شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- آیا می‌توانید تصور کنید که یک خودرو جدید بخرید، بدون اینکه قبلا حتی یک‌بار سوار آن شده باشید؟ یا یک خانه جدید خریداری کنید، بدون آنکه داخل آن را ببینید؟
در زندگی روزانه هریک از ما موارد زیادی از جمله خرید یک محصول و ارزیابی آن قبل از آنکه پولی بابت خرید بپردازیم وجود دارد. این کار به ما کمک می‌کند تا بتوانیم انتخاب مناسبی داشته باشیم. شاید همین روش برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار یا شروع پروژه‌های جدید یا محصولی جدید کار درستی باشد. شما نیاز به بررسی کامل از دیدگاه‌های مختلف در مورد کسب‌وکار خود دارید. پس از بررسی همه جوانب، می‌توانید تصمیم‌گیری چند سال از زندگی و سرمایه خود را به کسب‌وکار جدید خود اختصاص دهید و اگر هم شکست بخورید می‌توانید خوشحال باشید که قبلا پیش بینی این شکست را کرده‌اید! ابزار مدل هفت عاملی Mullins به شما کمک می‌کند با دقت هرچه بیشتر بتوانید ایده‌های خود را به یک کسب‌وکار موفق تبدیل کنید.

معرفی ابزار
این ابزار برای نخستین‌بار توسط پروفسور J. Mullins معرفی شده است. این مدل با هدف کمک به کارآفرینان برای ایجاد یک کسب‌وکار جدید توسعه یافته است اما شما نیز می‌توانید از آن در درون سازمان یا شرکت خود برای تصمیم‌گیری در خصوص ایجاد محصول یا خدمتی جدید یا راه‌اندازی یک پروژه جدید باشید.
شمای کلی این ابزار به شکل زیر است:

این ابزار کسب‌وکار جدید شما را به هفت ناحیه تقسیم می‌کند که می‌توانید در چهار مقیاس سطح کلان، سطح خرد، جنبه‌های بازار و جنبه‌های صنعت به آن نگاه کنید.
وقتی که به هریک از این نواحی نگاه می‌کنید، می‌توانید با طرح پرسش‌های کلیدی ایده‌های واضح‌تری برای رسیدن به موفقیت استخراج کنید. نکته اینکه واژه‌های «بازار» و «صنعت» تفاوت‌های مهمی با یکدیگر دارند، چرا که بازار مجموعه‌ای از مشتریان برای خرید یا محصول شما هستند، در حالی که صنعت، گروهی از فروشندگان، سازمان‌ها و شرکت‌هایی هستند که محصول یا خدمتی مشابه شما ارائه می‌کنند و در حقیقت رقیب شما محسوب می‌شوند. حال اجازه دهید نگاه جزئی‌تری به هفت ناحیه این ابزار صورت گیرد:

ناحیه جنبه بازار/سطح کلان: در این ناحیه به جذابیت‌های بازار از سطح کلان نگاه می‌شود. نگاهی کلی به بازار داشته باشید. میزان بزرگی آن، از نظر تعداد مشتریان، ارزش فروش و حجم فروش چقدر است؟ سپس به روندهای بازار نگاه کنید. آیا طی چندسال اخیر افزایشی بوده است؟ آیا احتمالا این رشد طی سال‌های آینده نیز ادامه خواهد داشت؟ برای انجام این کار می‌توانید از ابزار PESTEL (این ابزار قبلا در همین ستون معرفی شده است) کمک بگیرید.
ناحیه جنبه بازار/سطح خرد: بسیار بعید است که کسب‌وکار جدید شما بتواند تمامی نیازهای بازار را تامین کند. بنابراین برای موفقیت هرچه بیشتر لازم است بازار را بخش‌بندی کنید تا شاید بتوانید نیازهای عمده یکی از بخش‌های بازار را تامین کنید. در این ناحیه به سوالات زیر فکر کنید:

کدام بخش از بازار می‌تواند از کسب‌وکار شما استفاده کند؟ در بخش مورد نظر، چه مزیت رقابتی نسبت به رقبا در اختیار دارید؟ روند بازار در بخش مورد نظر شما چگونه است؟ در بخش دیگری از بازار ممکن است موفق شوید؟ به داده‌های کمی و کیفی توجه کنید. با مشتریان آینده نگر خود صحبت کنید و بازخوردهای آنها را مورد بررسی دقیق قرار دهید.
ناحیه جنبه صنعت/سطح کلان: Mullins پیشنهاد می‌کند برای ارزیابی عوامل موثر بر سودآوری سازمان از ابزار نیروهای پنج‌گانه پورتر (قبلا در همین ستون معرفی شده‌است) استفاده کنید. به این ترتیب قادر خواهید بود تا از موقعیت رقابتی فعلی خود و موقعیت رقابتی که باید به سمت آن حرکت‌کنید، آگاه شوید.

ناحیه جنبه صنعت/سطح خرد: نتایج پایدار، پس از آنکه صنعت مورد نظر خود را در سطح کلان مورد بررسی قرار دادید، زمان آن است که بررسی جزئی‌تری داشته باشید. در این جا با دقت بررسی کنید آیا رقبا می‌توانند محصول یا خدمت شما را به راحتی کپی کنند؟ همچنین چه منابعی در اختیار شما وجود دارد که رقبا به آنها دسترسی ندارند؟
دامنه تیم: چشم‌انداز، ماموریت و آمادگی برای ریسک، این ناحیه که در مرکز این ابزارقرار دارد به تجزیه و تحلیل وضعیت تعهد و انگیزش شما و کارکنان می‌پردازد. دلایل ایجاد کسب‌وکار، میزان آمادگی و مخاطره‌پذیری مواردی هستند که مورد بررسی قرار می‌گیرند.
دامنه تیم: چشم‌انداز، قابلیت اجرای عوامل بحرانی موفقیت- در این دامنه نیاز به شناسایی عوامل بحرانی موفقیت دارید. مثلا اینکه چه تصمیماتی آسیب‌های جدی به کسب‌وکار می‌زند یا چه تصمیماتی کارآیی و بهره‌وری را بالاتر می‌برد.
دامنه تیم: ارتباطات در سراسر زنجیره ارزش- این ناحیه اهمیت ارتباطات را در کسب‌وکار شما نشان می‌دهد. بنابراین شناسایی و اولویت‌بندی ذی‌نفعان در اینجا بسیار مفید و موثر خواهد بود. در پایان مرور نواحی این ابزار، احتمالا با مجموعه‌ای از مسائل مواجه خواهید شد که با رفع آن احتمالا کسب‌وکاری موفق در انتظار شما خواهد بود.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۲۵۳