ویکی پدیا یک دایره‌المعارف یا همان دانشنامه جمعی، آزاد، رایگان و چندزبانه اینترنتی است.

.جمعی است، چون مثل همه دانشنامه‌های دیگر جهان گروه نویسندگان دارد. فرق ویکی‌پدیا اما این است که گروه نویسندگانش، هر کسی می‌تواند باشد. از این رو «آزاد» است.

.آزادی یک چهره دیگر هم دارد و آن این است که نگارش مقاله ها کنشی داوطلبانه است و ویکی‌پدیا برای این کار به کسی پولی پرداخت نمی‌کند.

.گفته می‌شود تعداد مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا حدود ۱۰۰ هزار نفر است هر چند که به قول مدیر این شرکت تنها ۵۰۰ نفر هستند که به طور منظم برای ادیت مقاله ها کار می‌کنند. ویکی‌پدیا همانگونه که برای نگارش مطالب پولی پرداخت نمی‌کند؛ برای استفاده از آن‌ها هم پولی نمی‌گیرد. صفت رایگان این موضوع را بیان می‌کند و در نهایت این دانشنامه اینترنتی به حدود ۲۸۵ زبان دنیا موجود است. البته حجم مطالب زبان‌های گوناگون با یکدیگر متفاوت است و بیشترین تعداد مربوط به زبان انگلیسی با ۴ میلیون مقاله است.

.نام ویکی‌پدیا برگرفته شده از دو کلمه ویکی و پدیا است. ویکی در زبان هاوایی به معنای سریع است و پدیا برگرفته از عبارت انگلیسی دانشنامه یعنی Encyclopedia است. این سایت به طور رسمی در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۰۱ کار خود را آغاز کرده است. ویکی‌پدیا از دل پروژه‌ای به نام نوپدیا به دنیا آمد. در آن پروژه مطابق معمول دانشنامه‌ها، مقاله ها توسط متخصصان نگارش و بعد از تایید منتشر می‌شد. موسسان آن «جیمی ویلز» و «لری سنگر» هستند. اولی ۴۶ ساله است و در حال حاضر رئیس بنیاد ویکی و دومی ۴۴ ساله و شریک او.

..

ماهیت ویکی‌پدیا چیست؟

این سوالی اساسی است که ویکی‌پدیا در واقع چیست؟ برای این سوال جواب‌های مختلفی می‌توان ارائه کرد. از این پاسخ که یک وب سایت معمولی است گرفته تا این پاسخ که یک شبکه اجتماعی، یک دایره المعارف و یا حتی یک رسانه است. گفته شده که ویکی‌پدیا یک رسانه اجتماعی است چون مردم نگارندگان آن هستند، یک دایره‌المعارف است چون در مورد موضوعات مختلف بشری به مردم دانش ارائه می‌کند و یک رسانه است چون با انتخاب و ویرایش هدفدار مقاله ها، مقاصد خود و یا احتمالا دیگرانی را برطرف می‌کند.

..

ویکی‌پدیا چه چیزی نیست؟.
در عین حال ویکی‌پدیا، خود می‌گوید که یکسری از کارکردها و صفات را ندارد. ویکی‌پدیا یک دیکشنری نیست و مدخل‌های آن علاوه بر معنای لغوی باید شامل توضیحات بیشتری نسبت به یک واژه باشند. در عین حال ویکی‌پدیا اعلام کرده که منتشر کننده تفکرات اصیل یا منتشر نشده هم نیست و مطالب مقاله ها باید به یک سایت یا نوشته منتشر شده رفرنس داده شوند.

ویکی‌پدیا در عین حال یک دستورالعمل یا راهنما و یا یک کتاب علمی هم نیست که بخواهیم بر مبنای آن کنش‌ علمی انجام دهیم. روزنامه هم نیست که بخواهیم از درون آن اخبار و تحلیل‌ها را بخوانیم در عین اینکه اخبار را به سرعت پوشش می‌دهد و در این ویژگی از روزنامه جلوتر است. ویکی‌پدیا در عین حال معتقد است که نباید این سایت را به وبلاگی شخصی یا یادنامه‌ای برای دیگران تبدیل کرد.

..

ویکی پولش را از کجا تامین می‌کند؟

.پس از اینکه در اوایل تاسیس ویکی‌پدیا، شائبه‌هایی در مورد نشان دادن تبلیغات بازرگانی در این وب سایت به وجود آمد، جیمی ویلز، رئیس بنیاد ویکی رسما اعلام کرد که چنین قصدی برای این سایت ندارد و حتی برای نشان دادن عزم خود در استفاده غیرتجاری از ویکی، دامین این سایت را از دات کام به دات ارگ تغییر داد. با این حال سوالات جدی در مورد نحوه تامین بودجه کلان این بنیاد برای تحقیقات و نگاه داری فنی از سایت وجود دارد.

.پاسخ ویکی‌پدیا به این ابهامات این است که این بنیاد، بودجه خود را از دولت‌های مختلف، سازمان‌های غیردولتی و نیز مردم عادی تامین می‌کند تا بدین طریق ضمن حفظ استقلال خود، بتواند امور مالی را هم رتق و فتق کند..

.

پروژه‌های دیگر

بنیاد ویکی مدیا به عنوان صاحب دانشنامه ویکی‌پدیا، چندین پروژه دیگر را هم در دست دارد. ویکی‌واژه، فرهنگ واژه و اصطلاحات، ویکی بوک، پروژه کتاب‌های متنی، ویکی‌گفتاورد، ،دانشنامه آزاد نقل قول‌ها، ویکی‌نبشته، مخزن چندزبانه متون منبع آزاد، ویکی‌انبار: انبار پرونده‌های چندرسانه‌ای عمومی و ویکی‌خبر، مرجع خبری با محتوای آزاد عناوین این پروژه‌ها هستند.

.ویکی پدیا حالا در رده ششمین سایت‌های پربیننده دنیا ایستاده است. آمارها از بازدید ۸۰ میلیونی برای این سایت حکایت دارد. سایتی که اگرچه ایده آن خلاقیت دو فرد اما شاید روزی برسد که همه مردم جهان سهمی در آن داشته باشند.

منبع: رصد