شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : روابط عمومي و جامعه مدني
سه شنبه، 21 شهریور 1396 - 08:04 کد خبر:31243
چگونگي عملكرد روابط عمومي ها در عرصه اطلاع رساني و ارتباطات مي تواند مشاركت پذيري يا مشاركت گريزي مردم را در پي داشته باشد. مردمي كه احساس عدم صداقت، پنهانكاري و دروغگويي از سوي سازمانهاي دولتي و بالطبع روابط عمومي ها را داشته باشند، خود عملاً به يكي از موانع توسعه تبديل مي شوند.

شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- گرچه اينجا روي سخن عمدتاً با روابط عمومي هاي سازمانها و موسسات دولتي است و اساساً نهادهاي دولتي را نمي توان چندان در زمره نهادهاي مدني به حساب آورد زيرا نهادهاي مدني، نهادهاي واسط و مردمي هستند كه در حد فاصل ميان مردم نو دستگاههاي دولتي قرار مي گيرند و به تنظيم روابط و مردم شدن مناسبات اجتماعي مدد مي رسانند، ولي روابط عمومي هاي سازمانهاي دولتي را نيز به لحاظ نقشي كه در تحقق شرايط فراهم آوردن زمينه هاي شكل گيري جامعه مدني دارند مي توان داراي كاركرد مدني دانست.

 

 به بيان ديگر روابط عمومي ها بويژه در مرحله توليد و تكوين جامعه مدني مي توانند در خدمت آن قرار گيرند و نيز به روند توسعه پايدار ملي ياري رسانند. زمينه ها و عواملي كه تحقق اين نقش را براي روابط عمومي ها ميسر مي سازند، عبارتند از:


1 – نقش پاسخگو بودن دولت: در جامعة مدني دولت (حكومت) در برابر مردم مسئول و ناگزير از پاسخگويي در قبال عملكردها، تصميمات و برنامه هاي خويش است.
مردم در برابر دولت، صاحب حقوق و دولت در برابر مردم داراي تكليف است. در جامعه مدني، مردم، «رعيت» دولت نيستند بلكه « شهروندان» صاحب حق سئوال اند. روابط عمومي با ارتباط صحيح و كارآمد با مردم و افكار عمومي از طريق رسانه ها مي تواند در تامين اين حق براي مردم نقش موثر ايفا كند.


2 – آگاه سازي و اطلاع رساني: از ويژگيهاي جامعه مدني، حضور شهرونداني آگاه، مطلع و محرم است. زيرا مردم در شرايطي صاحب تشخيص و تصميم درست مي شوند كه آگاه و مطلع و در نتيجه صاحب تحليل باشند. روابط عمومي با اطلاع رساني صحيح و بموقع و با شفاف ساختن سازمان از نظر ارتباطي، مي تواند در اين زمينه به ايفاي نقش بپردازد.


3 – عقلايي ساختن افكار عمومي: فزون خواهي،‌بالا رفتن بي رويه سطح خواسته ها و توقعات عمومي، افزايش انتظارهاي بي حد و حصر از دولت، ترويج روحيه منفي گرايي و نق زني، از آفتهاي توسعه پايدار به حساب مي آيند، اما رشد اين ويژگيها و خصلتها در جامعه، خود معلول نشناختن واقعيتها، نبودن ارتباط صحيح و نتگانتگ ميان مردم و دولت، پنهانكاري، نامحرم انگاشتن مردم و قايل نبودن قدرت تشخيص، درك و تحليل براي آنها و دامن زدن به سوء تفاهم ها و بدبيني هاست.

 

يكي از مهمتريي كاركردهاي ارتباطي روابط عمومي ها كمك به گردش اطلاعات باارزش، صحيح و كافي در جامعه و در نتيجه گرايش جامعه به خردورزي، تعقّل و انديشه نقاد و منطقي است. اين امر نوعي تعادل و توازن اجتماعي را ميان نيروها و نيز بين مردم و دولت به وجود مي آورد.


4 – مقابله با عوام گرايي: عوام گرايي يكي از عواقب گريزناپذير فقر دانش و اطلاعات، و منزوي و مهجور بودن نيروهاي فهيم، خوش فكر، خلاق و صاحب بصيرت است.

 

روابط عمومي ها مي توانند ظرفيت كارشناسي و علمي جامعه را بارور كنند و آن را در خدمت دستگاههاي ذي ربط قرار دهند. جامعه مدني، جامعه مشاركت آگاهانه و آگاهي بخش است و اين امر جز با حضور نيروهاي علمي و فكري در بطن و متن تصميم سازيها و تصميم گيريها محقق نمي شود.


5 – افزايش اعتماد: شفافيت اطلاعاتي كه جز از طريق صداقت ارتباطي حاصل نمي شود، اعتماد و باور عمومي را نسبت به حسن نيّت و عملكردهاي دولت بالا مي برد و در نتيجه خوش بيني، اميدواري و همدلي جاي منفي بافي، انفعال و تقابل را مي گيرد و روشهاي مسالمت جويانه ارتباطي را به جاي برخوردها و روابط خشونت بار اجتماعي مي نشاند، و اين لازمه تحقق و رشد جامعه مدني است.


6 – مقابله با فرهنگ تملق و تظاهر:‌ جامعه شفاف از نظر اطلاعاتي، جامعه اي است كه متملّقان و متظاهران، كمتر در آن فرصت اظهار وجود و نشو و نما پيدا مي كنند. روابط عمومي با توليد و توزيع اطلاعات با ارزش، بموقع و كافي قادر است عرصه را بر اين گروه تنگ سازد و اين خود يكي از شرايط تحقق جامعة مدني است.


7 – تحقق شايسته سالاري: شايسته سالاري يعني اينكه هركس در جاي مناسب خودش قرار گيرد و افرادي كه داراي علم و تجربه غني تر و بالاتر هستند فرودست افراد كم توانتر و ضعيف تر نباشند. نقش اطلاعاتي و ارتباطاتي روابط عمومي مي تواند شرايط ارزيابي و نقادي صحيح را از عملكرد مسئولان و نيز خواستها، نيازها و انتظارهاي مردم، فراهم آورد. در چنين شرايطي، خود به خود افراد ضعيف به حاشيه رانده مي شوند و افراد لايق و توانا جاي آنها را مي گيرند.


8 – جلب مشاركت مردمي: روابط عمومي ها در فرايند توسعه كشور مي توانند به مثابه يك عامل موثر حضور داشته باشند. از جمله شرايط لازم براي توسعه پايدار، مشاركت و همراهي و همدلي مردم چه از نظر فيزيكي و چه از حيث رواني در برنامه هاي توسعه بخش است.

 

چگونگي عملكرد روابط عمومي ها در عرصه اطلاع رساني و ارتباطات مي تواند مشاركت پذيري يا مشاركت گريزي مردم را در پي داشته باشد. مردمي كه احساس عدم صداقت، پنهانكاري و دروغگويي از سوي سازمانهاي دولتي و بالطبع روابط عمومي ها را داشته باشند، خود عملاً به يكي از موانع توسعه تبديل مي شوند.


9 – حرمت گذاري به انسان: مردمي كه احساس كنند مسئولان خود را موظف به پاسخگويي و رفع نيازهاي آنها مي دانند و به عنوان يك شهروند، صاحب حق و منزلت هستند به جايگاه خويش، عنوان «انسان» و نمايندة خداوند در زمين كه صاحب احترام و مشخص است، واقف مي شوند و اين خود يكي از مشخصه هاي جامعة مدني است.


10 – در جامعة مدني مردم داراي «حق كسب اصلاع »‌ هستند. اين حق از جمله حقوق اساسي انسانهاست كه در جوامع مدني هيچ كس حق سلب آن را از ديگران ندارد. روابط عمومي يكي از ابزارهاي مهم تامين حق كسب اطلاع مردم است. مردم حق دارند كه بدانند واقعيتهاي محيط زندگي شان چيست و روابط عمومي در استيفاي اين حق، سهم مهمي دارد.


11 – جلوگيري از شكل گيري و رواج شايعه: شايعه به طور كلي محصول «ابهام» و «نياز» اطلاعاتي است و ابهام و نياز اطلاعاتي نيز از موانع شكل گيري و رشد جامعه مدني است.

 

توليد، پردازش و توزيع اطلاعات مورد نياز مردم مي تواند از شكل گيري، رواج و پذيرش شايعه در لايه هاي مختلف اجتماعي جلوگيري كند. جامعه مدني از نظر اطلاعاتي جامعه اي شفاف است و در جامعه شفاف اطلاعاتي، شايعه مجالي براي توليد و حركت نمي يابد.
 

منبع مرجع: شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)