شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- یک روزنامه نگار جوان در پیامی در فوریه 2005 از تهران، از نگارنده روزنامک خواسته است که با توجه به نیم قرن تجربه روزنامه نگاری بگوید راه استفاده درست از اخبار منابع دیگر (عمدتا سایر ملل) در رسانه ها چگونه باید باشد.

پاسخ:
به این همکار جوان باید گفت: در رسانه های حرفه ای و پیشرفته که وطن ما فعلا فاقد آن است، دبیر مربوط، اخبار دریافتی از منابع دیگر و اصطلاحا ورودی (خارج از تولید داخلی تحریریه) را بر«حسب مورد» دسته بندی (سورت) می کند و هر مورد مهم (تاپ) آن روز را به یک نویسنده می دهد که در عین حال خواندن زبانهای جهانی را می داند. این نویسنده ـ مترجم پس از مطالعه مطالب وارده و یادداشت کردن نکات تازه و مهم آنها، به آرشیو رسانه (روزنامه و رادیوتلویزیون) مراجعه می کند (در سابق به پاکتهای حاوی فایل ها و امروز به آرشیو الکترونیک که یک شبکه داخلی است و قابل دسترسی از خارج به آن نیست) و سابقه تاریخی رویداد مراحل تاریخی آن در گذشته های دور را درکتابهای تاریخ و رفرنس می خواند و یادداشت بر می دارد و از مجموع اطلاعات تازه و سابق یک گزارش جامع تهیه می کند و به دبیر میز می دهد که در مورد روزنامه او نیز دقیقا و گاهی وسیعا آن را ادیت می کند و پس از بازبینی سردبیر اجرایی و یا دستیار او و سپس «پروف ریدر» نهایی به دست چاپ می سپاردو در مورد تلویزیون؛ تصویر، نقشه و گرافیگ گذاری و استفاده از نوار صدا می شود و پخش می گردد. به این ترتیب، این گزارش عاری از نظرات فرستنده و رساننده خبر (خبرگزاری) و منبع (مولد خبر) است و در نتیجه روشنگر بی غرض مخاطب خواهد بود. تنها اخبار آخرین لحظه که فرصت برای تنظیم داخلی به صورتی که گفته شد وجود ندارد به نام رساننده آنها (خبرگزاری و ...) چاپ و یا پخش می شود. البته رسانندگان اخبار به دلایل سیاسی، مایل نیستند که کارشان پالایش شود و برای این منظور دهها کتاب روش (ستایل) منتشر کرده اند که رسانه های تازه و احیانا غیر حرفه ای تحت تاثیر قرار گیرند (فریب بخورند) و مطالب آنان را که هزار تبلیغ و نظر و کلک در آنهاست عینا منتشر کنند و به مغز مخاطب از همه جا بی خبر فرو دهند.

در وطن ما از اواخر دهه 1330 تا اواخر 1350 روش دوباره نویسی با توجه به سابقه رویداد و استفاده از چند منبع (ورودی) و مقایسه مطالب آنها ( به همان گونه که در بالا آمد) بکار می رفت. در این زمینه از همان دهه کارشناسان بزرگی داشتیم که اجازه نمی دادند اخبار خبرگزاری ها بدون دوباره نویسی و پالایش ژورنالیستیک به صورتی که در بالا به آن اشاره رفت در بولتن خبرگزاری ملی (پارس) قرار گیرد و یا از رادیو تلویزیون پخش شود.

در دوران حکومت دکتر مصدق، بی اطلاعی دبیران اخبار خارجی رسانه های ما و یا غرض آلود بودن برخی از آنان آسیب فراوان به وطن وارد ساخته بود و رسانه های کشور شده بودند ابزار تبلیغ برای سیاست دولتهای دیگر و این وضعیت، کار را بر دولت وقت که تحت فشار و محاصره اقتصادی انگلستان قرار داشت تنگ و دشوار ساخته بود (برای بررسی و مشاهده عینی به تیترها، عکسها و اظهار نظرهای گرفته شده از رسانه ها و خبرگزاری های خارجی در روزنامه های دوران حکومت دکتر مصدق که در کتابخانه وجود دارد و به صورت جلد شده به فروش می رسد مراجعه کنید).

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com