شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- رئيس مركز تحقيقات سياست علمي كشور از تدوين برنامهاي براي انعكاس اخبار دستاوردهاي علمي دانشگاهها در اين مركز خبر داد و تاكيد كرد: حوزههاي ارتباط دانشگاهها با مردم و كار روابط عموميها كار بسيار سختي است، بايد به اين مهم علمي و حرفهاي نگاه و يك توفان فكري ايجاد كنيم تا بتوانيم به نقطه مطلوب در اين حوزه برسيم.
دكتر وحيد احمدي با اشاره به تدوين طرحي در مركز تحقيقات سياست علمي كشور با همكاري وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در زمينه معرفي دستاوردهاي تحقيقاتي دانشگاهها به جامعه افزود: در دنيا موضوع انعكاس دستاوردهاي دانشگاهي تنها براي دانشگاهها مهم نيست بلكه چنين اقدامي براي آحاد جامعه مفيد است. در دنيا نيز در اين حوزه سرمايهگذاري شده و يكي از اركان توسعه، شناسايي توانمندي دانشگاه و كمك به فهم جايگاه دانشگاه در حل معضلات جامعه است.
وي با ابراز تأسف از اينكه در برخي از دورههاي گذشته نگاه به معرفي دستاوردهاي دانشگاهي بسيار كلاسيك و سنتي بوده است، خاطر نشان كرد: همان طور كه وزارتخانهها فعاليتهاي خود را از طريق روابط عموميها منعكس ميكنند، در دانشگاهها و وزارت علوم نيز روابط عموميها فعاليت دارند، ضمن آنكه در سالهاي اخير نيز با توسعه فضاي مجازي در كانالهاي مختلف اقداماتي براي منعكس كردن اخبار دستاوردها صورت گرفته است. بنابراين ميتوان گفت به صورت كلاسيك و متداول كارهايي در اين زمينه انجام شده است.
احمدي با طرح اين پرسش كه آيا چنين اقداماتي كافي است، ادامه داد: با توجه به خلأ و كمبودي كه در شناسايي توانمندي دانشگاهها و مراكز پژوهش و فناوري در مخاطبان خود داريم، بايد بگويم خير كافي نيست از اين رو مأموريتي از جانب وزارت علوم به مركز تحقيقات سياست علمي كشور واگذار شده است و ما نيز براي رسيدن به حد مطلوب در اين حوزه درصدد تدوين برنامه و ارائه مدلي هستيم كه خوشبختانه اين كار انجام و برنامهاي به عنوان نسخه اوليه طراحي شده كه گزارش نهايي آن در اسرع وقت به وزارت علوم تقديم ميشود.
رييس مركز تحقيقات سياست علمي كشور با اشاره به جزئيات اين طرح، يادآور شد: در حوزه ارائه دستاوردها گاهي اوقات وقتي ميخواهيم گزارش ارائه دهيم ميگوييم خيلي كارها كردهايم، اما در حقيقت بايد مدلي ارائه شود كه حاوي شاخصها و معيارهاي انعكاس اخبار مربوط به دستاوردهاي علمي دانشگاه باشد تا بتوان بر اساس آن ميزان عملكرد و تحقق برنامهها را ارزيابي كرد. لذا اولين بحث اين است كه چه مدلي را ميخواهيم مطرح كنيم و در دنيا چه استانداردهايي وجود دارد و بايد بر چه مبنايي باشد.
وي با بيان اينكه در اين طرح بايد مشخص شود كه با پيادهسازي اين مدل چه بهبودي در اين حوزه صورت ميگيرد، ادامه داد: براي اين كار نياز به مطالعه داريم كه مطالعات انجام و مدلهاي موفق در دنيا بررسي شده است. براي نمونه در دنيا بحث "درهاي باز دانشگاه" مطرح است تا از طريق آن فاصله بين دانشگاه و جامعه برداشته شود.
به گفته اين عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس، در گذشته اينگونه تلقي ميشد كه دانشگاهيان خواص و قشر روشنفكر جامعه هستند. اما اينكه چه تأثيري در زندگي روزمره مردم دارند، موضوعي است كه نيازمند باز بودن درهاي دانشگاهها است، ضمن آنكه فضايي ايجاد شود تا مردم به داخل دانشگاهها وارد شوند و دانشگاه نيز براي مردم برنامههايي داشته باشد؛ چرا كه بررسيها نشان ميدهد كه دانشگاههاي بزرگ دنيا هم براي مخاطبان عام به معناي مردم و هم براي مخاطبان خاص و تحصيلكردگان و هم براي مديران جامعه برنامهريزيهايي دارند.
احمدي مخاطبان اين طرح را "تحصيلكردگان"، "مديران صنعت و دستگاهها"، "عموم مردم" و "تصميمگيران و سياستگذاران" كشور عنوان كرد و گفت: در اين راستا لازم است ميزان بها دادن مديران و ميزان واگذاري مسئوليت به دانشگاهها را بررسي كنيم. به عنوان مثال چقدر قراردادهاي پژوهشي بين اين دانشگاهها و مديران صنايع منعقد شده است. ميزان تعامل اين دو گروه نشاندهنده خروجي اين پروژه است.
مشاور وزير علوم با بيان اينكه در رابطه با مديران سطح بالاي كشور ميزان واگذاري برنامههاي كلان به دانشگاهها مد نظر است، اضافه كرد: ميزان برگزاري نشستها و تعداد مراجعات مردمي به دانشگاهها در حوزههاي مختلف در بخش عامه مردم مد نظر است؛ زيرا در عصر مدرن كلينيكهاي مختلفي در حوزههاي متفاوت براي ارائه خدمات و حل مشكلات جامعه در دانشگاهها فعاليت ميكنند.
ميزان ظرفيت كشور در واگذاري مسئوليتها به دانشگاهها
رئيس مركز تحقيقات سياست علمي كشور در خصوص ميزان ظرفيت دانشگاهها در حل مشكلات كشور با بيان اينكه در اين زمينه نميتوانيم بگوييم دانشگاهها به صورت صد درصدي ميتوانند از پس اين امور بربيايند، افزود: اما در دنياي غرب هم از ابتدا دانشگاهها چنين تواني را نداشتند. ولي بايد به اين موضوع توجه شود كه اگر دانشگاهيان را وارد اين عرصه كنيم، ميتوانند با درصدي خطا امور واگذار شده را انجام دهند. تجربه دنيا هم همين است. دانشگاهها وارد حوزهاي ميشوند و سپس بازخوردها به دانشگاهها ارائه ميشود كه چه ميزان موفق بوده است.
وي خاطر نشان كرد: تجربه نشان داده است كه هر جا خواستيم قراردادهاي بزرگي را منعقد كنيم وقتي متوجه شدند دانشگاهها از سطح علمي بالايي در حوزه مربوط برخوردارند، از اين رو طرف مقابل از موانعي كه براي كشور ايجاد كرده، بسيار كوتاه آمده است. بنابراين، در پاسخ به اين شبهه كه ميگويند دانشگاه ميتواند تمامي اين مسايل را حل كند، بايد گفت مگر دنياي غرب در ابتدا چنين رويكردي داشته است؟ ولي اعتماد به دانشگاهها روندي است كه به قطع به نتايج مثبتي منتهي خواهد شد.
ضرورت بهرهبرداري از روشهاي سنتي و مدرن در انعكاس اخبار علمي
احمدي با بيان اينكه در زمينه انعكاس اخبار دستاوردها بايد به سمت بهرهمندي از فضاي مجازي حركت كنيم، خاطرنشان كرد: چراكه خيلي از كارهايي كه تاكنون انجام داديم، روشهاي كليشهاي مانند مصاحبه و گزارشهاي خبري بوده است. البته صحبت من به اين معنا نيست كه اين مدل گذشته و فعلي را كنار بگذاريم، چون به هر حال مخاطب خاص خودشان را دارند.
وي اضافه كرد: زماني گفته ميشد رسانه ملي بيشترين ضريب نفوذ را دارد؛ اما امروزه رقابتي ميان فضاي مجازي و كانالها و شبكههاي تلويزيوني ايجاد شده، به گونهاي كه در بسياري از موارد فضاهاي مجازي از رسانه ملي جلوتر هستند؛ چراكه امروزه مردم عادي تلفنهاي هوشمند در دسترس دارند و به راحتي ميتوانند به حوزههاي مختلف دسترسي داشته باشند.
مشاور وزير علوم با بيان اينكه ما بايد در اين حوزه تحقيقات ميداني و ابتكاري انجام دهيم، افزود: فرض كنيد براي اينكه بخواهيم توانمندي پاركهاي علم و فناوري و مراكز رشد را معرفي كنيم، يك راه آن تهيه گزارشهاي فصلي است كه خيلي مواقع خوانده نميشود. حتي در برخي موارد در سطح مديران هم گزارشها را مطالعه نميكنند، بنابراين روشهاي قديمي جواب نميدهد كه در اين زمينه گاهي لازم است از مراكز رشد و پاركهاي علم و فناوري فيلمهاي مستند و گزارشي تهيه شود. مانند طرح تور مجازي پاركها كه در اين حوزه انجام شد و با انجام اين كار انعكاس فعاليتها بسيار موثرتر صورت گرفت و مخاطبان زيادي نيز داشت.
احمدي اظهار كرد: از اين رو به نظر من ما بايد مدلهايي را ارائه دهيم و پيادهسازي كنيم كه مبتني بر ذائقه، نگرش و ظرفيت مخاطبان باشد؛ ضمن آنكه براي انعكاس اين اخبار از محتواهاي تهيه شده در تمامي كانالها و مجاري خبر رساني استفاده كنيم. در كشور ما مزيتي نسبي وجود دارد كه جوانان بخش اعظمي از وقت خود را در فضاي مجازي ميگذرانند كه اين هم فرصت و هم تهديد است.
عضو هيات علمي دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد: برنامهاي تدوين شده كه مبتني بر مدلهاي همراه با نوآوري و ناظر بر نيازهاي داخلي و همچنين ظرفيتها و توانمندي مخاطبان است و ارزشهاي ملي، بومي و منطقهاي نيز در آن لحاظ شده است. بنابراين من فكر ميكنم ما بايد نوع نگاهمان و رويكردمان به گونهاي باشد كه تنها به روشهاي سنتي اكتفا نكنيم، ضمن آنكه از ظرفيتهاي موجود استفاده شود. بايد به اين موضوع نيز توجه كنيم كه رسيدن به حد مطلوب در اين حوزه نيازمند فعاليتي طولاني مدت همراه با دقت است.
توصيه به مسؤولان دانشگاه براي جلوگيري از انتشار شبهعلم
رييس مركز تحقيقات سياست علمي ضمن هشدار به مسؤولان دانشگاهي در زمينه جلوگيري از هدايت مردم به سمت خرافهگرايي، گفت: در دنيا وظيفه دانشگاهها و مراكز علمي جلوگيري از شيوع خرافه و شبه علم است. به اين معنا كه در زندگي روزمره بسياري از ادعاهاي صورت گرفته مبناي علمي ندارد و با توسعه فضاي مجازي اين موضوع شدت بيشتري نيز پيدا كرده است. اگر از اين معضل جلوگيري نكنيم و سطح علمي افراد جامعه را ارتقا ندهيم، آسيب جدي خواهيم ديد.
وي پرورش مردم پرسشگر و با سطح علمي نسبي را از راهكارهاي مناسب در اين حوزه عنوان كرد و ادامه داد: مراكز علمي بايد بتوانند به گونهاي باشند كه حتي به يك فرد معمولي جامعه جوري كمك كنند كه سطح زندگيش بر مبناي استانداردهاي علمي باشد و به طور كلي تفاوت كشورهاي پيشرفته با جهان سوم در همين است. ضمنآنكه با كمك دستاوردهاي علمي جامعهاي همراه با خلاقيت و نوآوري، آيندهنگري، اميد به آينده ايجاد كنند. بنابراين، همانگونه كه پزشكان بايد سلامت افراد را فراهم كنند، جامعه دانشگاهي نيز بايد سطح علم و آگاهي مردم را بالا ببرند و فقط نسبت به دانشجويي كه وارد دانشگاه شده است، وظيفه ندارد. اين موضوعي است كه كم به آن توجه ميكنيم.
دكتر وحيد احمدي در گفتوگو با ايسنا، در عين حال تاكيد كرد: حوزههاي ارتباط دانشگاهها با مردم و كار روابط عموميها كار بسيار سختي است، بايد به اين مهم علمي و حرفهاي نگاه كرده و يك توفان فكري ايجاد كنيم تا بتوانيم به نقطه مطلوب در اين حوزه برسيم. مطمئنم كه ميتوانيم در اين حوزه موفق شويم، چون افراد متخصص و خوش فكر در اين حوزه وجود دارند.