شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- دوم سپتامبر 2004 چاپ دوم و ترجمه اسپانیایی تالیف چهار جلدی تاریخ رسانه ها به توزیع داده شد. از مندرجات این کتاب چنین بر می آید که (تا آن زمان) ایران تنها کشور جهان بوده است که نظامنامه روزنامه نگاری نداشته است [تا سال 2010 هم نشده است]. نظام روزنامه نگاری متفاوت از قانون مطبوعات است و نیازی به تصویب آن در پارلمان نیست. کارشناسان این پیشه آن را تدوین و پس از تایید صنف، جهت تصویب به شورای عالی فرهنگ و یا هیات وزیران می دهند. ایران معاصر از سال 1215 هجری خورشیدی دارای روزنامه به نام «کاغذ اخبار» و از 1229 روزنامه وقایع اتفاقیه را داشته است. وطن ما در عهد باستان هم پس از امپراتوری روم، دومین کشوری بود که روزنامه منتشر می کرد و نسخه های کارنامک = روزنامک اردشیر پاپکان سند تاریخ نویسی است.

نظامنامه روزنامه نگاری هر رسانه را تعریف می کند و خصوصیات سه نوع روزنامه (حزبی، تخصصی و جامع = حرفه ای) را بیان می دارد. «نظام روزنامه نگاری» سازمان و برنامه روزنامه را به دست می دهد از جمله چه کسی را می توان روزنامه نگار خواند و شرایط احراز این عنوان چه باید باشد. چه فردی را با چه پیش شرایطی می توان به عنوان خبرگیر استخدام کرد. طول ماندن در هر سمت تحریریه (اتاق خبر) و چگونگی ارتقاء از خبرگیری به خبرنگاری به دبیری میز و معاونت سردبیر اجرایی و بالاخره سردبیر. تعریف روزنامه نگار فری لنس (حق التحریریِ)، حداقل مزد، کمیسیون صنف برای رسیدگی به شکایات و تخلفات و نیز تایید و یا رد صلاحیت روزنامه نگاربودن افراد جهت معرفی به هیات ویژه (در ایران هیات نظارت) برای دریافت پروانه نشر. نبود همین قاعده است که در ایران، غیر روزنامه نگار پروانه نشر دریافت داشته و سپس آن را به اجاره داده و دکان کرده است.

رشد مطبوعات یک کشور نسبت مستقیم با نظامنامه روزنامه نگاری آن کشور دارد که روزنامه نگار حرفه ای را تعریف و خبر از تبلیغ را مشخص و راهکارهای متعدد به دست می دهد ازجمله تفاوت خبر مطلق از تفسیر و اعمال نظر، و در کشورهای جهان سوم روش و اسلوب ترجمه خبر از آژانس ها.

یکی از دلایل فقدان چنین نظامنامه ای در ایران چنین گزارش شده است که در طول 160 سال روزنامه داری، ایران تنها سه وزیر مطبوعات (ارشاد) داشته که روزنامه نگار بودند و تنها یک معاون مطبوعاتی روزنامه نگار!. خواندن روزنامه و یا عضو شورای یک رسانه بودن دلیل نمی شود که فرد را روزنامه نگار بخوانند. باید ادوار خبرگیری، خبرنگاری، دبیری، مقاله نویسی و ... را طی کرده باشد. به صرف نوشتن چند مقاله نمی توان یک فردرا روزنامه نگار خطاب کرد. تعیین حد اقل دستمزد و اینکه روزنامه نگار می تواند همزمان از چند موسسه بازنشسته شود (قانون آمریکا) سبب شد که در دهه های 1340 و 1350 ناشران روزنامه های وقت مانع از تدوین نظامنامه روزنامه نگاری ایران شوند.

بسیاری از کشورها دارای قانون مطبوعات نیستند از جمله آمریکا و هرکس (تبعه و خارجی) می تواند هر آن که اراده کند نشریه بدهد ولی همین کشورها دارای نظامنامه روزنامه نگاری هستند زیرا که بدون آن، رسانه ها رشد نخواهند داشت و عامل برخی از بی نظمی ها خواهند بود.

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com