شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- اکثر کارفرمایان می‌دانند کارکنان فعال نیروی محرکه سازمان هستند اما گروه کمی از مدیران نسبت به ارتباط موجود بین مشارکت کارکنان و سلامت و رفاه آنان اذعان می‌کنند.
آیا به نظر شما میزان تعهد و مشارکت کارکنان ارتباطی با تندرستی آنان ندارد؟ یا اینکه برعکس این دو به طرز شگفت‌آوری با یکدیگر در ارتباط هستند؟ پاسخ به این پرسش برای گروهی که علاقه‌مند به ایجاد فضای مناسب برای تحقق موفقیت است، از اهمیت خاصی برخوردار است. مسلما چنین فضایی محرک و عامل انگیزش گروه کثیری از کارکنان خواهد بود.
شواهد نشان می‌دهد که تندرستی یکی از جوانب ضروری تعامل بوده و سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی باید سیاست‌هایی را برای ارتقای این دو مولفه در کنار هم بیندیشند. پژوهش صورت گرفته توسط CIPD که در دسامبر سال 2012 میلادی و با عنوان «مدیریت تعهد پایدار نیروی انسانی» به ارائه چارچوب رفتاری می‌پردازد که به‌منظور افزایش بهره‌وری افراد، مدیران باید مانع بروز اضطراب شوند.
بر اساس یافته‌های این پژوهش کارفرمایانی که به طرق مختلف باعث ایجاد اضطراب و هراس در میان کارکنان خود می‌شوند منجر به تضعیف انگیزه و سلامت نیروی انسانی خود می‌شوند.
براساس یافته‌های مطالعه‌ای دیگر که در سال 2010 و با هدف بررسی ارتباط سطح سلامت و تندرستی کارکنان با مولفه‌های شغلی انجام شده است، تندرستی کارکنان در حال تبدیل شدن به عاملی کاملا «اقتصادی»است.
بر این اساس در سی سال آینده سطح سلامت نیروی انسانی ارتباط تنگاتنگی با میزان بهره‌وری و رقابت‌پذیری خواهد داشت. احتمالا طرح چنین مسائلی، بزرگ نمایی ابعاد مساله تلقی شود اما چیزی که پیدا است سطح بالای ریسک است که به وضوح قابل درک است.
در آگوست 2013 میلادی جنبشی تحت عنوان مشارکت برای موفقیت(E4S) با تاسیس گروه تندرستی به ریاست وندی کارترایت، اقدام به جمع آوری شواهد بیشتری پیرامون پیوندهای معنی دار میان سلامت و تعامل کارکنان کرد.
کارترایت در این خصوص می‌گوید: «یافته‌های کلیدی ما بر دو قسم است. در قدم اول به این نتیجه رسیدیم که افراد، تیم‌ها و سازمان‌ها در طول دوره‌های زمانی پایدار و در صورت وجود سطوح بالای تعامل و سلامتی، بهره‌وری بیشتری دارند». واضح است که در صورت تندرستی بالا و تعامل کم در میان کارکنان، میزان بهره‌وری در طول زمان کاهش می‌یابد و همچنین با وجود مشارکت بالا و عدم سلامتی کارکنان به‌دلیل عدم پیوند نیروی انسانی با اهداف سازمانی سطح بهره‌وری کاهش پیدا می‌کند. کارترایت می‌افزاید در بخش دیگری از یافته‌ها متوجه امکان ایجاد چرخه‌هایی در روابط بین کارکنان و سلامتی شده‌اند.
به همین دلیل در صورتی که سازمان توجه بیشتری به عوامل ارتقادهنده سلامت نیروی انسانی داشته باشد قادر به ایجاد پیوند نزدیکی بین سازمان و کارکنان و البته ارتقای مشارکت آنان خواهد بود.
در اصل این یافته‌ها حاکی است که در صورت ارتقای مشارکت کارکنان، سازمان با نیروی انسانی با انگیزه‌ای روبه‌رو خواهد بود که همواره در پی تجربه مستمر حس شیرین موفقیت هستند.


استراتژی تندرستی
به نظر شما به‌طور جامع، کاربرد استراتژی‌هایی که متضمن رفاه و سلامت کارکنان است، چیست؟ جامعه کسب‌وکار به نوبه خود تجارب ارزشمندی در این زمینه داشته و در این خصوص تعاملات گسترده‌ای به‌منظور ارائه مدلی تحت عنوان Workwell با بنگاه‌های اقتصادی مختلف انجام داده است. در کنار مزایای اتخاذ رویکرد استراتژیک و پویا، این مدل با هدف کمک عملی و با در نظر گرفتن نیازهای هر کسب‌وکار به ایجاد فضایی برای فراهم کردن امکان انتخاب آگاهانه و سالم برای کارکنان طراحی شده است.
مدل Workwell توسط بنگاه‌های متعدد و با هدف طراحی برنامه‌های تندرستی استفاده شده است.
با این حال، پیاده سازی چنین مدلی تا اندازه‌ای برای سازمان‌های بزرگ و پیچیده دلهره‌آور است. هریئت رابینسون مدیر مشارکت کارکنان شرکت بریتانیایی Bupa معتقد است: «مردم انگلیس در محیط‌های متفاوت شغلی فعالیت می‌کنند و این نکته برای اجرای چنین استراتژی‌هایی چالش‌برانگیز محسوب می‌شود.» او در ادامه می‌افزاید: «ارتقای سلامت افراد بخش جدایی‌ناپذیر فرآیندهای مدیریت توسعه و عملکرد است». روشن است سلامت بالای کارکنان از بروز زود هنگام علل شایع غیبت نیروی انسانی پیشگیری می‌کند.
بنابراین درمان مشکلات جسمی از قبیل کمر درد و زانو درد یا رسیدگی به مشکلات روانی کارکنان از طریق اختصاص مراکز تخصصی در این زمینه از جمله بهترین گزینه‌ها برای تحقق چنین اهدافی است.
مرکز مشاوره PwC با تمرکز بر تحقق رفاه و تندرستی کارکنان به واسطه استراتژی‌های مشارکتی همه جانبه، به دنبال فراهم کردن سلامت روانی گروهی از نیروی انسانی است که در محیط‌های پر اضطراب فعالیت می‌کنند. سالی ایوانز مدیر ارشد رفاه کارکنان در موسسه PwC معتقد است: «هدف این موسسه، یافتن روش‌های خلاقانه و کاربردی برای کمک به ایجاد انعطاف‌پذیری جسمی فردی و عملکردی در میان کارکنان است». این موسسه به واسطه برگزاری کارگاه‌هایی آزمایشی سعی در ارائه ابزارهای عملی برای کمک به افراد در زمینه ایجاد انرژی و انعطاف‌پذیری است. این ابزارها افراد را در ارتقا عملکرد و تغییر رویکردها در صورت نیاز و نیز حفظ پایداری و جلوگیری از فرسودگی شغلی یاری می‌رسانند. ایوانز می‌افزاید «با بررسی و ارزیابی نتایج اجرای طرح آزمایشی در طول چند سال پیاپی، بهبود کیفیت تعهدات کارکنان و همچنین تقویت سطح ارتباطات از جمله تغییرات قابل مشاهده بوده است.»


استراتژی در عمل
مسلما توجه به موضوع تعامل و تندرستی کارکنان فقط به سازمان‌های بزرگ محدود نمی‌شود. زمانی که شرکت فناوری Postcode Anywhere از حومه شهر به مرکز شهرستان منتقل شد، فراهم کردن رفاه کارکنان از جمله اولویت‌های اصلی این تصمیم‌گیری بود. همزمان با این تغییر، عضویت کارکنان در یک باشگاه ورزشی و ارائه غذا‌های سفارشی برای وعده ناهار در محلی خاص، علاوه‌بر این ارائه صبحانه رایگان روزانه و میوه نامحدود از جمله استراتژی‌های این شرکت بود.
Guy Mucklow مدیرعامل شرکت Postcode Anywhere می‌گوید ثابت شده است که کارکنان سالم و خوشحال به مراتب از مشارکت و بهره‌وری بالایی برخوردارند. او توضیح می‌دهد که ماندن پشت میز در طول ساعت ناهار ظاهرا زمان کارکنان را تلف نمی‌کند، اما کسانی که در این بازه زمانی میز خود را ترک می‌کنند و در رفت و آمد هستند، در بازگشت مجدد به میز کار خود حس شادابی و طراوت داشته و آماده فعالیت بهتر هستند.
علاوه‌بر این، Mucklow معتقد است که ایجاد محیط کاری شاداب برای کارکنان به واسطه رواج فرهنگ سلامتی، کمک بزرگی به کاهش غیبت آنان می‌کند. با توجه به تحقیقات CIPD، بروز بیماری به‌طور متوسط 6/7 روز از غیبت هر کارمند را به خود اختصاص می‌دهد. در شرکت Postcode Anywhere، هر کارمند فقط 5/1 روز به‌دلیل بیماری غیبت می‌کند که برابر با یک پنجم میانگین کلی در کشور انگلیس است.


رویکردی بلندمدت
بدون شک اتخاذ دیدگاهی جامع‌تر نسبت به تعامل و جوانب مرتبط با آن، امروزه به امری معمول تبدیل شده است. به باور سام داوسون رئیس Hay Group Insight نباید از کارکنانی که در محیطی سرشار از استرس فعالیت می‌کنند انتظار مشارکت و عملکرد بالا داشت.
وی به پروژه‌ای که اخیرا برای سازمانی بزرگ انجام شده است اشاره می‌کند. از میان کارکنانی که اظهار کرده‌اند سازمان به سلامت و رفاه نیروی انسانی توجه دارد، 82 درصد به عنوان کارکنان موثر و کارآمد شناخته شدند. و از میان کارکنانی که نظر عکس داشته اند، تنها 29 درصد به عنوان کارکنان ناکارآمد شناخته شدند. این تفاوتی فاحش میان دو گروه محسوب می‌شود.
بنابراین داوسون معتقد است در اصل نشان دادن اهمیت سلامت و رفاه کارکنان از سوی مدیریت ارشد، تاثیر چشمگیری بر کارآمدی نیروی انسانی دارد.
اگرچه امروزه اتخاذ رویکردی یکپارچه نسبت به سطح رفاه و تندرستی کارکنان به روشنی انجام می‌گیرد، اما باید پذیرفت که جوانب بسیاری از آن هنوز توسعه نیافته‌اند. بر اساس یافته‌های پژوهشی که در سال 2013 انجام گرفته است، دو سوم شرکت‌ها و سازمان‌های بریتانیایی برنامه‌ریزی‌هایی را برای افزایش حمایت از رفاه و تندرستی کارکنان در نظر داشته‌اند و یک سوم سازمان‌ها معتقدند نبود شواهد کافی نسبت به بازده مالی ازجمله مهم‌ترین موانع موجود بر سر راه اجرا و موفقیت چنین طرح‌هایی است.
به باور 98 درصد کارکنان عوامل استرس‌زا ازجمله علل اصلی ناکارآمدی شغلی آنان است و 97 درصد کارکنان از نبود توازن شغلی و زندگی شخصی به‌عنوان عامل اصلی یاد می‌کنند. بنابراین واضح است به‌منظور اجرای موفقیت‌آمیز فرآیند شاداب‌سازی و حمایت از تندرستی کارکنان، مسیری بسیاری طولانی و دشوار پیش‌روی مدیریت است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۲۶۰