شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- گیمیفیکیشن (Gamification) به مفهوم استفاده از اجزا و تفکرات بازی‌گونه در زمینه‌هایی است که ماهیت بازی ندارند.

در گیمیفیکیشن از انگیزاننده‌های طبیعی برای به حرکت در آوردن مخاطب استفاده می‌شود. امروزه گیمیفیکیشن با توجه به مزایای فراوانی که برای یادگیرندگان دارد و نقشی که در افزایش لذت‌بخشی و اثربخشی فرآیند یادگیری ایفا می‌کند، به رویکردی پرطرفدار در صنعت آموزش الکترونیکی (eLearning) تبدیل شده است. 

واقعیت غیرقابل انکار آن است که موفقیت گیمیفیکیشن در صنعت آموزش الکترونیکی، به‌دلیل وجود اصولی کاملا علمی است. صرف‌نظر از مخاطبان و موضوعی که برای آموزش عرضه می‌کنید، به‌کارگیری گیمیفیکیشن در آموزش الکترونیکی می‌تواند به شما کمک کند، سرفصل‌های آموزشی خود را هیجان‌انگیزتر، آموزنده‌تر و سرگرم‌کننده‌تر طراحی کنید.

مبانی علمی گیمیفیکیشن 
وقتی در فعالیت‌هایی مانند ورزش و بازی شرکت‌ می‌کنیم که مستلزم تحرک بدنی و ذهنی است، در بدن‌مان هورمونی به نام اندورفین ترشح می‌شود. همین اتفاق زمانی می‌افتد که در فرآیند آموزش الکترونیکی‌، یادگیرندگان درگیر یک بازی می‌شوند که در آن پاداش دریافت می‌کنند، حتی اگر آن پاداش چیزی ساده در حد پیشرفت به یک مرحله بالاتر باشد. با ترشح اندورفین در بدن، یادگیرندگان نه تنها در طول فرآیند آموزش الکترونیکی، لذت بیشتری را به دست می‌آورند بلکه توانایی آن را پیدا می‌کنند تا حجم بیشتری از اطلاعات را دریافت کنند و به ذهن بسپارند.

اندورفین همچنین موجب ایجاد احساس آرامش و راحتی می‌شود. در واقع اندورفین نوعی انتقال‌دهنده عصبی است که انتقال پیام‌ها بین سلول‌های عصبی (Neurons) را انجام می‌دهد. وقتی یادگیرندگان در حین فرآیند آموزش الکترونیک درگیر بازی می‌شوند و اندورفین بیشتری در بدنشان ترشح می‌شود، حس هیجان و نشاط به آنها دست می‌دهد و آنها احساس می‌کنند که در حال دستیابی به چیزی هستند. این هیجان و نشاط، انگیزه افراد را برای یادگیری تقویت کرده و آموخته‌ها را در ذهن آنها ماندگارتر می‌کند. 

مزایای به‌کارگیری گیمیفیکیشن در آموزش الکترونیکی
1) افزایش سطح ارتباط برقرار شده بین یادگیرنده و محتوای آموزشی: گیمیفیکیشن با تقویت حس پیشروی به سوی هدف، توجه یادگیرندگان به محتوای آموزشی را جلب کرده و به آنها انگیزه‌ می‌بخشد. وقتی یادگیرندگان در خصوص فرآیند یادگیری احساس مثبتی دارند و می‌دانند که به طریقی پاداش دریافت خواهند کرد، دیگر صرفا مشاهده‌گرانی منفعل نبوده و به شرکت‌کنندگان فعالی تبدیل خواهند شد. بدین طریق آنها قادر خواهند بود با اثربخشی بیشتری اطلاعات را دریافت کرده و آن را به حافظه بلندمدت خود بسپارند، زیرا دانشی که به این شیوه در ذهنشان ذخیره شده است با تجارب و خاطرات خوشایندی که شما با به‌کارگیری گیمیفیکیشن برایشان فراهم کرده‌اید در ارتباط است.

2) افزایش سرگرمی و تعامل دوجانبه در حین فرآیند آموزش الکترونیکی: هر چند شما اهداف و خروجی‌های آموزشی مشخصی را دنبال می‌کنید اما تا زمانی که یادگیرندگان واقعا در مورد چیزهایی که می‌خواهند یاد بگیرند ترغیب نشوند، هیچ‌کدام از این اهداف و خروجی‌ها به شیوه موثری حاصل نخواهد شد. گیمیفیکیشن نه فقط غنای آموزشی را در آموزش الکترونیکی افزایش می‌دهد، بلکه آن را سرگرم‌کننده و هیجان‌بخش نیز می‌کند. ضمن اینکه به فرآیند آموزشی، ساختاری تعاملی می‌بخشد. این ویژگی این احساس را به یادگیرندگان می‌دهد که آنها خود بخشی از فرآیند یادگیری هستند و فردیت آنها بر خروجی کار تاثیر می‌گذارد.

3)  بهبود جذب و ذخیره اطلاعات: چه در حال طراحی یک دوره آموزش الکترونیکی برای بزرگسالان باشید یا بخواهید دوره‌ای برای دانش‌آموزان طراحی کنید، هدف همواره یکسان بوده و آن به خاطر سپردن آموخته‌ها توسط یادگیرندگان است. از آن مهم‌تر این است که یادگیرندگان بتوانند هر زمان که در دنیای واقعی به آموخته‌های‌شان نیاز داشتند، به آن دسترسی پیدا کنند. گیمیفیکیشن با تلفیقی از بالا بردن آگاهی در مورد مزایای آموخته‌ها و کمک به ترشح اندورفین در بدن یادگیرنده، می‌تواند موجب بهبود جذب و ذخیره اطلاعات شود.

4) فراهم کردن امکان مشاهده کاربرد آموخته‌ها در دنیای واقعی: گیمیفیکیشن این امکان را برای یادگیرندگان فراهم می‌آورد تا کاربرد آموخته‌هایشان را در دنیای واقعی مشاهده کنند. آنها از این طریق قادر خواهند بود مشاهده کنند چگونه انتخاب‌های‌شان در فرآیند بازی، بر پیامدها و پاداش‌ها تاثیر می‌گذارد. اگر آنها انتخاب‌های درستی نداشته باشند، قادر به پیشرفت به مراحل بعدی و دریافت پاداش‌های آن نخواهند بود. در واقع شما در فرآیند بازی این امکان را فراهم می‌کنید تا یادگیرندگان کاربرد یک موضوع را در خارج از فضای کلاس مجازی نیز مشاهده کنند. بعدها وقتی آنها در محیط‌های واقعی قرار بگیرند، قادر خواهند بود دانشی را که در فرآیند بازی مورد آزمون قرار داده‌اند، تبدیل به مهارت‌های حرفه‌ای و فردی کنند. 

5) بهبود تجربه کلی یادگیری برای تمامی سنین: صرف‌نظر از گروه سنی هدف، گیمیفکیشن تجربه کلی یادگیری را اثربخش‌تر می‌سازد. موضوعاتی که از نظر محتوایی جذاب نیستند یا پیچیده هستند، به کمک گیمیفیکیشن برای مخاطب جذاب‌تر و یادگیری آن آسان‌تر می‌شود. می‌توان طوری گیمیفیکیشن را با دوره‌های آموزش الکترونیکی در هم آمیخت که اصلا یادگیرنده متوجه نشود که در حال دریافت اطلاعات جدید است. به‌این طریق جذب اطلاعات تبدیل به یک فرآورده فرعی (byproduct) فرآیند آموزش می‌شود، زیرا تمرکز یادگیرنده بر پیشرفت در بازی و دریافت پاداش‌ها است. این باعث می‌شود از اضطراب یادگیرنده کاسته شود زیرا ذهن او بیشتر درگیر لذت بردن از بازی است.