شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- هر فردی که به مدرسه روزنامه‌نگاری رفته باشد، حتما این عبارت را به یاد دارد: "هرجا بوی خون است، خبر‌ هم همانجا است و یا اینکه خبر‌ساز است."

این عبارت نیاز به توضیح ندارد وخود مشخص است. شاید به همین دلیل است که صفحه‌های اول روزنامه‌ها، سایت‌های خبری و صفحه نمایش تلویزیون پر از جنگ، خشونت و درگیری هستند.

شاید بسیاری از دانشجویان روزنامه‌نگاری ، درس‌ها و آموزش‌های روزنامه‌نگاری را سطحی و ساده بپندارند و تنها زمانی که اولین ضربه را در اتاق‌های خبر را دریافت کردند و برای حفظ حرفه خود با کارفرمایان، ناشران، تهدید کنندگان، تولید‌کنندگان و.... روبرو شده و برخورد کردند به واقعیت آموزش‌ها، واقعیت روزنامه‌نگاری و روزنامه‌نگار بودن پی‌ خواهند ببرند. این بدان معناست که آنان در حال حاضر، درگیر نوشتن گزارش و یا خبرهای دراماتیک خونین هستند.

از طرف دیگر تجزیه و تحلیل، دست نوشته‌های بسیاری هم که برای جامعه‌ای که در آن زندگی‌ می‌کنند؛ نوشته شده باید آماده و ویرایش شود. آن هم برای مخاطبانی که خواستار خشونت یا عدم خشونت در رسانه‌ها هستند. آیا آنان می‌توانند انتظارات مخاطبان خود را تامین کنند؟
این‌ها در حالی است که تاکنون کمتر فردی از افراد جامعه به آنچه که روزنامه‌نگاران در حال انجام و درگیر آن هستند و آنچه که در این میان بر سر آنان می‌اید، توجهی نکرده است.

• آشنایی با اصول روزنامه‌نگاری
روزنامه‌نگاری در مفهوم واقعی خود یکی از دشوارترین کارهای دنیا است، یک روزنامه‌نگار باید در هر شرایطی به رسالت خبری و آرمان‌های درونی خود وفادار باشد و به زمان‌‌ و شرایطی که مجبور به رعایت مصلحت‌ها می‌شود.

روزنامه‌نگاری در دنیای امروز با این همه خشونت، خونریزی و جنگ، دشوارتر‌ هم شده است. روزنامه‌نگارانی که به محل‌های حادثه یا مناطق جنگی و... فرستاده می‌شوند تا گزارش،عکس، خبر و یا فیلم برای رسانه خود تهیه کنند. همیشه در معرض خطر قرار دارند.

• روزنامه نگاری و مسئولیت اجتماعی
روزنامه‌نگارانی که از نزدیک شاهد مرگ هزاران نفر پیر، جوان، زن، مرد و کودک هستند، چگونه خود و احساسات خود را کنترل می‌کنند؟ آنان از بی‌تفاوتی مجامع بین‌المللی آگاه هستند و با اینکه از نظر جانی هم چندان در امان نیستند، گاهی وسوسه می‌شوند که کار خبری را ترک کرده و به یاری مصدومان و آسیب‌دیده‌گان بشتابند.
بسیاری از روزنامه‌نگاران تنها به این امید که کارشان آگاه‌سازی افکارعمومی ‌است، همه دشواری‌ها را به جان می‌خرند و به کارشان ادامه می‌دهند و حتی در چنین شرایطی تمام سعی و تلاشان بر این است که احساسات و هیجانات خود را کنترل کرده و وارد کار حرفه‌ای خود نکنند. به راستی سرکوبی هیجان، احساسات و استرس در چنین شرایطی چه بر سر روزنامه‌نگاران می‌آورد؟
به تازگی روانپزشک‌های دانشگاه تورنتو - کانادا تحقیق جالبی انجام داده‌اند. آنان در این تحقیق که نتایجش در مجله انجمن سلطنتی پزشکی کانادا به چاپ رسیده است، پرسشنامه‌هایی را به صورت آنلاین در اینترنت بین ۱۱۶ روزنامه‌نگار توزیع کردند، تا ببینند کارشان چقدر روی سلامت روانی آنها تأثیر می‌گذارد.

حدود هشتاد درصد از پرسشنامه‌ها توسط روزنامه‌نگاران پر شد. بعد از جمع ‌آوری و بررسی پرسشنامه‌ها چنین نتیجه گرفته شد که حضور و تماشای صحنه‌های خشونت‌آمیز، رابطه مستقیم با پیدایش اضطراب، افسردگی، الکلسیم و حتی اختلال استرس و به دنبال آنها اختلال استرس پس از ضربه عاطفی (PTSD) دارد.

• روزنامه‌نگاری بدون روزنامه‌نگار / کمک به روزنامه‌نگاری شهروندی / مفاهیم: روزنامه‌نگاری شهروندی چیست؟ / آیا روزنامه‌ها آینده‌ای دارند؟ / مرگ خبر در رسانه‌های نوشتاری / روزنامه‌ها و اینترنت / روزنامه‌ها و وبلاگ

اختلال استرس پس از ضربه عاطفی، یک عارضه روانی است که در آن فرد پس از قرار گرفتن در معرض حادثه‌ای بسیار دردناک یا تکان دهنده مرتبا آن را در دهن خود، دوباره تجربه می‌کند. به عبارتی، حادثه دردناک مرتبا در ذهن مبتلایان تکرار می‌شود. این بیماران که ممکن است در هر سنی باشند دچار حالت فلاش بک، یادآوری خاطرات دردناک، یا کابوس درباره رویدادی می‌شوند که آنها را به وحشت انداخته بود. علائم PTSD شامل؛ افسردگی، اضطراب، اشکال در به خواب رفتن، فقدان هیجانات، تحریک‌پذیری و عصبانیت است. این دوره‌ها ممکن است در حول و حوش سالگرد حادثه بیشتر شود.

ماری فرانس مارین از دانشگاه مونتریال کانادا و همکارانش که در این زمینه دست به تحقیقات زده‌اند می‌گوید؛ بخش اعظم اخبار رسانه‌ها شامل اخبار منفی است. اما تاکنون پژوهش‌های اندکی در مورد تأثیر این اخبار بر روی انسان و به خصوص روزنامه‌نگاران شده است.

• روزنامه‌نگاری را جدی بگیریم
ماری مک ناتون، یک روان درمانگر در دانشگاه تگزاس، در این ارتباط می‌گوید؛ برخی اخبار می‌تواند کنترل احساسات شما را به دست بگیرند و باعث عصبانیت شما شوند. گوش دادن، قرار گرفتن مدام و توجه به اخبار منفی یکی از دلایل احساس افسردگی و استرس روزانه در افراد، بخصوص در روزنامه نگاران است. مک ناتون معتقد است؛ اخبار بد باعث ایجاد واکنش احساسی مرتبط با استرس در روزنامه‌نگاران می‌شود.

همچنین پژوهش‌ها نشان می‌دهند که اخبار مربوط به قتل، ترور و سوانح، روزنامه‌نگاران‌ زن را بیش از مردان روزنامه‌نگار تحت تأثیر قرار می‌دهند. چرا که زنان نسبت به مردان اخبار بد را بهتر و با جزئیات بیشتری در حافظه نگه می‌دارند و به خوبی آن را به یاد می‌آورند.

به عنوان مثال، اخبار مربوط به رویدادهای فاجعه‌بار که به شکل احساسی پوشش داده می‌شوند، بدترین تاثیر را بر آنان می‌گذارد. چرا که به دلیل رقابت‌های رسانه‌ها و شبکه‌های مختلف خبری اخبار به شکل مهیج‌ترو پر شورتری گزارش می‌شود که خود تاثیر بسزایی در این امر دارد.

اما در مورد روزنامه‌نگارانی که هزاران کیلومتر دورتر از وقایع در اتاق‌های کار شیک خود با امکانات خوب، در پشت مانتیورهای مسطح نشسته‌اند، چه؟ آیا آنها هم به اندازه دسته اول متحمل سختی و استرس می‌شوند هستند؟

واقعیت این است که درج اخبار مربوط به مصیبت‌ها و جنگ‌ها و بلایای طبیعی، همیشه بیشتر از خبرهای هنری، علمی‌یا فناوری، جلب توجه می‌کند و می‌تواند بر تیراژ یک روزنامه یا بینندگان یک شبکه تلویزیونی اضافه کند. به همین خاطر سردبیران و مدیران روزنامه‌ها و تلویزیون‌ها، همیشه از روزنامه‌نگاران می‌خواهند که این قبیل اخبار را با رنگ و لعاب هر چه بیشتر در صدر خبرها قرار دهند.
برای چنین کاری روزنامه‌نگارها مجبور هستند، همیشه با اخبار رسیده سر و کله بزنند. فلیم‌های ارسالی افراد عادی از صحنه‌های جنگ و درگیری، کار را خراب‌تر می‌کنند. چرا که آنان روزنامه‌نگاران را مجبور می‌کنند تا هر روز ده‌ها ساعت فیلم‌های سانسور نشده از صحنه‌های بسیار وحشتناک را ببینند. فیلم‌هایی مانند؛ بیرون آوردن جسد کودکی از خرابه‌‌های ناشی از بمباران یا سر بریدن ده‌ها نفر توسط گروه‌های تندرو و....

آلیسون هولمن استاد دانشگاه کالیفرنیا می‌گوید؛ افرادی که روزانه ۶ ساعت یا بیشتر در معرض اخبار منفی رسانه‌ها قرار می‌گیرند علائم استرس حادتری از افرادی نشان می‌دهند که مستقیما در معرض بمب گذاری قرار می‌گیرند.

• راه نجات رسانه‌های نوشتاری، رویکرد فیچری به خبر است / روزنامه‌نگاری ایرانی / ژورنالیسم قومی / ژورنالیسم رادیویی / روزنامه ‌مستقل / روزنامه‌ و نخبگان / روزنامه‌ نگاری و اخلاق / مجازا روزنامه‌نگار / روزنامه نگاری: یک مرامنامه اخلاقی / روزنامه‌نگاری آنلاین و ارزش‌های بنیادین حرفه‌ای / آینده روزنامه‌نگاری از دیدگاه روزنامه‌نگاران آنلاین /

در این میان زن‌ها در قیاس با مردها از اخبار بد رسانه‌ها بیشتر تأثیر می‌پذیرند. زنان در برابر این اخبار به سرعت مضطرب شده و یک روز بعد نیز جزئیات را دقیق به خاطر می‌آورند.
پژوهش‌ها نشان داده است؛ در صورتی که پس از شنیدن اخبار منفی، زنان در محیط پراضطرابی قرار می‌گیرند و بدن آنها نسبت به زمانی که اخبار معمولی شنیده‌اند بیشتر هورمون استرس ترشح می‌کند. در صورتی که در مردها این تفاوت دیده نمی‌شود. علاوه بر این زن‌ها از حافظه عاطفی بهتری نسبت به مردها برخوردار هستند و شاید به همین دلیل زنان روزنامه‌نگار می‌توانند بخش حوادث را قوی‌تر و با جزئیات بیشتری پوشش دهند با این وجود آسیب بیشتری را هم متحمل خواهند شد.

اگر‌چه هنوز تعداد دقیق روزنامه‌نگاران مبتلا به PTSD به خاطر کار حرفه‌ای، مشخص نیست، ولی برای کمک به این گروه ضروری است که روزنامه‌نگاران مبتلا هر چه سریع‌تر شناسایی شده و تحت درمان قرار گیرند.

منبع: psmag