شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- ترجمه کتاب سیاستنامه (سیر الملوک) تألیف خواجه نظام الملک (ابوعلی حسن طوسی) در ژوئیه 1891 میلادی به زبان فرانسه در پاریس انتشار یافت.

     خواجه که سی سال وزیر بود و تمامی عمر خود پس از تحصیلات مرسوم آن زمان را در امور اداری دولت گذرانده بود این کتاب را ظاهرا سال آخر عمر خود تکمیل کرده بود. خواجه که بنیادگذار دانشکده های موسوم به «نظامیه» هم هست دوم نوامبر سال 1092 میلادی در سر راه خود به بغداد، در نزدیکی کرمانشاه به دست یکی از فدائیان (پیروان حسن صباح) به قتل رسید.

     خواجه طوسی که در نیشابور مدفون است سیاستنامه را عمدتا خطاب به سران کشورها نوشته و در آن به آنان اندرز داده است. سبک نگارش وی تفاوتی با سبکهای پیشرفته امروز ندارد. به این ترتیب که اصل اندرز خود را در پاراگراف اول بیان داشته و در اثبات آن متوسل به روایات و حکایات و امثله شده است که با این که حکایات به نظر؛ تاریخی می رسند، ولی مفسران این کتاب ، آنها را در حد داستان می دانند.

     خواجه هریک از فصول کتاب خود را به یک اندرز اداری (سیاسی) اختصاص داده از جمله لزوم دادن وقت ملاقات از جانب یک مدیر ارشد به متقاضیان - بدون تبعیض، و شنیدن درد دل آنان «بدون واسطه»، و در ملاقات عمومی (به اصطلاح آن زمان: بار عام) به یک چشم نگاه کردن حاضران.

     در فصلی دیگر، خواجه به سران و مدیران تراز اول- و عمدتا رئیس کشور- اخطارگونه گوشزد کرده است که در انتخاب معاشران و نزدیکان خود (به اصطلاح آن زمان: ندیمان) نهایت دقت را به عمل آورند که از این موقع (منزلت) خود سوء استفاده نکنند و درهرحال، ندیمان رئیس کشور نباید از مقامات دولتی باشند که گستاخ خواهند شد و اجحاف خواهند کرد.

     فصول دیگر درباره عجله نکردن در تصمیم گیری های مهم، رعایت نظم و نسق، نگماردن یک فرد ـ در یک زمان برای انجام دو کار، لزوم تشویق و تنبیه کارکنان، داشتن دستگاه جمع آوری خبر از مشکلات و نظرات مردم که خواجه از آنها به عنوان «جاسوسان» نام برده که می توانند به لباس درویش، سیاح و بازرگان درآیند و به جمع آوری اطلاعات دست بزنند به منظور حل مسائل، پیش از آن که مسائل بزرگ و لاینحل شوند.

     خواجه شدیداً ضد بیگاری و کارمفت کشیدن از مردم است و تأکید بر منصف و عادل بودن مدیر ارشد و رئیس کشور دارد و توصیه به مشورت با اهل اطلاع و خبرگان در زمینه حل مسائل می کند.

     خواجه در موارد متعدد توصیه به استفاده بهینه از مهارت «تجربه آموختگان» و از دست ندادن آنان دارد که ثروت ملی بزرگی هستند. خواجه توصیه های متعدد در انتخاب و چگونگی قضات و سپاهیان کرده است از جمله تهیه بهترین و تازه ترین اسلحه برای ارتش و توجه خاص به صنایع نظامی و ....

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com