اشاره
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- روابط عمومی،علم، فن و هنری است که علیرغم قدمت 65 ساله آن در ایران، همچنان از لحاظ مفهومی، اهمیت، جایگاه و کارکردهای حرفه‌ای و تخصصی آن در سازمان‌ها با مسائل،مشکلات وچالش های عدیده ای روبه رو می باشد. در این نوشتار سعی برآن است به مهمترین آسیب ها، چالش ها وموانع توسعه روابط عمومی درایران نگاهی کلی وگذار داشته و راهکاری هایی برای برون رفت از وضعیت کنونی وتوسعه واعتلای روابط عمومی در ایران ارائه نمایم.

فقدان نگرش علمی وحرفه ای
اینکه روابط عمومی می‌تواند یک واحد تاثیرگذار در توسعه و پیشرفت یک سازمان باشد و موجبات افزایش مشروعیت، مقبولیت و کارایی سازمانی را در پی داشته باشد هنوز به یک اعتقاد و باور عمومی در بسیاری از سازمان‌ها تبدیل نشده است و همچنان نگاه موجود به اکثر وا حدهای روابط عمومی در کشور یک روابط عمومی سنتی و با رویکرد غیرکارشناسی، مراسم‌گرایی و تبلیغاتی وتشریفاتی است، نگاهی که روابط عمومی را در بسیاری از موارد در حد یک واحد تدارکاتچی و امور خدماتی تنزل می‌دهد.

ساختار و جایگاه ناهمگون سازمانی
نداشتن جایگاه مناسب سازمانی وساختار تشکیلاتی مطلوب در بسیاری از روابط عمومی سازمانها و دستگاههای اجرایی کشور یکی از مشکلات وچالش هایی است که شاید بتوان بدون اغراق ادعا کرد که همزمان با تشکیل واحد روابط عمومی در ایران به عنوان یک مشکل تا به امروز مطرح بوده است. خارج کردن بسیاری از واحدهای روابط عمومی از جایگاه مستقل آن وادغام آن با سایر واحدهای سازمانی نظیر مدیریت حوزه ریاست ویا بین الملل از جمله نمودهای عینی جایگاه نامناسب سازمانی محسوب می گردد.

نداشتن برنامه جامع ارتباطی
حرکت بدون برنامه و روزمرگی یکی دیگر از معضلات بسیاری از واحدهای روابط عمومی در کشوراست، هرچندکه شاید بسیاری از فعالیت های روابط عمومی در طی سال همزمان با رویدادهایی شکل می گیرد که غیرمترقبه و قابل پیش بینی وبرنامه ریزی از قبل نمی باشد ولی ماهیت این کار بدین معنا نیست که فعالیت های روابط عمومی نباید تابع یک برنامه جامع باشد.

کمبود نیروی انسانی متخصص
براساس آخرین تحقیقات به عمل آمده متاسفانه در حال حاضر بیش از 70 درصد شاغلان روابط عمومی های دارای تحصیلات دانشگاهی نیستند ویا تحصیلاتی غیر مرتبط با حوزه روابط عمومی و ارتباطات دارند و این ضعف ساختاری باعث شده آن رویکرد حرفه ای و تخصصی در امور مدیریتی وکارشناسی روابط عمومی در سطح مطلوبی قرار نداشته باشد. این مشکل به شکل اساسی تری در راس مدیریتی روابط عمومی نیز وجود دارد.

نبود متولی مشخص
آنچه مسلم است آنکه مدیریت، برنامه ریزی و راهبری مجموعه بزرگ روابط عمومی های بخش دولتی وغیر دولتی کشور نیازمند یک نهاد قدرتمندی می باشد که کنار حمایت های دولت بتواند کلیه مسائل علمی، اجرایی وصنفی این مجموعه را پیگیری نمایید که متاسفانه تاکنون این امر محقق نشده است.

نبود قانون جامع روابط عمومی
روابط عمومی در ایران از یک قانون جامع، کامل ومانع بی بهره بوده وهمین عامل باعث شده وظایف نوشته و نانوشته زیادی بدان تحمیل شود. انتظار کارهای تدارکاتی وخدماتی ومراسم گرایی نمادی از این بی قانونی در روابط عمومی هاست که این اجازه داده می شود که هر کار بر زمین مانده ای در سازمان ها به واحد روابط عمومی واگذار شود.

وضعیت نامناسب اعتبارات
داشتن ردیف اعتباری مستقل یکی از درخواست های همیشگی بسیاری از واحدهای روابط عمومی دردهه های اخیر بوده است، چراکه براساس یک بودجه واعتبار مشخص ومستقل است که می توان مبنا واساس برنامه ریزی برای انجام کارها را تعیین کرد.

نبود آموزش مستمر در روابط عمومی
نبود برنامه جامع آموزشی در حوزه دانشگاهی برای پذیرفته شدگان و فارغ التحصیلان وهمچنین آموزش ضمن خدمت برای شاغلان روابط عمومی را نیز می توان از دیگر موانع توسعه روابط عمومی در کشور عنوان کرد.

بی توجهی به امر پژوهش در روابط عمومی
متأسفانه در حال حاضر پژوهش در روابط عمومی ها به دلیل عدم شناخت و اهمیت موضوع و یا کمبود نیروی انسانی متخصص و پژوهشگر یا انجام نمی شود و یا در اولویت کارهای اصلی روابط عمومی ها قرارندارد. در صورتی که می توان گفت رسیدن به روابط عمومی علمی و حرفه ای بدون پشتوانه مطالعاتی و پژوهشی ممکن نیست.

چالش ارتباطات رسانه ای
نحوه تعامل و چگونگی ارتباط با رسانه های جمعی همواره یکی از دغدغه های واحدهای روابط عمومی را تشکیل داده است، آیا در برخورد و ارتباط با دست اندرکاران رسانه های جمعی اعم از مدیران مسئول، سردبیران،گزارشگران، خبرنگاران و... چه شیوه و سیاستی را باید اتخاذ کرد؟ آیا ارتباط باید در راستای چارچوب های اداری و رسمی باشد؟ آیا ارتباط اخلاقی و عاطفی ملاک عمل قرار گیرد؟ آیا شیوه ای بینابین اتخاذگردد و...

چالش تولید محتوا
متاسفانه بسیاری از روابط عمومی ها آن چنان درگیر کارهای روزمره و جاری خود شده اند که گاهی اصلا فرصت فکر کردن به محتوای پیام های سازمانی وپردازش درست آن را پیدا نمی کنند و در چنین شرایطی است که پرداختن به بحث محتوا در روابط عمومی امروزه باید به عنوان یک اصل وچالش اساسی بدان توجه شود.

سخت و زیان آور بودن شغل روابط عمومی
روابط عمومی حرفه، فن وشغلی است که فعالیت هایش همواره با رویدادها وبحران های داخلی وبیرونی یک سازمان گره خورده است، از طرفی باید خواسته ها و رضایت مدیران ارشد سازمانش را تامین و از سویی دیگر باید جوابگوی انتظارات بی شمار گروه های مختلف مخاطب اعم درخواست های مردمی و افکارعمومی و نمایندگان رسانه های جمعی و... باشدکه گاها با تضادهای از انتظارات دوسویه روبه روست.

راهکارها
- لزوم تغییر نگاه مدیران ارشد سازمانها به روابط عمومی از رویکرد مراسم گرایی وتبلیغاتی به کارشناسی وحرفه ای گرایی
- لزوم تدوین قانون جامع روابط عمومی در کشور
- لزوم حمایت از تشکل های روابط عمومی در ایران
- لزوم انتصاب مدیران متخصص ومجرب در راس روابط عمومی های کشور
- لزوم داشتن متولی وبرنامه ای جامع برای هدایت وراهبری روابط عمومی ها درکشور در قالب تاسیس مرکز برنامه ریزی و هماهنگی روابط عمومی های کشور
- لزوم ایجاد نظام جامع روابط عمومی درکشور
- لزوم بازنگری در جایگاه وساماندهی ساختار تشکیلاتی روابط عمومی های کشور
- لزوم توجه ویژه به آموزش دانشگاهی وضمن خدمت کارکنان و شاغلان حرفه روابط عمومی
- لزوم اختصاص ردیف اعتباری مستقل به واحدهای روابط عمومی
- لزوم تجهیز روابط عمومی ها به آخرین تکنولوژها وابزارهای نوین ارتباطی واطلاع رسانی
- لزوم تجهیز و به کارگیری نیروهای متخصص، مجرب و ارتباطی در واحدهای روابط عمومی در کشور
- لزوم توجه به پژوهش های بنیادی وکاربردی در حوزه مخاطب و افکار عمومی
- لزوم شناخته شدن روابط عمومی در ردیف مشاغل سخت و زیان آور
- لزوم خلاقیت و نوآوری وآینده نگری در روابط عمومی ها

منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)