شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- کتاب «دانشنامه علوم بانکی» در نخستین همایش بررسی «نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری» رونمایی می‌شود. این همایش 25 مردادماه در هتل المپیک برگزار می‌شود.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مهدی باقریان رئیس انجمن متخصصان روابط عمومی از رونمایی کتاب «دانشنامه علوم بانکی» در این همایش خبر داد و افزود: این کتاب با همکاری دبیرخانه همایش بررسی نقش روابط عمومی و حمایت بانک قوامین توسط انتشارات کارگزار روابط عمومی منتشر می‌شودد.

به گفته وی، دایره‌المعارف‌‏ها، دانشنامه‌‏ها و نیز واژه‌نامه‌‏ها از مهمترین متونی هستند که به عنوان «متون مرجع» مورد استفاده قرار می‌‏گیرند و یکی از دلایل اساسی اهمیت آنها، دسترسی آسان افراد به معانی و توضیحات اساسی مربوط به مفاهیم، نظریه‌‏ها و واژه‌های مختلف مرتبط در علوم گوناگون است. اصولاً این متون، معمولاً مبتنی بر فهم، تجربه‌‏های علمی یا تعاریف ارائه شده توسط طراحان و اندیشمندان آنها است. آنچه که تاکنون نیز معمول بوده و با توجه به اینکه عمدتاً علوم انسانی و اجتماعی در جهان غرب شکل گرفته و طراحی شده‌‏اند، معانی و تعاریف مزبور نیز توسط آنان تهیه و تدوین شده‌اند و در سطح جهانی مورد استفاده قرار گرفته‌‏اند.

باقریان در پایان گفت: با توجه به اهمیت تعاریف مختلف واژه‌‏ها و مفاهیم علمی، نیازمند واژه نامه‌‏هایی هستیم که به شکل دایره‌المعارفی تهیه شده و بتوانند مجموعه کامل و مستندی از تعاریف مرتبط را ارائه دهند تا مورد بهره برداری‌‏های مختلف قرار گیرند.

بر اساس این گزارش، شیوه‏ای که برای تدوین این دانشنامه به‌کار گرفته شده است را می‌‏توان در مراحل ذیل خلاصه کرد.

مطالعه دقیق کتاب‏‌های علمی معتبر در حوزه خاص و شناسایی مفاهیم و واژه‌‏های مهم کلیدی آنها که همراه با تعریف مشخص و دقیق و مستند است. این کار خود یک کار عمیق، دقیق و گاهی طاقت فرسا و به شدت تخصصی است. فهم اینکه یک مفهوم در حوزه علمی خاص یک مفهوم بنیادین و دارای تعریف خاص که قابل استناد باشد خود یک کار علمی، تخصصی و دقیقی است که نیازمند تجربه علمی و تخصص لازم و کافی است.

درج کلید واژه به فارسی و معادل آن به انگلیسی که خود به معنای ایجاد یک فرهنگ لغات انگلیسی برای واژه‏‌های مرتبط برای هر رشته علمی است و بسیار حائز اهمیت است. این کار خود می‌‏تواند بعداً به مثابه تولید یک فرهنگ لغات کاربردی در رشته مزبور به طور جداگانه باشد که متعاقباً می‌‏تواند در قالب یک کتاب منتشر شود.

مطالعه و بررسی همه کتاب‌‏های معتبر، تالیفی و ترجمه‌‏ای (از هر زبان به فارسی) و در هر رشته برای شناسایی مفاهیم مهم و تعاریف کاملاً مستند که بتواند معنا و تعریف خاصی را از آن مفهوم منعکس کند.

بدیهی است به دلیل اینکه هر تعریف باید مستند به صاحب تعریف باشد، لذا هر تالیف و یا ترجمه نمی‎تواند از اعتبار کافی برخوردار باشد، مگر اینکه مؤلف و یا مترجم آن صاحب اعتبار خاصی در حوزه مورد بررسی باشد. به همین دلیل مهمترین آثار از مهمترین نویسندگان و معتبرترین آنها که معمولاً در عرف دانشگاهی و علمی دارای یک تعریف خاص و مورد قبول هستند، انتخاب می‌‏شوند.

تعاریف درج شده به شدت از رویکرد مستندسازی تبعیت خواهند کرد و به عنوان یک نقل قول مستقیم دارای همه ویژگی‏‌های مستندسازی است که معمولاً در اینگونه موارد مرسوم خواهد بود. در این دانشنامه علاوه بر درج تعاریف، تلاش شده است که رویکردهای مهم، نظریات اساسی، مزایا و معایب مرتبط با هر مدخل نیز برای بهره‎برداری بیشتر، آورده شوند.

در این رابطه تلاش شده است همه کتاب‏‌های مهم و معتبر در هر رشته مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و برای هر واژه یا مفهوم بیشترین تعاریف و سایر موارد مرتبط جمع آوری شوند. بنابراین فقط کتاب‏‌ها و نه قالب‏‌های دیگر نوشتاری (مثلاً مقاله) مورد توجه و تاکید قرار خواهند گرفت.

درباره تهیه چنین دانشنامه‏‌‌هایی فوایدی مطرح شده که در ادامه تنها بخشی از فواید متصور در این زمینه به آن اشاره می‌شود.

جمع‌آوری تعاریف مختلف از مفاهیم و واژه‌‏های علمی خود نوعی «غنی سازی علمی» و زمینه‌‏ای برای «مفهوم سازی» و «نظریه پردازی»‏های بعدی به شمار می‌‏آید.

ارائه تعاریف علمی و مستند، نوعی از تبیین ابعاد نظری یک حوزه علمی را شامل می‏‌شود که با فهم و تبیین مفاهیم آن می‌‏تواند گسترش معنایی و نظری آن حوزه را تعیین کرد.

تعاریف مستند، خود نوعی از مستندسازی تعاریفی است که می‌‏توان با انتخاب بهترین‏‌ها و یا نزدیکترین آنها با رویکردهای مختلف مورد تاکید قرار داد و ساختارهای بعدی نظری بر مبنای تعاریف مورد قبول‌تر (برای هر محقق) طراحی و ارائه کرد. با درج تعاریف مختلف از اندیشمندان داخلی و خارجی، نوعی از مقایسه علمی در نگاه به مفاهیم مختلف ایجاد می‏‌شود که خود در طراحی نظریه‏‌های بومی می‏‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.

با ارائه تعاریف مختلف داخلی و خارجی نوعی از چهره‌سازی فراتر برای اندیشمندان و محققان داخلی کشور در کنار اندیشمندان و محققان خارجی ایجاد می‏‌شود. در این زمینه عمدتاً تلاش می‏‌شود که تعاریف اندیشمندان و محققان داخلی کشور مورد توجه جدی قرار گیرند تا در مطالعات، تحقیقات، درس‌‏های دانشگاهی و همایش‌‏ها مورد تاکید بیشتر قرار گرفته و نوعی از چهره‌سازی فراتر برای اندیشمندان داخلی، حتی بیش از اندیشمندان خارجی ایجاد شود.

در حقیقت یکی از انگیزه‌های مهم در تدوین این واژه‌نامه، همین نگاه نو به طرح نام و دیدگاه اندیشمندان و استادان ایرانی به مفاهیم مختلف است چون تا کنون هیچ‌گونه تلاش جدی در طرح نام و دیدگاه‌‏های این افراد در کنار اندیشمندان خارجی به اندازه کافی نکرده‌ایم. این حرکت شاید بتواند، فتح بابی برای یک حرکت وسیع در جهت بومی‌سازی علمی تلقی شود. حرکتی که نه تنها باید در تعاریف مفاهیم گنجانده شود، بلکه در طراحی نظریه‌ها، اندیشه‌ها و دیدگاه‌‏ها تعقیب شود.

این حرکت نه تنها هر تعریف را با یک اندیشمند پیوند می‌‏دهد، بلکه فراتر از آن، آن را به نام وی تثبیت می‏‌کند که خود می‌‏تواند از هر گونه سوء استفاده بعدی، به ویژه در نقل ‏قول‏‌های غیر مستند، جلوگیری و فرایند تولید علم را ساختمندتر و درست‌تر کند.

این حرکت همچنین می‌‏تواند در صورت گسترش آن، از هر گونه بی اخلاقی علمی در انتساب تعاریف مختلف به نام خود در حالی که متعلق به دیگری است، جلوگیری کند که این خود در تزکیه حوزه‏‌های علمی از هر گونه دستبرد ناروا دور می‏‌سازد.

اصولاً بسیاری از مقالات علمی ـ پژوهشی، پایان‏‌نامه‏‌های کارشناسی ارشد و رساله‌‏های دکتری و نیز کتاب‏‌های علمی و به ‏طور کلی هر گونه نوشته‏‌ای که می‌‏خواهد به عنوان یک کار مستند و علمی ارائه شود نیازمند تعاریف مختلف، نظریات گوناگون، واژه‏‌ها و مفاهیم کلیدی علوم گوناگون است. تعاریف تهیه و تدوین شده در این زمینه می‌‏توانند بهترین منبع مستند و قابل دسترس و فوری برای بهره برداری باشند که این حرکت خود می‏‌تواند در تولید علم به شدت تاثیرگذار باشد.

اصولاً ساده سازی دسترسی به مسائل مختلف هر حوزه علمی و امور مرتبط با آن، خود گامی برای جلوگیری از هدر رفتن زمان در جستجوهای بعدی است که می‏تواند در عمق بخشیدن به تحقیقات و مطالعات تاثیرگذار باشد.

طرح تعاریف مختلف از اندیشمندان داخلی و خارجی تفاوت دیدگاه، نحوه فهم، فرایند ادراک‏سازی، رویکرد مفهومی و نظری میان این دو گروه از اندیشمندان را مشخص خواهد کرد که خود می‌‏تواند مبنایی برای ارزش‌‏گذاری علمی و مستندسازی‏‌های بعدی باشد.

درج تعاریف مختلف برای مفاهیم هر حوزه می‏‌تواند همانگونه که قدرت علمی یک تعریف را مشخص سازد ضعف‏‌ها و کمبودهای موجود در تعاریف را نیز مشخص کند که این خود می‏‌تواند برای غنی سازی بعدی علمی در همان زمینه تاثیرگذار باشد. بهر حال مشخص سازی کمبودها و ضعف‏‌ها در هر زمینه می‌‏تواند زمینه‌‏ای برای حرکت‌‏های بعدی برای رفع این نواقص به شمار آید.

تهیه چنین دانشنامه‌‏ای که مستند به تعاریف مختلف برای مفاهیم علمی است خود حرکتی مهم برای «بومی سازی علمی» خواهد بود که از اهمیت بسزائی برخوردار است.

نخستین همایش بررسی نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری، ۲۵ مردادماه سال جاری در هتل المپیک برگزار می‌شود و «دانشنامه علوم بانکی» در آن رونمایی خواهد شد.