شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-  شایستگی‌های مدیریتی امروزه نقش مهمی در سازمان‌ها بازی می‌کند. تفاوت عملکرد مدیران زمانی قابل اندازه‌گیری است که معیاری برای شایستگی مدیران تعریف می‌شود و سازمان می‌تواند با شناسایی نقاط بهبود، برنامه توسعه فردی برای مدیران تهیه و اجرا کند.  شایستگی آمیخته از دانش، مهارت و نگرشی است که به‌طور مستقیم بر عملکرد موفق تاثیر می‌گذارد.  تغییر و تحولات سریع در کسب‌وکار نشان می‌دهد که انتظار از شایستگی‌های مدیران بسیار بیشتر از نگاه‌های سنتی گذشته خواهد بود و چنانچه مدیران نتوانند خود را به این شایستگی‌ها مسلح سازند، خود و سازمان را با چالش‌های زیادی مواجه خواهند کرد. 


 معرفی ابزار 
تاکنون در ارتباط با شایستگی‌های مدیریتی مدل‌های مختلفی معرفی شده است. در این نوشتار ارکان مهم شایستگی برای مدیران به‌عنوان دغدغه مهمی برای هر سازمان پیشرو معرفی می‌شود که در آن هدف نهایی بهبود عملکرد مدیران و در نتیجه تمامی کارکنان سازمان است. 

در گزارشی که اخیرا مجله اکونومیست براساس مصاحبه با 600 مدیر بین‌المللی با عنوان«عامل تغییر، آینده اختلال فناوری در کسب‌وکار» ارائه کرده است، رئوس چشم‌انداز زیر برای آینده به تصویر کشیده شده است: تا سال 2020 وضعیت کسب‌وکارها بسیار دچار تغییر خواهد شد. انتظار می‌رود که بسیاری از صنایع و شرکت‌ها به‌ویژه در حوزه‌های رسانه، سرگرمی، خدمات مالی و ارتباطات ادغام شوند. اطلاعات و «داده‌های حجیم» تبدیل به کسب‌وکار جدی خواهد شد. شرکت‌هایی با اندازه متوسط دچار چالش خواهند شد و به احتمال زیاد حذف خواهند شد و آینده کسب‌وکار در سلطه شرکت‌های بسیار بزرگ و بسیار کوچک خواهد بود. مدیران میانی به تدریج حذف می‌شوند و سلسله مراتب به اندازه زیادی کاهش خواهد یافت و اختیارات برای تصمیم‌گیری به رده‌های پایین سازمانی و به‌طورخاص به متخصصان و افراد حرفه‌ای سپرده خواهد شد. تکنولوژی جای خالی مدیران میانی را پر خواهد کرد. فناوری‌های جدید جایگزین بخش زیادی از فعالیت‌های ستادی و اداری خواهد شد.

دیجیتالی شدن فرآیند، تاثیر زیادی در نحوه ارائه خدمات رودررو در فروشگاه‌ها و ادارات خواهد داشت به‌ویژه خدمات دولتی. بسیاری از مکان‌های فعلی دولتی ممکن است تبدیل به فضایی برای ارائه مشاوره حضوری به مراجعان شود یا به‌طور کلی حذف شوند. دورکاری به روشی متداول تبدیل می‌شود و شرکت‌ها تنها به محلی برای تشکیل جلسات حضوری و شبکه‌سازی بدل خواهند شد. تعامل و ایجاد شراکت با مشتریان به منبع مهمی برای نوآوری در سازمان‌ها تبدیل خواهد شد. وضعیت سازمان‌ها برای مشتریان بسیار شفاف‌تر خواهد بود. برای کیفیت پایین و خدمات ناکافی به‌طور مستقیم مجازات در نظر گرفته خواهد شد و داشتن کیفیت خدمات بالا یک الزام خواهد بود. 

حال مهم‌ترین شایستگی‌های مدیران آینده کدام است؟ 


 دانش‌های کلیدی: 
ICT: تسلط به رسانه‌های اجتماعی، تجارت با تلفن همراه، داده‌های بزرگ (Big Data) و مدیریت امنیت اطلاعات.

مدیریت مالی: دانش نظری و عملی مدیریت مالی، آشنایی مدل‌ها و طرح‌های مختلف کسب‌وکار. 

استراتژی (با تاکید بر اجرا): به این معنی که استراتژی توسط لایه‌های بالایی تدوین می‌شود و مسوولیت جاری‌سازی آن با مدیر آینده است. 

استراتژی: آگاهی از دانش مدل‌های استراتژی و کسب‌وکار.

بازاریابی: با رویکرد ایجاد شراکت با مشتریان، تسلط به دانش بازاریابی با رویکردهای ایجاد ارزش برای ذی‌نفعان.

هوشیاری جهانی: نگرشی وسیع‌تر، آگاهی از تحولات بین‌المللی، شیوه‌های متفاوت انجام کار، توجه به جنبه‌های فرهنگی.

دانش سازماندهی: توانایی سازماندهی انعطاف‌پذیر و کارآمد با رویکردهایی مانند برون‌سپاری و شبکه‌سازی.


 مهارت‌های کلیدی
خودآگاهی و توانایی غربال‌گری و انتخاب اطلاعات. داشتن چشم‌اندازی جامع. توانایی در تصمیم‌گیری با در نظر گرفتن چشم‌اندازهای سازمان. مهارت شبکه‌سازی و انجام کار مشارکتی در سطح عالی. مهارت مذاکره، شنیدن موثر. توانایی جلب اعتماد. 

 نگرش‌های کلیدی
کارآفرینی در سبک مدیریتی. 
هدایت کارکنان. 
آگاهی از تفاوت نسل‌ها.
توسعه پایدار.

 از این شایستگی‌ها چگونه استفاده می‌شود؟

 
آگاهی از شایستگی‌ها در مجموعه موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1. توسعه مدیران: ارزیابی و اندازه‌گیری شایستگی مدیران می‌تواند منجر به ایجاد برنامه‌های توسعه برای این افراد در سازمان شود و اجرای این برنامه‌های توسعه‌ای به بهبود عملکرد سازمانی منجر می‌شود. 

2. برنامه‌ریزی کارراه شغلی: ارزیابی شایستگی به‌طور ویژه برای شناسایی مدیران و افراد با پتانسیل بالاتر جهت تصدی مشاغل کلیدی‌تر سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 
3. ارزیابی عملکرد مدیران: شایستگی‌ها معمولا معیار مناسبی برای ارزیابی عملکرد است. با استفاده از تدوین شایستگی‌ها می‌توان استانداردهای عملکرد را تعیین کرد. 

باید امیدوار بود که شایستگی‌ها تبدیل به زبان مشترکی برای عملکرد بالا و تعالی در سازمان‌های آینده شود و به گمان تنها راه پاسخگویی به چالش‌های پیش رو تلاش مستمر برای احراز شایستگی‌ها و آماده‌سازی سازمان‌ها است.

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد - شماره ۳۲۱۴