شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، تیم برنرزلی راهکار جدیدی را ارائه داده است که بر پایه آن تمرکزگرایی اطلاعات در دنیای وب جای خود را به تفکیک بهتر اطلاعات و امنیت بیشتر داده‌های کاربران خواهد داد. با آغاز به کار دنیای وب در ابعاد محدود در اواسط دهه 1990 میلادی، جاه‌طلبی شرکت‌ها هم محدودتر از زمان حال بود. در وب قدیم، تمامی افراد صفحات وب مخصوص به خود را داشتند، هر شخص تفکرات خود را در فضای آنلاین منتشر می‌کرد و حتی تا سال 1999 میلادی واژه‌ای به نام وبلاگ وجود نداشت. علاوه بر این، تمامی افراد اطلاعات مخصوص به خود را مدیریت می‌کردند و هیچ شخص یا شرکتی ادعای حفظ و نگهداری از این داده‌ها را نداشت. به زبان ساده‌تر، دنیای وب مجموعه‌ای از لینک‌های به‌هم پیوسته بود و هیچ خبری از تمرکزگرایی نبود.

با گذشت زمان، شرکت‌های مختلف مدیریت بخش‌های متفاوتی از فعالیت‌ها و اطلاعات کاربران را عهده‌دار شدند. به‌عنوان مثال فیس‌بوک در حوزه شبکه‌های اجتماعی، گوگل در حوزه جست‌وجوهای آنلاین و eBay در حوزه حراجی‌های آنلاین به مدعیان اصلی مدیریت فعالیت‌های کاربران تبدیل شدند. این در حالی است که این شرکت‌ها تلویحا مالکیت اطلاعات کاربران خود را نیز در دست دارند. همین امر، برتری این شرکت‌ها را نسب به کاربران به همراه داشته است. علاوه بر این، شرکت‌های یادشده از مزایای رقابتی برخوردارند که هیچ استارت‌آپ یا شخص دیگری توانایی رویارویی با آنها را نخواهد داشت. این عوامل در کنار موارد دیگر باعث شده تلاش‌هایی برای تمرکززدایی در دنیای وب آغاز شود. از جمله این تلاش‌ها می‌توان به راهکار ارائه شده توسط تیم برنرزلی خالق دنیا وب اشاره کرد. این محقق سرشناس راهکاری را تحت عنوان (Solid (Social Linked Data ارائه کرده که در قالب آن مالکیت اطلاعات در اختیار خود کاربران بوده و به صلاحدید شخص، امکان استفاده از بانک اطلاعاتی در اختیار نرم‌افزارها و سرویس‌های مختلف قرار خواهد گرفت.

با استفاده از این راهکار، اطلاعات کاربران در پادهایی (Pods، مخفف فضاهای ذخیره‌سازی آنلاین اطلاعات شخصی) ذخیره می‌شوند. میزبانی این اطلاعات نیز در فضای دلخواه کاربر انجام خواهد شد. Solid چیزی فراتر از یک سیستم ذخیره‌سازی ساده است و امکان مدیریت درخواست‌های ارائه شده از سوی نرم‌افزارها و برنامه‌های مختلف برای دسترسی به داده‌های کاربر را فراهم می‌کند. در صورت تایید سیستم Solid و پس از آن‌که مجوزهای لازم از سوی کاربر ارائه شد، امکان دسترسی به داده‌ها فراهم می‌شود.

با این اوصاف، به‌عنوان مثال می‌توانید دسترسی یک وب‌سایت فعال در حوزه حمل و نقل عمومی را به اطلاعات خود فراهم کنید تا داده‌های لازم درخصوص مسافرت‌های درون شهری شما، تاثیرات آن بر اقتصاد محلی و آلودگی‌های کربنی تحلیل شود. Solid این قابلیت‌ها را بدون نیاز به تمرکزگرایی اطلاعات پیش روی کاربران قرار خواهد داد. در کنار این روش، راهکار دیگری به نام
InterPlanetary File System که به اختصار از آن با عنوان IPFS یاد می‌شود از این مرحله نیز فراتر رفته است. برپایه این روش حتی استفاده از سرورهای ذخیره‌سازی داده‌ها نیز به نوعی تمرکزگرایی است. در قالب این راهکار، به‌کارگیری روشی مانند آنچه در حال حاضر توسط بیت‌تورنت استفاده می‌شود در دستور کار قرار گرفته تا رایانه‌های مختلف بتوانند بخشی از اطلاعات را میزبانی کنند. با این تفاسیر، در صورتی که سرورها با مشکلی روبه‌رو شوند، حداقل، دسترسی به بخشی از اطلاعات ممکن خواهد بود. IPFS پایداری بیشتر وب و مقاومت بیشتر در برابر سانسور اطلاعات را به همراه خواهد داشت. در حال حاضر برای استفاده از IPFS به دانلود و نصب افزونه‌های ویژه آن برای مرورگرهای کروم و فایرفاکس نیاز خواهید داشت؛ اما امید است تا استانداردهای یادشده توسط W3C و IETF که قوانین رسمی فضای وب را تایید می‌کنند تصویب شده و به مرحله اجرا درآیند. این امر، انگیزه بیشتری را برای پشتیبانی مرورگرهای اینترنتی از استانداردهای یادشده ایجاد خواهد کرد. درنظر داشته باشید که این استانداردهای جدید به حذف گزینه‌های فعلی منجر نخواهند شد و تنها انتخاب‌های کاربران در مدیریت و تملک داده‌هایشان را افزایش خواهند داد. با این وجود، در نهایت همه‌چیز به تمایل کاربران و حمایت آنها از طرح‌های یادشده بستگی دارد.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد – شماره 3837