شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- دفترهاي كار با ديجيتاليزه و اتوماتيزه شدن زندگي به چه شكل خواهند بود؟ پژوهشگران معتقدند كه در آينده كاركنان با كار در دفاتري بازدهي بيشتري خواهند داشت كه در آن احساس آسايش كنند به طوري كه فراموش كنند كه مشغول كارند.
انسانها در گذشته براي كار به مزرعه ميرفتند يا به كارگاه. با انقلاب صنعتي كارگران بيشتر عمر خود را با كار يكنواخت پاي نوارهاي متحرك ميگذراندند. حال با ديجيتاليزه و اتوماتيزه شدن دستگاهها و زندگي، در دوره انقلاب جديدي به سر ميبريم.
در كارگاهها روباتها كار ميكنند و ما در دفتر كارمان هستيم. اما يك پرسش در رابطه با كار كردن در دفتر تغيير نكرده و آن اين است كه كارفرما در چه صورت بيشترين بازده را از كاركنانش خواهد ديد؟ در اتاق بزرگ كاري يا در دفتر كوچك و خصوصي يا در خانه؟
به نظر ميرسد كه همه اين پرسشها قديمي شده باشند. اكنون ديگر پژوهشگران معتقدند كه بيشترين ميزان كار و بازدهي زماني حاصل ميشود كه كاركنان اصلا متوجه نشوند كه در حال كار هستند.
زيان كار در اتاقهاي كاري بزرگ
تنگي جا. سر و صدا. نور مصنوعي. آن هم هر روز. اتاقهاي بزرگ كاري ما را بيمار ميكنند. كمردرد، استرس و خستگي از كار تا حد از پاي درآمدن، از بيماريهاي قرن بيست و يكم هستند.
پاتريك اشپت، پژوهشگر فلسفهي كار ميگويد: «تنها كساني موافق اتاقهاي بزرگ كاري هستند و آن را ستايش ميكنند كه خودشان مجبور به كار در آنها نيستند.»
در سالهاي گذشته پژوهشهاي فراواني در زمينه زيانهاي كار در اتاقهاي كاري بزرگ انجام گرفته است كه نشان ميدهد كاركناني كه در چنين محيطهاي كاري مجبور به كارند مدام حواسشان پرت ميشود و تا ۲۰ دقيقه طول ميكشد تا دوباره بتوانند تمركز فكرشان را به دست بياورند. آنها بازدهي كارشان حدود ۱۵ درصد نسبت به كار در محيطي آرام و خصوصيكمتر است، دو برابر بيشتر از كساني كه در اتاق بزرگ كاري كار نميكنند بيمار ميشوند و بيشتر افراد ناراضي هستند.
مهم احساس آرامش و آسايش است
دفتر كار آينده چگونه است؟ پژوهشگران دنياي مدرن كار ميگويند كه تنها كساني كه در محيط كارشان احساس آرامش و آسايش ميكنند ميتوانند بهترين بازدهي را داشته باشند.
ميشاييل هلد، مدير شركت طراحي مبلمان Steelcase AG ميگويد: «در پنج سال اخير روشن شده كه مهمترين عامل براي بازدهي بيشتر در كار احساس راحتي است. امروزه آنچه در اتاقهاي كار ميبينيم ما را بيشتر به ياد فضاي خانه و زندگي مياندازد. چون در حقيقت هم انسانها وقت زيادي را در محيط كارشان ميگذرانند.»
در سراسر دنيا بهويژه در كنسرنهاي اينترنت به مرور انقلابي در حال رخ دادن است. كارفرماها محيط كار را باب ميل و آسايش كاركنانشان آماده ميكنند.
آنا اشتايدل، روانشناس پژوهشگر در زمينه كار در دانشگاه لودويگزبورگ، ميگويد: «كنسرنهاي سيليكون ولي، براي اين موضوع تبليغ ميكنند و ميگويند كه تو لازم نيست از محيط كارت بيرون بروي، ما همه چيز را در اينجا براي تو آماده كردهايم. ميتواني به سالن ورزش اينجا بروي، لباسهايت را برايت ميشوييم! طبيعي است كه از يك سوي زندگي خصوصيات به محيط كارت منتقل ميشود؛ دستكم بسياري از جنبههاي آن. و برعكس هم از طريق هوم آفيس (كار در خانه) كار به خانه برده ميشود.»
دفتر كار هميشه نشان داده كه كارفرما تا چه حد براي كارمندش ارزش قائل است. در دهه ۱۹۶۰ براي مثال كارمندان ديگر حاضر به پذيرفتن شرايط كار در دفاتر راهرو مانند نبودند. زماني هم كارفرماها براي زيبا كردن محيط كار از پوسترهايي استفاده ميكردند كه مناظري با نخل و دريا را نشان ميدادند.
رابرت پرابست، طراح آمريكايي، معتقد بود كه هر كسي در يك اتاق بزرگ كاري نيازمند جايي است كه بتواند در آن از بقيه كمي فاصله بگيرد. اما ديوارهاي جداكنندهاي كه او تبليغ ميكرد باعث شدند كه افراد هر چه بيشتر در يك چهارديواري قرار بگيرند.
پاتريك اشپت، پژوهشگر فلسفهي كار ميگويد: «در پايان پرابست به سختي نااميد شده بود و پيش از مرگش در سال ۱۹۹۸ گفته بود كه ايده او باعث شده كه سوراخهاي موش محقر و سوت و كور ايجاد بشوند.»
تنها راه درآمدن از آنها بالا رفتن از پلههاي ترقي در محيط كار بود. در دهه ۱۹۶۰ اتاقهاي بزرگ كاري به مانند كابوسي سوررئال بودند. امروزه در بسياري از محيطهاي كار اين اتاقها به طور غريبي بيضرر به نظر ميرسند.
هر كس كه حولهاش را زودتر پهن كند
در حال حاضر كارفرمايان آگاهانه تعداد ميز كمتري از تعداد كارمندانشان در محيطهاي كار قرار ميدهند. كسي كه دير سر كار بيايد از داشتن جاي مناسب محروم ميماند. در نتيجه هر كارمندي سعي ميكند زودتر بيايد تا جايي را كه دوست دارد اشغال كند.
پاتريك اشپت ميگويد: «مثل اين است كه ساعت پنج صبح حولهات را براي گرفتن جاي مناسب در كنار استخر پهن كني. در اين دفاتر هم چنين اتفاقي ميافتد.»
حق شركت در تصميمگيري براي كاركنان
شركتها مدتهاست كه فهميدهاند: باارزشترين سرمايهها در عصر ديجيتال مغزها هستند و بايد محيط كار را به بهترين شكل براي پرسنل خلاق آماده كرد.
ميشاييل هلد، مدير شركت طراحي مبلمان، ميگويد: «ما معتقديم كه كاركنان بايد آزادي و حق شركت در تصميمگيري داشته باشند و محلي را براي كار كردنشان انتخاب كنند كه در آن لحظه بهترين باشد.»
هلد ميگويد كه كاركنان گهگاه هم نياز به وقتي براي استراحت دارند، نه براي اينكه مثلا سيگار بكشند يا قهوه بنوشند، بلكه براي كارهايي كه برايشان الهامبخش باشد مثل كارهايي كه نياز به خواندن دارد. و وجود فضايي كه بتواند امكان استراحت را برايشان فراهم آورد ضروري است.
بيكاري مطلوب
بيكار بودن در اتاق كار آينده، بخشي اساسي از روند بازدهي خواهد بود. بيكاري مطلوب است، به شرطي كه باعث افزايش بازدهي شود.
آنا اشتايدل، روانشناس پژوهشگر در زمينه كار، ميگويد: «هر نوع بهبودي در محيط كار بايد در واقع باعث شود كه كارآيي كاركنان افزايش پيدا كند. چون در عصر مدرن فشار باعث افزايش كارآيي نميشود بلكه كارآيي زماني حاصل ميشود كه كاركنان انگيزه بالايي براي كار داشته باشند، خودشان را با شركت و سازماني كه برايش كار ميكنند يكي بدانند و كاري كه ميكنند برايشان لذتبخش باشد.»
به گزارش dw، اتاق بزرگ كاري مدلي قديمي و از دور خارج شده است. كاركنان يك شركت در محيطهاي كاري مدرن كه آن را multispace (چندفضايي) مينامند، نبايد اصلا حس كنند كه دارند كار ميكنند. در اين صورت است كه بازدهي آنها بيش از پيش خواهد بود.