین‌های امروزی که هر ثانیه چند عکس می‌گیرد هر پنج ثانیه یک عکس می‌گرفت، عشق به عکاسی و دقت در گرفتن هر عکس را می‌توانستیم در عکس‌هایش مشاهده کنیم .

او ادامه داد: شاید اگر بخواهیم در یک جمله رضا بعیدی را بررسی کنیم، باید گفت که او در آغاز کار، یک دوربین سونی داشت و عشق عکس بود و در مقطعی دیگر آن دوربین سونی را نداشت و عشق پول و پیشرفت داشت !

این عکاس به رقابت دو روزنامه افسانه و تحلیل‌ روز شیراز در دهه ۸۰ اشاره و بیان کرد: روزنامه تحلیل روز، اولین روزنامه شیراز بود که عکس تمام صفحه از یک رویداد خبری می‌زد و روزنامه افسانه سعی می‌کرد از تحلیل روز عقب نماند، به همین دلیل سوژه‌های خوبی برای عکس خبری پیدا می‌کرد و همین موضوع به کار رضا بعیدی قوت می‌بخشید؛ اما متأسفانه بعیدی در ادامه سراغ مفاهیم رفت و سوژه را که مهم‌ترین موضوع عکس خبری بود، فراموش کرد .

او وجود «برش‌های بی‌حساب» در عکس‌های رضا بعیدی را از نقاط ضعف او در عکاسی دانست و گفت: برش‌های بی‌حساب در عکس‌های خبری او به مفهوم بصری عکس آسیب رسانده است .

قادری در ادامه، بعیدی را یک عکاس روایتگر دانست و ادامه داد: برخلاف نظر آقای عسکری، من معتقدم که عکس‌های رضا بعیدی امضا دارد. پایبندی به اصل اعتماد و روایتگری از نکات مثبت این عکاس است. درست برخلاف نسل جدید که این مورد را رعایت نمی‌کنند و به فتوشاپ رو می‌آورند. بعیدی فتوشاپ‌کاری نمی‌کند و عکس‌هایش مستند است و واقعیت را نشان می‌دهد. عکاسان جوان باید بدانند ادیت کردن عکس خلاف رویه حرفه‌ای در عکاسی خبری است .

او با بیان این‌که عکس‌هایی را که بعیدی از مراسم اعدام گرفته است، دوست دارم، گفت: در مجموعه عکس‌هایی که بعیدی از صحنه‌های اعدام مجرمان گرفته، آسیب‌های اعدام در ملاء عام به خوبی مشهود است، مثل عکسی که در پشت سر اعدامی، زنی دیده می‌شود که سر خود را از پنجره بیرون آورده تا هوای تازه تنفس کند، اما صحنه مشمئزکننده اعدام، حال او را بد کرده، یا دانش‌آموزانی که صبح در مسیر مدرسه و تعلیم و تربیت، با دیدن صحنه اعدام، خاطره‌ای بد را با خود همراه و در ذهن ثبت می‌کند .

قادری بیان کرد: رضا بعیدی یک عکاس تجربی است، شاید اگر آکادمیک آموزش می‌دید، در کنار جسارتش، عکس‌هایش می‌توانست در جشنواره‌های خارجی نیز مطرح شود. من نیز امیدوارم مدیران رسانه جای خالی سردبیری عکس را پر کنند تا عکاسان خبری ما در استان با ذهنیت بهتری از خبر و رویداد به تبت تصویری وقایع بپردازند .

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس نیز با اشاره به تاریخچه عکاسی در دنیا، گفت: عکاسی ابتدا به‌عنوان فن متولد شد. کشف بود، تکنیک بود، هنر نبود و هیچ‌وقت هم هیچ عکاسی نمی‌گفت من هنرمندم، بلکه برعکس، عکاسان بزرگ می‌گفتند، ما را با نقاشان نسنجید، آن‌ها کار دیگری می‌کنند و ما کار دیگری .

کورش کمالی‌سروستان با تاکید بر این‌که عکاسی به‌عنوان یک حرفه در غرب و بعدها در ایران دنبال شد، گفت: وقتی در دوره قاجار عکاسی به ایران آمد و در تهران، تبریز و شیراز رونق پیدا کرد به‌عنوان یک «حرفه ثبت» مطرح بود و تازه بعد از دوره رضاشاه است که شناسنامه به وجود آمد و همه باید برای شناسنامه یا همان سجل، عکس می‌گرفتند. بنابراین قبل از آن، عکس عمومی نبود و عکاسی به‌عنوان حرفه آمد، نه هنر .

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با اشاره به رونق گرفتن مطبوعات در دنیا، اظهار کرد: عکاسی هنری، بعد از مطبوعات آمد و تا آن زمان هنوز عکس یک حرفه بود، بعد خبر شد و بعد هنر شد. در دوره رونق مطبوعات، عکس پیام شد و زبانی در کنار زبان نوشتاری بود که به مطبوعات توان داد و مطبوعات نیز به عکس رونق دادند و تا اواسط قرن بیستم رابطه متقابلی با هم داشتند .

کمالی با مروری دوباره بر سیر تاریخی عکاسی، گفت: وقتی تکنیک عکاسی در خدمت عکاسی خبری، صنعتی و تبلیغی قرار گرفت، عکاسی هنری نیز پا به عرصه وجود گذاشت که البته درباره آن خیلی بحث است. در هر حال، این اهمیت عکس، اهمیت عکاس را نیز جدی می‌کند و عکاس مولف با دید دقیق که ذهنش با مسائل مختلفی درگیر است، می‌تواند در عکس‌های خبری عکس‌هایی بیافریند که در خاطره جمعی مردم می‌ماند، مثل عکسی که از هیروشما گرفته شد یا عکس‌هایی که در جنگ ویتنام گرفته شد یا عکس‌هایی که از رژه بسیجیان سپاه گرفته شد که آن عکس معروف چهره برگشته در فیلم «ایستاده در غبار» نیز بازسازی شد و وقتی شما آن عکس را می‌بینی، هنوز آن عکس به اندازه شعرها و پیام‌های زیاد اثرگذار است .

مدیر مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس با اشاره به مجموعه عکس‌های رضا بعیدی، ادامه داد: او خودش اعتراف کرد که ثبت می‌کند، یعنی بیشتر از آن‌که بخواهد عکس را از ثبت به زندگی برساند، تنها یک لحظه را ثبت می‌کند، زیرا یک عکس خبری زمانی می‌ماند که زنده باشد. عکس‌های خبری وقتی ماندگار خواهند بود که عکس با بیننده ارتباط برقرار و پیام را منتقل کند. بنابراین ثبت یک رویداد و حادثه، عکس خبری نیست، تنها ثبت یک سند است .

او تأکید کرد که ثبت رویداد با عکاسی، امری بسیار با اهمیت است که بستری برای روایتگری مناسب تاریخ می‌شود .

کمالی‌سروستانی معتقد است که با بررسی رسانه‌های استان فارس در دوران پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نمی‌توانیم تعداد زیادی عکس بیابیم که در خاطره جمعی جامعه از وقایع مختلف، دوره انقلاب، دوران دفاع مقدس، دوران سازندگی و ... ماندگار باشد.

منبع: ایسنا