در سال های اخیر در آذربایجان شرقی شاهد برخی انتصابات در روابط عمومی های سازمان ها و دستگاه های مختلف بوده ایم که هیچ شناختی از جایگاه و وظیفه خود ندارند.

بی شک بی توجهی برخی مدیران سازمان ها به اهمیت نقش روابط عمومی ها در ارتقای جایگاه سازمانی در بروز این وضعیت قابل چشم پوشی نیست.

کارشناسان می گویند بکار گیری نیروهایی با تحصیلات غیرمرتبط در این پست سازمانی باعث شده در بسیاری از سازمان ها، بخش روابط عمومی توجه کمتری به مفاهیم و ارتباطات دوسویه داشته باشد و صرفا به بخش تبلیغات سازمان مبدل شود.

این در حالی است که روابط عمومی ها می توانند به عنوان پیشانی سازمان، نقش مهمی در معرفی شایسته اقدامات و عملکرد سازمان متبوع خود داشته باشند.

از این منظر، عدم برخورداری از تجربیات نظری و عملی برخی مسئولان و متولیان روابط عمومی باعث می شود که آنان یا با پنهان کاری به ایجاد شائبه ها دامن بزنند و یا برای ابقاء، به مدیران ثناگوی روسای بالادستی تبدیل شوند و آن را وظیفه اصلی خود تلقی کنند.

در حالی که یکی از وظایف روابط عمومی ها برقراری ارتباط سالم با رسانه هاست، برخی متولیان این جایگاه به دلیل عدم آگاهی از اهمیت و نقش رسانه های مجازی و مکتوب واقف یا به محدود کردن حضور رسانه ها در جلسات سازمان متبوع خود روی می آورند و یا به سیاست همکاری گزینشی با رسانه ها اقدام می کنند.

از آنجا که 'آب از سرچشمه گل آلود است'، معضلات این حوزه به بدنه کارشناسی هم تسری می یابد و بعضا کارشناسانی در این عرصه مشغول به کار هستند که هیچ آشنایی با اصول اولیه خبرنویسی ندارند و بیشتر خبرها را در قالب صورتجلسه تنظیم می کنند و مدعی ارسال اخبار سازمان متبوع خویش به رسانه ها می شوند.

 

ضعف خبر نویسی و عدم آشنایی به شیوه های نوین ارتباطی که از مشکلات عمده کارشناسان روابط عمومی است در ضربه زدن به این جایگاه سازمانی بی ارتباط نیست.

در تبیین جایگاه اهمیت روابط عمومی در ساختار سازمان همین بس که به عنوان یک اصل پذیرفته شده بین المللی در تقسیم بندی مدیریتی سازمان ها، مدیر روابط عمومی تنها مقامی است که در عرض مدیریت عالی سازمان قرار می گیرد و به عبارت دیگر دست راست وی است.

رئیس انجمن مدیران مسئول آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: اگر ما تعریف 'هارلو' ازروابط عمومی را که می گوید 'روابط عمومی دانشی است که به وسیله آن سازمان ها آگاهانه می کوشند بر مسئولیت اجتماعی خویش عمل کنند تا بتوانند تفاهم و پشتیبانی کسانی را که برای توسعه اهمیت دارد، به دست آورند.' قبول داشته باشیم، متوجه می شویم که در شهر ما تبریز هیچ یک از روابط عمومی ها به وظیفه خود عمل نمی کنند یا اصلا تعریف آنها از روابط عمومی چیز دیگری است.

سید رضا علوی افزود: هیچ یک از دوستان ما در پی اخذ پشتیبانی مردمی برای نهاد خود نیستند و روابط عمومی ما در اطلاع رسانی از فرد مدیر سازمان و دستگاه مربوطه و تشکیل جلسات خبری، آن هم صرفا جهت درج عکس مدیر و چند تیتر خبر خلاصه شده است.

وی ادامه داد: کار روابط عمومی به زبان ساده این است که بتواند رضایت مردم از عملکرد سازمان را با ارائه خبرهای سازمان به دست آورد که متاسفانه در این مورد هیچ یک از روابط عمومی ها نتوانسته اند به چنین مهمی دست پیدا کنند و حتی بیشتر مردم ما نمی دانند که کدام خدمات را می توانند از کدام سازمان و اداره بدست بیاورند.

رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی نیز گفت: روابط عمومی برای نخستین بار به صورت یک حرفه در آمریکا به منصه ظهور رسید، که در ابتدا به عنوان دفاتر مطبوعاتی خوانده می شد و تسهیل کننده روابط روزنامه نگاران بود.

وحید زینالی با بیان اینکه در سال 1920 رشته ای به نام روابط عمومی در دانشگاه های آمریکا پایه ریزی شد، افزود: آمار و اطلاعات نشان می دهد نخستین کلاس ها و همایش های روابط عمومی در ایران در شرکت نفت ایران و انگلیس در سال 1334 شکل گرفته است.

وی با اشاره به وظایف روابط عمومی ها در اطلاع رسانی و تنویر افکار عمومی، خاطرنشان کرد: در بیشتر موارد روابط عمومی ها در ایران اتاق های شیشه ای دور و دست نیافتنی هستند که ارتباط بین خبرنگاران، منتقدان و تحلیگران نهادها و مراکز را به جای تسهیل، گره می زنند.

زینالی اظهار کرد: این مراکز که باید به عنوان پلی تاثیرگذار و تسهیل کننده روابط بین درخواست کنندگان اطلاعات و مدیران و فعالیت های مربوطه به حوزه خود باشند، آنچنان دور از دسترس و جدا از سایر رسانه ها عمل می کنند که جای ابهام و تعجب را برای همه مخاطبان به جای می گذارد.

وی گفت: گاهی اوقات برخی روابط عمومی ها که باید نقش خدمات رسانی گسترده ای را ایفا کنند به ایفای نقش های کلیشه ای و نخ نما شده می پردازند.

وی ادامه داد: سلیقه مدیران تا آنجا بر روابط عمومی ها حاکم شده است که گویی مدیران روابط عمومی غیر از گوش به زنگ بودن و رسیدن مطلب، خبر و دستور از سوی بالا و مدیران ارشد خود کار دیگری ندارند.

وی اضافه کرد: لازم به یادآوری است، در اکثر ادارات و سازمان ها ملاحظه می شود که روابط عمومی با سایر پست های سازمانی ادغام شده و نگاه مدیران به روابط عمومی بسیار سنتی است، در صورتی که در دنیای مدرن از روابط عمومی به عنوان مشاوران برتر و گره گشای مشکلات سازمان یاد می کنند.

زینالی با اشاره به اینکه روابط عمومی جزء اعمال مدیریت است و جایگاه خاص روابط عمومی نیز در رده یکی از کارهای مدیریت قرار دارد، افزود: نکته مهم این است که کار روابط عمومی خدمت به مدیریت است نه مدیر؛ برای آنکه محور اساسی کار روابط عمومی، تحصیل منافع برای کل سازمان است نه برای شخص واحد که در رأس هرم سازمانی قرار گرفته است.

وی تاکید کرد: ضروری است به روابط عمومی و کارکرد های آن ، نگاه منطقی و اصولی داشت تا در فراز و نشیب های سازمانی بتواند سربلند و سرافراز شود .

رئیس انجمن صنفی روزنامه نگاران آذربایجان شرقی، چند شغله بودن و محول کردن چندین پست و وظیفه به روابط عمومی ها را بزرگترین مشکلات و دغدغه های این مجموعه دانست و بر ضرورت ارتقای جایگاه روابط عمومی نهادها و ادارات تاکید کرد.

وی با اشاره به اینکه پست سازمانی روابط عمومی در برخی از نهادها و ادارات از نظر چارت سازمانی در حد یک کارشناس است، افزود: تغییر رویکرد به حوزه روابط عمومی یکی از الزامات مهم در مسیر رشد و توسعه فعالیت های روابط عمومی است و باید به این نکته توجه داشت که در دنیای امروز که به عصر ارتباطات معروف است، نباید عملکرد روابط عمومی ها را در امور پیش پا افتاده ای همچون نصب بنر و صدور بیانیه دید و نگاه ابزاری به آن داشت.

زینالی خاطرنشان کرد: مسئولان و مدیران دستگاه ها باید ضمن پرهیز از نگاه ابزاری به حوزه روابط عمومی ها، از این ظرفیت عظیم بهره های لازم را ببرند و به عنوان مشاورانی امین از خدمات و تلاش های آنان که در نهایت به تحقق ارتباط واقعی مردم و مسئولان می انجامد، بهره مند شوند.

رئیس خانه مطبوعات آذربایجان شرقی نیز گفت: در عصر ارتباطات روابط عمومی ها به عنوان یکی از ابزار های ارتباط با رسانه وظیفه تخصصی و ظریفی را برعهده دارند.

پیمان پاکزاد افزود: بخشی از تازه ترین و جذاب ترین خوراک های خبری جدید را باید روابط عمومی ها با فراهم کردن بستر مناسب اطلاع رسانی در اختیار رسانه ها قرار دهند، اما متاسفانه با توجه به نگرش بسته برخی از این روابط عمومی ها از ارتباط و تعامل مناسبی برخوردار نیستند.

وی ادامه داد: نگرش روابط عمومی ها معمولا به دو روش تعاملی یا تقابلی است که در کتابهای دانشگاهی نیز به این نگرش ها اشاره شده است که با داشتن اندکی تجربه و تدبیر می توان فهمید که روش تعاملی بهترین روش برای ارتباط با رسانه هاست.

مدرس دانشگاه های تبریز گفت: رسانه ها به عنوان یک امکان بالقوه، مناسب ترین فرصت ها را برای ارتباط روابط عمومی با جامعه و افکار عمومی فراهم می کنند، اما متاسفانه برخی از روی ناآگاهی و ناخواسته و به صورت غیر مستقیم روش تقابل با رسانه را انتخاب کرده اند.

وی اظهار کرد: این روابط عمومی ها فکر می کنند که با این روش از سازمان خود حمایت می کنند اما به نوعی از دید افکار عمومی و رسانه به مسایل اداره متبوعه خود سرپوش می گذارند که این روش در میان مدت و دراز مدت جواب نمی دهد.

پاکزاد گفت: بطور مثال روابط عمومی ها خبر را برای خود انحصاری می کنند و دوست دارند بدون حضور رسانه خود خبر را پوشش داده و در اختیار رسانه قرار دهند و به تصور خود خیالشان از نگرش های متفاوت یا احیانا نقادانه رسانه ایی راحت شود.

خبری یا سایت اداره کل خود اتکا می کنند و انتظار دارند رسانه ها از اخبار نه چندان جامع آنها استفاده کامل کنند و در روزی که مسئولان رده بالای وزارتی در استان حضور دارند، اغلب رسانه ها را با این تفکر که رسانه ها از سایت و پایگاه خبری روابط عمومی استفاده می کنند، بی خبر می گذارند.

رئیس خانه مطبوعات آذربایجان شرقی ادامه داد: این وضع اطلاع رسانی برخی از روابط عمومی ها نه فقط کیفیت اطلاع رسانی را کاهش می دهد و خبر را دست دوم و سوم می کند، بلکه سرعت اطلاع رسانی را هم تا حتی یک هفته نیز به تعویق می اندازد.

وی اضافه کرد: این نوع اطلاع رسانی و خبر رسانی، جفا در حق عملکرد ادارات حتی خود روابط عمومی و در مجموع تلاش های دولت بوده و لطمه ای به اطلاع رسانی حرفه ای است.

پاکزاد خاطرنشان کرد: روابط عمومی ها با رعایت نکردن شیوه های ارتباط با رسانه در پوشش خبر حرفه ای خلل ایجاد می کنند و تنوع اطلاع رسانی از رسانه های مختلف را محدود می سازند.

مسئول دفتر شمالغرب خبرگزاری رسا نیز گفت: نیاز به شناخت و درک متقابل به منظور تسریع در دستیابی به مقاصد و اهداف، امروزه در سازمان ها و ادارات به عنوان یک اصل اساسی در مدیریت پذیرفته شده است؛ این ارتباط که از آن به عنوان روابط عمومی یاد می شود یکی از مهمترین و با ارزش‎ترین عوامل مؤثر در سرنوشت هر بنیادی محسوب می شود.

مرتضی شفیعی افزود: از سویی همه فعالان جامعه در بخش های مختلف فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جویای روابط عمومی هایی هستند که آنان را در طراحی روش های معقول و تعیین خط مشی های مرتبط با آینده یاری دهند.

وی ادامه داد: متاسفانه وجود سوء تعابیر و یا عدم آگاهی و شناخت کافی از وظایف و حیطه عملیاتی و یا عدم شناخت از توانمندی های تخصصی روابط عمومی در ابعاد درون سازمانی و برون سازمانی باعث شده روابط عمومی ها با موانع جدی و متعددی روبرو شوند که این مساله حاکی از نبود برنامه ریزی در روابط عمومی سازمان ها است.

عضو هیات رئیسه شورای هماهنگی روابط عمومی های آذربایجان شرقی نیز در این خصوص گفت: طبیعت است رسانه ها به عنوان یکی از کانال های ارتباطی با افکار عمومی، همواره در کنار روابط عمومی ها بوده و هستند.

امیر کریم زاد شریفی افزود: متاسفانه مسئولان و کارشناسان روابط عمومی ها در استان منطبق با حرفه و تخصص انتخاب نشده اند و به همین دلیل نتواسته اند از ظرفیت رسانه ها به حد کمال استفاده کنند.

وی ادامه داد: رسانه ها می توانند در حوزه اطلاع رسانی فعالیت ها و اقدامات دستگاه های مختلف دولتی اطلاع رسانی و به مردم جامعه انعکاس دهند که به نظر می رسد روابط عمومی های استان نتواسته اند از این ظرفیت به نحو شایسته بهره مند شوند

مدیر مسئول پایگاه خبری نصرنیوز اظهار کرد: رسانه ها در بیشتر موارد ابزاری برای روابط عمومی ها در مناسبت های خاص دولتی و مذهبی شده اند و نقش آفرینی رسانه ها در غیر این برهه های خاص زمانی کمرنگ تر شده است.

وی بر لزوم بازنگری در ارتباط بین رسانه ها و روابط عمومی دستگاه های مختلف استان تاکید کرد.

دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی های آذربایجان شرقی نیز اظهار داشت: روابط عمومی سازمان ها و نهادها با وجود وظایف متعدد درون سازمانی نباید از وظایف برون سازمانی خود غفلت کنند؛ نقشی که می تواند اقناع مخاطبان سازمان را در پی داشته باشد و چهره ای مطبوع از سازمان را در افکار عمومی تداعی کند.

جواد آهنگری با اشاره به اینکه ارتباط با رسانه را می توان از اصلی ترین وظایف برای روابط عمومی سازمان ها دانست و فلسفه وجودی این واحد را در هر سازمانی ایجاد ارتباط تعاملی با مخاطبان عنوان کرد، افزود: در روزگاری که خبر در کمترین زمان ممکن از طریق وسایل ارتباط جمعی قابلیت انتشار دارد، ایجاد محدودیت برای تعامل سازمان با رسانه ها، عملی در خلاف جهت وظایف روابط عمومی است.

وی اضافه کرد: نبود این تعامل به معنی از دست دادن بزرگترین ظرفیت اطلاع رسانی یعنی رسانه های مکتوب، صوتی و تصویری است و بر مدیران دستگاه های اجرایی و روابط عمومی های سازمان هاست که هرگز از این ظرفیت ارزشمند غافل نباشند.

وی تشریح کرد: اطلاع رسانی موثر از اهداف برنامه ها، گزارش فعالیت ها و بیان موفقیت سازمان ها به افکار عمومی در این دوره، نیاز به افزایش تعامل موثر و ارتباط تنگاتنگ با رسانه های ارتباط جمعی دارد.

آهنگری با بیان اینکه یک روابط عمومی پویا می تواند حلقه اتصال تصمیم سازان و مجریان برنامه های سازمان با اصحاب رسانه باشد و زمینه اطلاع رسانی از اقدامات ارزشمند سازمان را فراهم و فرصت های جدید برای ارتباط دو سویه و موثر ایجاد کند، یادآور شد: این ارتباط دوسویه بخش مهمی از فعالیت های مرتبط با روابط عمومی ها و اصحاب رسانه را شکل می دهد چرا که اگر این ارتباط سازنده وجود نداشته باشد هیچ یک از این دو طرف نخواهند توانست به وظیفه ذاتی خود عمل کنند.

وی گفت: قرار گرفتن اطلاعات واقعی به دست مخاطب موضوع مهمی است که نباید روابط عمومی ها و اصحاب رسانه از آن غفلت کنند؛ حقیقی و عینی بودن، کامل و جامع بودن ، معنا و مفهوم داشتن و صریح و دقیق بودن از خصایص لازم خبر به شمار می رود.

وی اظهار داشت: اما در این بین در برخی از موارد عدم تعامل سازنده روابط عمومی ها و اصحاب رسانه باعث می شود که رسانه ها نتوانند اطلاعات صحیح را به دست بیاورند و در پیچ و خم دسترسی به اطلاعات دچار سوء برداشت شوند که این موضوع باید با تشخیص به موقع مدیران روابط عمومی رفع شود.

دبیر شورای هماهنگی روابط عمومی های آذربایجان شرقی تشریح کرد: مدیران سازمان ها و روابط عمومی ها باید بدانند که نقد بر عملکرد آنها از سوی اصحاب رسانه نه تنها ناپسند نیست، بلکه کارساز و تحول آفرین است، هرچند اصحاب رسانه نیز باید دقت کنند که نقد را با تخریب اشتباه نگیرند و آنگونه که از معنای نقد بر می آید منصفانه انتقاد کنند و در ضمن انتقاد، راهکارهای لازم و راه حل عملی نیز ارائه دهند؛ این موضوع نه تنها در ارتباط با روابط عمومی ها بلکه در موضوعات مرتبط با فعالیت های سازمانی نیز باید مد نظر خبرنگاران و روزنامه نگاران قرار گیرد .

وی اضافه کرد: در بررسی اجمالی اخبار می توان متوجه شد که اخبار در برخی از موارد با تحریف حقایق و تعقیب مقاصد معین توام است و خبرنگار نظرات شخصی خود را که از وابستگی های حزبی، سیاسی و حرفه ای نشات گرفته، در مطلب گنجانده است و به جای اخبار عینی ، اخبار شخصی تهیه شده است که البته این موضوع در استان آذربایجان شرقی کمتر مشاهده می شود، از این رو باید این مهم نیز از سوی خبرنگاران مورد توجه قرار گیرد تا اخبار خلاف واقعیت در جامعه رواج نیابد. حل این مشکل نیز در گروی ارتباط دوسویه روابط عمومی ها و اصحاب رسانه است.

وی افزود: به هر صورت اگر این ارتباط سالم و منطقی کمرنگ باشد یا ارتقاء نیابد، بدون شک هیچ یک از این دو به اهداف خود که همان اطلاع رسانی صحیح ، به موقع و تاثیرگذار است، دست نخواهند یافت.
گزارش از: مینا بازگشا