شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، برخی افراد در بیرون آمدن از چالش‌های سخت بهتر از دیگران عمل می‌کنند. حداقل تجربه نشان داده که بسیاری از این افراد کارآفرین هم هستند و در ضمن همه آنها متفکرانی خلاق و نوآورند.
با این حال، این به آن معنا نیست که به آسانی از پس همه کارها برمی‌آیند. در حقیقت، فرآیند حل مساله اغلب آشفته و پرهرج و مرج است. اما سه عادت کلیدی وجود دارد که معمولا در این شرایط به‌کار می‌آید و این نوع افراد وقتی ریسک‌ها به حداکثر می‌رسند، این عادت‌ها را به‌کار می‌گیرند.

1) با ابهام احساس راحتی دارند و گاهی آن را ایجاد می‌کنند
برای درک این موضوع می‌توانیم کتاب مصور کودکانه «گربه کلاهی برمی‌گردد» را تحلیل کنیم. داستان در حالی شروع می‌شود که شب گذشته برف سنگینی باریده است. «سالی» و «می» شخصیت‌های کتاب هستند که مادرشان هنگام بیرون رفتن از خانه هدف واضحی را برای آنها معین می‌کند: تا من برمی‌گردم دم در تا جاده اصلی را پارو کنید. وقتی مادر از خانه بیرون می‌رود، «گربه کلاهی» برای بار دوم ظاهر می‌شود. سالی با نگرانی به برادرش هشدار می‌دهد که «به او توجه نکن. فراموش نکن دفعه قبل چطور همه جا را به هم ریخت!» بچه‌ها که مجبور شده‌اند ماموریت‌شان را رها کنند، درون خانه می‌دوند تا گربه کلاهی را پیدا کنند و در نهایت او را در حال خوردن کیک در وان حمام می‌یابند. آنها فریاد می‌زنند: «چه کار می‌کنی؟»گربه کلاهی ویژگی سنتی یک فرد نوآور را به نمایش گذاشته است؛ اینکه با ابهام احساس بسیار راحتی دارد. برای افرادی که ذهن تحلیلگر دارند، این هدر دادن کامل وقت است، نه بخشی از فرآیند خلاقانه. چرا گربه کلاهی هنگام دوش گرفتن کیک می‌خورد؟ چون او در وضع قطعیت نیست و با این احساس ابهام راحت است. در حقیقت، او به این کار نیاز دارد تا بتواند همه‌چیز را از چشم‌انداز تازه خودش ببیند. از سوی دیگر، سالی و می‌با ابهام راحت نیستند. همان‌طور که سرینی پیلای، روانشناس و موسس گروه «نوروبیزنس» می‌گوید: «ابهام می‌تواند مرکز ترس مغز را فعال کند و به این ترتیب در فرآیندهای تفکر که برای نوآوری موفق مهم هستند، اختلال ایجاد کند.» به عبارت دیگر، گربه کلاهی سالی و می‌را در وضعیت تشویش قرار داده است. اگر می‌خواهید نوآور باشید، اما ابهام فرآیند موجود شما را به ترس و اضطراب می‌کشاند، نکته مفیدی را به شما ارائه می‌کنیم: تا می‌توانید تلاش کنید رد پای قطعیت را در بقیه زندگی خود ایجاد کنید تا طبق نوشته گوستاو فلابرت «در زندگی خود مستحکم و مبتکر باشید.» هر چقدر عادت‌ها و رسوم بیشتری ایجاد کنید، بنیه بیشتری برای روبه‌رو شدن با ابهام نوآوری خواهید داشت.

2) می‌دانند چگونه و چه زمانی چارچوب شکست‌ها را تغییر دهند
در ادامه داستان بالا، گربه کلاهی یک دایره صورتی رنگ در وان حمام به‌جا می‌گذارد. او خودش داوطلب می‌شود که این لکه را پاک کند، اما برای این کار لباس مادر، دیوار، کفش 10 دلاری پدر، فرش و ملحفه را کثیف می‌کند. بعد از همه این کارهای شکست‌آمیز تعجبی ندارد که سالی و می‌و همه ما از این گربه بدمان بیاید. آیا دوست دارید این نوع شخصیت‌ها در تیم‌تان حضور داشته باشند؟ اما گربه کلاهی در این مرحله ناامید و سرگردان نمی‌شود. او در عوض کلاهش را در می‌آورد و گربه‌های A، B و C از آن بیرون می‌آیند. آنها با هم فکر می‌کنند که چگونه لکه صورتی را با برف‌های بیرون پاک کنند. به عبارت دیگر، گربه کلاهی در مواجهه با شکست از دیگران کمک می‌گیرد. از آنجایی که شکست احساسات منفی مثل شرم، ترس و ناامیدی را به همراه دارد، بسیاری از ما تلاش می‌کنیم آن را پنهان کنیم. اما همه این احساسات همان چیزی هستند که روانشناسان از آن به عنوان «چارچوب‌هایی» نام می‌برند که در سرمان حمل می‌کنیم. افرادی که تفکر خلاقانه دارند، به جای اینکه این شکست‌ها را درون خود نهادینه کنند و بگویند «من شکست خوردم» می‌توانند آن را بیرون کنند و با گفتن این جمله که «من شکست را امتحان کردم» چارچوب آن را تغییر دهند.

3) معتقدند می‌توانند همواره پیشرفت کنند
البته لکه صورتی اکنون به برف‌های بیرون منتقل شده و این راه‌حلی قطعی نیست. گربه کلاهی کلاهش را برمی‌دارد و گربه‌های بیشتری برای کمک دادن بیشتر ظاهر می‌شوند. راهکارهای ممکن با الهام از گربه کلاهی مرتب تکرار می‌شوند. آنها برف را به نقطه‌های صورتی رنگ تبدیل می‌کنند. در نهایت گربه کلاهی گربه Z را بیرون می‌آورد که با نوآوری او برف‌ها کاملا سفید می‌شوند، به علاوه مسیر دم در نیز کاملا پارو می‌شود.  گربه کلاهی همان کاری را انجام می‌دهد که کارول وک، روانشناس از دانشگاه استنفورد آن را «ذهنیت رشد» به جای «ذهنیت ثابت» نام‌گذاری می‌کند. این گربه فکر نمی‌کند برای حل مشکل هوش کافی ندارد. در عوض او خودش را در شرایطی می‌بیند که هنوز مشکل را حل نکرده و لازم می‌بیند از مهارت‌ها یا دانش جدید از طریق کمک گرفتن از نیروهای جدید استفاده کند و این کار را انجام می‌دهد. این ذهنیت رشد به گربه کمک می‌کند نیروی احساسی خود را در کل فرآیند نوآوری حفظ کند. نکته مفید و فوری در اینجا عبارت است از: کلمه «هنوز» را به کلام خود اضافه کنید؛ هنوز این مشکل را حل نکرده‌ام، هنوز پاسخی برای این مساله نیافته‌ام، هنوز مطمئن نیستم باید چه کاری انجام دهم.  افراد خلاق در حل مشکلات، با اضافه کردن این کلمه ساده به جملات خود، به خودشان و دیگران این پیام را می‌رسانند که پیشرفت سر راهشان قرار دارد و آنها هنوز این راه را پیدا نکرده‌اند.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد – شماره 3749