شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، عصر ارتباطات و اطلاعات عبارتی است که همواره در تمامی نوشته‌ها و یادداشت‌های مدعیان- دوستداران و طرفدران- روابط عمومی به چشم می‌خورد.

اما آیا تا به حال سؤال کرده‌ایم که روابط عمومی به اصطلاح مدرن شده در عصر ارتباطات و اطلاعات چه تأثیری در جامعه(جامعه هدف سازمان) به ویژه در افکار عمومی و خاصه‌تر مخاطبان داشته است؟

آیا این تأثیر زودگذر و آنی بوده و یا ماندگار؟ و یا اینکه این تأثیر با اراده و خواست مخاطبان بوده(اقناع) یا از روی اجبار(القاء) بوده است؟

پاسخ همه این سئوالات چیزی جزء این نیست که روابط عمومی در هرحال باید وام‌دار افکار عمومی و مخاطبان باشد و لاغیر چون اینها ولی‌نعمتان یک سازمان هستند.

همانطوریکه می‌دانیم روابط عمومی در کشورمان حسب الزامات قانونی در هریک از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهادها و مؤسسات دولتی متناسب با نیاز ایجاد شده و در راستای وظایف تعیین شده بروکراتیک اقدام به فعالیت می‌کند – البته این خود جای شکر دارد- اما باید اقرار کرد که روابط عمومی‌ها علیرغم ادعای بی‌شمار دست‌اندرکاران و متخصصان این عرصه که همه ساله همایش‌های علمی و تخصصی بین‌المللی و ملی متعددی برای انتقال آورده‌های جدید این دانش و هنر به کارشناسان و پژوهندگان آن برگزار می‌کنند، هنوز آنچنان‌که باید و شاید در عصر ارتباطات و اطلاعات برای خود جایگاه مناسبی دست و پا نکرده است.

درست است که تعابیر گوناگونی همچون چشم‌و‌گوش سازمان، مشاور رئیس سازمان، درب اول ورود مخاطبان سازمان، پل ارتباطی سازمان با مخاطبان و امثالهم برای آن استعمال می‌شود اما آیا تا به حال توانسته‌ایم در پی اطلاع‌رسانی -نه تبلیغ صرف- به افکار عمومی و مخاطبان، بازخوردی صادقانه و واقعی از آنان داشته باشیم؟ و به نوعی اطلاع‌یابی کنیم؟

به نظر بنده نه تنها این کار را به نحو مطلوب و علمی انجام نداده‌ایم بلکه هیچ انگیزه‌ای برای انجام آن نداشته‌ایم. چون باور قلبی که مظهر تبلور واقعی یک اراده و خواسته است را به روابط عمومی و رسالت اطلاع‌یابی آن نداریم.

دیدگاه و نقطه نظر هیچ کسی را جزء رئیس سازمان قبول نداریم و آن را تضمینی برای بقاء خودمان می‌دانیم.

شاید همه این کم‌کاری‌ها و کوتاهی‌ها نشأت گرفته از انگیزه مسئولان و متخصصان روابط عمومی باشد که به نوعی خود را وام‌دار حاکم سازمان می‌دانند و صرفاً تلاش می‌کنند رضایت آنان را جلب کرده تا همیشه جای مناسبی در اتوبوس و یا قطار مخصوص حزب و یا گروه داشته باشند.

آیا این تفکر مجالی می‌دهد که روابط عمومی به عبارتی هنرهشتم بتواند در جامعه تأثیرگذار باشد.

بنده پس از سال‌ها تحصیل، تجربه و تدریس متأسفانه روز به روز شاهد افول این هنر هستم و هر روز غصه می‌خورم که چرا باید روابط عمومی‌ها روز به روز به ورطه‌ سقوط منیّت سازمانی هدایت شده و از رسالت غائی خود که همان توجه به افکار عمومی و تنویر آنان است دور می‌شوند.

بررسی تعاریف متعدد روابط عمومی از منظر اندیشمندان و صاحب‌نظران این عرصه بیانگر این است که همه آنها بر صداقت و راستگوئی روابط عمومی تأکید دارند و آن را مدافع حقوق مخاطبان می‌دانند و بس.

حال‌چه باید کرد؟ آیا باید به همین منوال راه را طی کرد؟ به نظر می‌رسد پایان این راه چیزی جزء بی‌اعتمادی جامعه نسبت به روابط عمومی نیست. چاره این است که روابط عمومی‌ها باید یک دگردیسی در خود ایجاد کرده و به دور از هرگونه گرایش حزبی و گروهی با ایجاد رابطه صمیمی و تفاهمی به فکر مخاطب و افکار عمومی بصورت موازی باشند.

زیرا در عصر حاضر علیرغم انفجار اطلاعات و نبود سواد رسانه‌ای کافی در مخاطبان، تنها کسانی قادر به ادامه حیات و رقابت خواهند بود که بتوانند در این عرصه، صداقت را پیشه کرده و در کنار منافع سازمانی به منافع مخاطب و افکارعمومی به صورت موازی نیز توجه جدی داشته باشند.

زیرا این عصر، عصر ارتباطات دوسویه همسنگ است و اگر به مخاطب و خواسته‌های وی توجه کنیم به راحتی از جریان بازی خارج خواهیم شد.

این عصر، عصر شفاف‌سازی عملکرد و رفتارهاست و دیگر نمی‌توان مخاطب را جاهل فرض کرد و رفتار تساهلی داشت.

اطلاع‌رسانی شفاف و صحیح از واقعیت‌ها اعم از موفقیت‌ها و یا احیاناً شکست‌های سازمان است که همواره در افزایش اعتماد مخاطبان نسبت به سازمان مؤثر می‌باشد.

اما اگر فقط پیشرفت‌ها و موفقیت‌های سازمان برجسته شود مخاطب به خوبی متوجه می‌شود که صداقت و درستی درکار نیست و کم کم اعتماد او نسبت به سازمان سلب می‌شود.

پس روابط عمومی‌ باید با واقع‌نگری تمام و به دور از هرگونه محافظه‌کاری تلاش‌ کند بر افکار عمومی تأثیرگذار شده و آینده سازمان را برای بقاء و رقابت با دیگران تضمین کند.

درپایان ضمن تبریک 27 اردیبهشت سالروز ارتباطات و روابط عمومی به دست‌اندرکاران و فعالان این عرصه امیدوارم بتوانیم با فرهنگ‌سازی درست بیش از گذشته نقش تأثیرگذاری این هنر را در جامعه تبلور سازیم.

علی میرزائی‌پور، رئیس گروه تبلیغات و افکارسنجی روابط عمومی پست بانک ایران

منبع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)