شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- آداب و تشريفات بخش مهمي از زندگي امروز ما است و اساسا كاري وجود ندارد كه براي آن برنامه و دستورالعملي نوشته نشده باشد. رعايت اصول و قواعد تشريفات نه تنها راهبرد موفقيت است، بلكه به ما كمك ميكند براي رسيدن به مقاصد، نيتها و اهداف مان درست رفتار كنيم.
براي آشنايي هرچه بيشتر با اصول تشريفات ديدگاههاي ديپلمات پيشين وزارت خارجه و مدرس دانشگاه را جويا شديم.
نگاهي كوتاه به برخي مسئوليتهاي «علي بيدارمغز» نشان از تجربههايش در عرصه ملي و بينالمللي دارد؛ سمتهايي چون؛ «رايزن اول كادر سياسي(بازنشسته) – وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي ايران»،«دبيرسوم، سفارت جمهوري اسلامي ايران – مسكو»، «كاردار اسبق و نفر دوم سرپرست امور دانشجويي و رييس روابط عمومي سفارت ايران -دهلي نو»، «معاون اداره نمايندگيها- تشريفات كل وزارت امور خارجه جمهوري اسلامي»، «رييس تشريفات نمايندگي دائم جمهوري اسلامي ايران- سازمان ملل متحد نيويورك»، «مدير سابق آموزش تشريفات در مركز آموزشهاي ديپلماتيك– وزارت امور خارجه» و «مشاور تشريفات اداره كل روابط عمومي و بين الملل- شهرداري تهران»
«ظاهر مرتب آدمها، هويت آنها را نمايش ميدهد، چطور ميخواهيم مردم ما را تحويل بگيرند در حالي كه حتي خودمان، خودمان را تحويل نميگيريم، مردهاي ايراني فقط شب خواستگاري، خودشان را تحويل ميگيرند و لباس شيك ميپوشند.»؛ اينها بخشهايي از گفتههاي «علي محمد بيدارمغز» از اساتيدي است كه سالها در زمينه تشريفات بينالملل فعاليت داشته؛ بسياري او را جزو الگوها و افتخارات كشور ميدانند چراكه او از جمله افرادي است كه تشريفات را هم بهصورت تئوري و هم بهصورت عملي(در محيط واقعي) به بروز و اجرا درآورده و با تجربيات ارزشمندي كه طي ساليان گذشته كسب كرده، هماكنون آموزشهاي خود را در قالب كتاب و دورههاي آموزشي كوتاه مدت و بلندمدت به افراد، علاقهمند و نيازمند به مباحث تشريفات آموزش ميدهد.
آقاي بيدارمغز ميگويد كه «تشريفات در ايران، معادل كلمه پروتكل(Protocol)در بسياري از زبانهاي خارجي است؛ در معنا و مفهوم كلي، پروتكل عموما به ترتيبات مراسم ديپلماتيك و رسمي دولتي نظير ملاقاتها، مذاكرات سران و مقامات تراز اول، نحوه برگزاري ميهمانيهاي رسمي، نظام نگارش مكاتبات ميان دولتها با يكديگر و وزارت خارجه كشورها با سفارتخانههاي مقيم، انجام امور ديپلماتيك از جمله تقديم استوارنامه، تقدم سفرا و امور پشتيباني ديپلماتيك مربوط ميشود؛ در كشورهاي عربي پروتكل را مراسم، ميهماني و يا ملاقات مينامند، كه وقتي اين كلمه به فارسي برگردانده و ترجمه شد، در انتخابي هوشمندانه آن را «تشريفات» نام گذاري كرديم كه از مصدر «تشريف» و از ريشه «شرف» مي آيد و به معني مجد و بزرگي است.»
به گفته ديپلمات پيشين وزارت امور خارجه«رعايت تشريفات باعث مجد و بزرگي است. كسي كه آداب تشريفات را رعايت ميكند علاوه بر اين كه به مخاطب، ميهمان و طرف مقابل خود احترام مي گذارد و او را بزرگ ميشمارد به شان و شخصيت خود نيز احترام گذاشته و متانت خود را نيز نشان ميدهد.»
اين كارشناس روابط بين الملل، ميگويد كه «يك ديپلمات گاهي با «پا روي پا انداختن» در يك ملاقات و در مواقعي با «دست در جيب شلوار كردن» و يا «كت در آوردن» در ديدار و در مواقعي با «داد زدن» و يا حتي با «ترك ميز مذاكرات» مي تواند سياستهاي كشور را اجرا و اقتدار ملي را نيز نشان دهد. بايد از مزيت ها و فرصت هاي كشور در چارچوب زمان استفاده كنيم؛ وقتي يك كشور قدرت دارد، اما از آن نتواند يا نخواهد استفاده كند قطعا يك مزيت را ازدست داده است؛ بايد با مدنظر گرفتن منافع ملي، قدرتمندانه چانه بزنيم. وقتي بقيه كشورها هم مي بينند كه قدرت مذاكره و چانه زني ايران افزايش يافته است روي ايران حساب باز مي كنند، وقتي سرمايه گذاران خارجي مي بينند ايران مزيت هاي اقتصادي مناسب دارد، بيشتر به ايران سفر ميكنند.»
تشريفات ايران بر اساس اصول دين اسلام و ارزشهاي انقلابي است
اين مدرس دانشگاه توضيح داد كه «در اوايل پيروزي انقلاب اسلامي ميگفتند «نبايد تشريفات داشته باشيم» چون به مفهوم تجملات تلقي ميشد، زيرا اساسا تشريفات مربوط به دربار پهلوي بود و با دستورات اسلام نيز منطبق نبود، اما پس از پيروزي انقلاب اسلامي، در جمهوري اسلامي تشريفاتي را مبتني بر آيات قرآن، سنت هاي اسلامي و سيره و فرمايشات پيامبر اسلام (ص)، ائمه اطهار(ع)، اصول دين اسلام و ارزشهاي انقلابي با عنوان «تشريفات برتر» تعريف، برنامه ريزي و مطرح كرديم. در اين نوع تشريفات هيچ چيزي كه مخالف اسلام و مذهب شيعه و ارزشهاي انقلاب اسلامي باشد اصلا وجود ندارد؛ به خاطر همين وقتي خارج از ايران ميرويم، تاكيد ميكنيم بر روي ميزهاي پذيراييها و ضيافتهاي مقامات ما اصلا شراب قرار ندهند. البته بسياري از كشورهاي مسلمان اين موضوع را رعايت نميكنند.»
تشريفات بين المللي به آداب و فرهنگ بومي احترام مي گذارد
اين كارشناس ارشد تشريفات با اشاره به اين كه در صحنه بين الملل وقتي يك هيات به كشوري سفر ميكند تابع قواعد بين المللي و آداب و رسوم آن كشور است، تاكيد كرد: «حوزه اقتدار در مناسبات و تشريفات بينالمللي در ديدارها و سفرها زماني مشخص ميشود كه در برخي سفرها، كشور ميهمان تعيين كننده نوع و نحوه تشريفات پذيرايي در آن كشورها هستيم.» او توضيح داد كه «به همين دلايل مقام هاي ايراني در سفر به ايتاليا بر سر ميز ناهار و شام ديپلماتيك -كه شراب سرو ميشود- حاضر نشدند و ضمن توافق، زمان پذيرايي را به صبح (صبحانه كاري) تبديل شد چون بر سر ميز صبحانه كسي شراب سرو نمي كند. در ملاقات رسمي مقام كشورمان با پادشاه اسپانيا نيز وقتي رسم بر سرو شراب بر سر ميز پذيرايي بود، زمان ملاقات را محدود و به يك ديدار مختصر تغيير داديم؛ يعني به ديدار پادشاه رفتيم، اما ميهماني وي را نپذيرفتيم.» به اعتقاد بيدارمغز اين نوع رفتار مقتدرانه در تشريفات ديپلماتيك را فقط جمهوري اسلامي ايران انجام ميدهد و بسياري از كشورهاي مسلمان اين قواعد دين اسلام را در عرصه بين الملل و در ملاقات و پذيراييها ناديده ميگيرند. هياتها و مقامهاي ديگر كشورهاي اسلامي در سفرهاي خارجي وقتي به ميهمانيهاي رسمي و ديپلماتيك و ضيافتهاي شام و ناهار در كشورهاي غربي دعوت ميشوند، ممكن است شراب ننوشند، اما در ميهماني و ضيافت حاضر ميشوند و درخواست هم نميكنند كه بر سر ميز آنها شراب سرو نشود و اكثرا شركت ميكنند.
ما انقلاب كرديم، فقير كه نشديم
اين مدرس تشريفات و فنون مذاكره، خوش پوشي، خوش رفتاري و خوش زباني را از نشانههاي انسان هاي موفق و از عوامل مهم موفقيت اشخاص دانست و اظهار داشت: «يك مقام يا نماينده رسمي جمهوري اسلامي ايران، يك بازرگان و تاجر، يك ايراني بايد خوش پوش باشد؛ ما انقلاب كرديم، فقير كه نشديم. هر ايراني سفير فرهنگي ايران است. هر ايراني و هر مقام ايراني وقتي از كشور خارج مي شود نماينده نظام، ملت، تمدن و تاريخ ايران است.»
او تاكيد كرد كه «اگر يك ايراني احساس كند به محفل يا مجلسي وارد مي شود كه به او بي احترامي خواهد شد، نبايد به آنجا برود. اگر هم در ميهمانيهاي رسمي يا در سفر سياحتي و زيارتي در هر جايي حتي در يك هتل و رستوران و ... به او بي احترامي شود بايد از آن مكان خارج شود. شان يك ايراني بايد هميشه محفوظ باشد و نبايد كم بياورد.»
شان ميهمان را بايد رعايت كنيم
اين ديپلمات پيشين وزارت امور خارجه بيان كرد: «چندين سال قبل وزير مسكن و شهرسازي يك كشور آسيايي به ايران سفر كرد، يك رئيس دفتر اداره را براي استقبال وي به فرودگاه فرستادند، و آن وزير را با تاكسي فرودگاه را به شهر آوردند؛ قرار بود او سه روز در ايران اقامت داشته باشد، و ديدارهايي را انجام دهد اما بعد از ظهر همان روز به كشور خود بازگشت، وقتي از او پرسيدند، گفت: «شان من را رعايت نكردند.»
پرستيژ ايرانيان در پسابرجام افزايش يافته است
اين كارشناس ارشد تشريفات و فنون مذاكرات سپس چند تصوير از مذاكرات برجام را نشان داد و گفت كه «معمولا از روي تصاوير و فيلمهاي گفتوگوهاي مقامها در نشستها و ديدارها نحوه مذاكره و تعامل مقام-هاي ايران با طرفهاي مقابل را ارزيابي ميكند. وي ادامه داد: مذاكرات «محمدجواد ظريف» وزير امور خارجه و تيم مذاكره كننده ايران در برجام (توافق هسته اي) هماوردي تيم ايران با آمريكا و در كل با كشورهاي گروه 1+5 بود.»
بيدارمغز با بيان اينكه هر ژستي و هر رفتاري در مذاكره علاوه بر اين كه داراي يك يا چند پيام و پيامد است قطعا عواقب و بازخوردهاي خاص خود را نيز در بر دارد، به تصوير ديگري از مذاكرات برجام كه «جان كري» كت خود را درآورده است و «سرگئي لاوروف» همتاي روسي او نيز چنين كاري را (متقابلا) انجام داد اشاره كرد و توضيح داد: «در آن جلسه ظريف هم اقدام متقابل انجام ميدهد و كت خود را در آورد در حالي كه سه وزير خارجه فرانسه، انگليس و آلمان كت بر تن دارند. لاوروف با رفتارهاي متقابل در مقابل همتاي آمريكايي خود در حال نمايش قدرت هماوردي روسيه به عنوان يك ابرقدرت در مقابل يك ابرقدرت ديگر (آمريكا) است. وقتي ظريف هم اين ژست و رفتار را در مقابل همتايان خود انجام داد يعني قدرت هماوردي و قدرت حاكميت خود را مانند ابرقدرت ها به نمايش گذاشت.»
اين كارشناس تشريفات و روابط بين الملل معتقد است كه «پس از مذاكرات برجام، رفتوآمدهاي هياتهاي خارجي به ايران افزايش يافته است و تاكيد كرد بر مبناي سياست خارجي، افزايش ميزان و سطح رفت وآمدهاي ديپلماتيك، به مفهوم ارتقاي حيثيت بين المللي ايران و پرستيژ ايرانيان است.»
رعايت تشريفات و آداب گونهاي از نمايش قدرت و دست پر داشتن در مذاكرات است
بيدارمغز با بيان اين كه «رعايت تشريفات و آداب گونه اي از نمايش قدرت و دست پر داشتن در مذاكرات است» گفت: «رفتار، گفتار و حضور ما در مذاكره و معامله بايد به گونه اي نمايشي از قدرت باشد كه حتي اگر دستمان هم خالي است، ظاهرمان آن را نشان ندهد.:
اين مدرس تشريفات و فنون مذاكرات معتقد است كه «يك بازرگان شايد وجه نقدش خيلي كم باشد، حساب بانكي اش خيلي هم بالا نيست، شايد انبارهايش هم خالي است و در چند تا از معامله هاي خود نيز ضرر كرده، ولي در مذاكره به گونه اي بايد ظاهر شود كه گويي تمام اموراتش را با توفيق طي كرده است، حساب بانكي پر از پول دارد و انبارهايش هم پر از كالا است. او وانمود ميكند كه بي نياز است؛ اگر نيازش را نشان بدهد كسي او را جدي نمي گيرد. بايد با دست پر مذاكره كرد و حتي معتقدم بايد نمايش داد كه با دست پر براي مذاكره نشسته است.»
تشريفات راهبرد موفقيت است
بيدارمغز با تاكيد بر اين كه آداب و تشريفات محدوده كاربردي اخلاقيات را مشخص مي كند و اساسا تشريفات اخلاقيات است، تصريح كرد: «در صحنه بينالملل هيچكس نميتواند يك جلسه را بدون اجازه مقام بالاتر خود خود ترك كند و در صورت نياز حتما بايد بيايد كنار او بنشيند(نبايد دولا شود چون پشتش به افراد ديگر ميشود و بي احترامي است) به نحوي كه سر او از سر مقام مافوق پايين تر باشد و پس از توضيح براي ترك جلسه كسب اجازه كند.»
در مذاكرات گاهي بايد نرمش داشته باشيم و گاهي هم بايد قدرتمندانه امتياز بگيريم
اين كارشناس ارشد تشريفات با تاكيد بر اين كه هيچگاه به شكم خالي و گرسنه در مذاكره حاضر نشويد افزود: «حتما قبل از مذاكره يك چيزي بخوريد و ناشتا نباشيد. حتما در مورد موضوع مورد بحث، مطالعه كنيد و درباره طرف مقابل مذاكره تان، تحقيق كنيد و اطلاعات لازم را كسب كنيد. براي بيان مطلب خود در مذاكره، شيوه و سناريو ارائه مطلب داشته باشيد و زمانبندي سخنان خود را در نظر بگيريد كه چقدر فرصت داريد.»
اين كارشناس تشريفات با اشاره به اينكه «براي مذاكرات بايد استراتژي و تاكتيك داشت» گفت: «استراتژي با تاكتيك متفاوت است، اينكه ايران در افق 1404 در چه نقطه اي و در چه سطحي در حوزه سياست، علم و اقتصاد باشيم استراتژي است، مراحل اجراي گام به گام و زمانبندي شده آن و اين كه چگونه به آن جايگاه برسيم، تاكتيك محسوب ميشود.»
وي بيان كرد كه «در تاكتيك گاهي دو گام به جلو حركت ميكنيم و شايد در زماني بايد يك گام به عقب برويم، در مذاكرات گاهي بايد نرمش داشته باشيم و گاهي هم بايد قدرتمندانه امتياز بگيريم. استراتژي خط مستقيم براي رسيدن به هدف است، اما تاكتيك به مفهوم اين است كه كجا بايد صبر و تامل كنيم، در كجا مكث كنيم و كجا بايد قدرتمندانه به جلو پيش برويم و حرفمان را بزنيم، كجا لبخند بزنيم و كجا آرام حرف بزنيم و كجا هم داد بزنيم.» وي با بيان اين كه ممكن است يك كشور داراي قدرت هم باشد، اما نمايندگان و مقام هاي آن نتوانند اين قدرت بالقوه را بروز دهد و به نمايش بگذارد اين فايده ندارد، گفت: «تيمهاي مذاكره كننده ديپلمات هاي ايران، سفيران، ساير وزيران ما و نمايندگان مجلس و بازرگان هاي ما وقتي از كشور خارج مي شوند، در ديدارها و مذاكرات با مقامات و نمايندگان خارجي بايد اين قدرت ناشي از مولفههاي قدرت ملي را بدانند و به خوبي هم به نمايش بگذارند و گرنه اين فرصت را از دست ميدهيم.»
دستي كه از بالا مي آيد و كف آن به سمت پايين است نشانه سلطه است
اين كارشناس ارشد تشريفات توضيح داد كه در روابط بين الملل «دست دادن» با طرف مقابل در حالي كه كف دست به سمت پايين است، يا يك دست را در جيب شلوار قرار دادن در زمان رو به رو شدن و گفت و گو كردن، «كت در آوردن» در جلسه مذاكره، «پا روي پا انداختن» به نحوي كه تخت كفش رو به صورت طرف مقابل باشد از مولفه ها و نشانه هاي «رفتار استكباري» در نظام سلطه و بياحترامي به طرف مقابل است.
رهبران و مقامهاي برخي كشورهاي غربي در ديدار و گفت و گو با مقامات و همتايان خود در كشورهاي آسيايي و آفريقايي با اين كارها توانايي به رخ كشيدن قدرت استكباري و سلطه خود را در برابر طرف مقابل خود آشكار مي سازند، اما وقتي طرف ديگر مذاكره و ملاقات نيز مقتدرانه و آگاهانه و با اقدام متقابل همين ژستها و رفتارها را به نمايش ميگذارد، نشان از هماوردي و مقابله با خوي استكباري و سلطه طلبي آن ها است. در مقابل نشانه هاي استكبار نشانه هاي ضعف نيز وجود دارد. در جلسات مذاكرات با همتايان و هيات هاي هم تراز براي معارفه هيات همراه خود، به جايي كه بگوييد «همكاران را خدمت شما معرفي ميكنم» حتما بگوييد كه «همكارانم را به شما معرفي ميكنم.»
بيدارمغز توضيح داد كه وقتي از عبارت «خدمت شما معرفي ميكنم» استفاده ميكنيد يعني مقام طرف مقابل از شما بالاتر است؛ حال آن كه اين مذاكرات در سطحي هم تراز و هم سطح برگزار شده است و اگر به اشتباه اين رفتارها انجام شود علاوه بر اينكه نشان ضعف است، بلكه طرف مقابل نيز احساس غرور و بزرگي خواهد كرد. در مذاكرات همتراز و هم سطح از عبارات «عرض ميشود» نبايد استفاده شود و حتما به مترجمها نيز سفارش و تاكيد شود در تنظيم اسناد مذاكرات، محتواي ترجمهها را به صورت صحيح تنظيم كنند و به اصل محتواي اين گفتوگوها وفادار باشند.
نحوه صحيح دستدادن نمايش قدرت و اقتدار است
وي با بيان اين كه « نحوه صحيح دست دادن يك نماينده قدرتمند -فرقي نمي كند بازرگان، وزير و يا يك رئيس جمهوري باشد-نمايش قدرت و اقتدار او است» افزود: اولا دست بايد گرم و خشك باشد، ثانيا دست بايد به صورت عمودي دراز شود يعني شصت دست بايد به سمت بالا باشد. در صحنه بينالملل دستي كه از بالا ميآيد و كف آن به سمت پايين است نشانه سلطه است و روحيه استكباري و سلطه جويي است. و دستي كه زير (كف دست به بالا) قرار مي گيرد نشانه تسليم و تبعيت و به مفهوم ضعف و پذيرش سلطه است، ثالثا، هنگام دست دادن بايد دست طرف مقابل را با گرمي و صميميت و در يك مدت زمان منطقي و معقول فشرد.» بيدارمغز گفت: «همچنين در صحنه بينالملل هيچ مقام دولتي، هيچ سفيري، هيچ وزير و نماينده كشوري نبايد به شيوه سلطه طلبي دست بدهد و اگر هم خواست به چنين شيوه اي دست بدهد توصيه مي شود كه ضمن دست دادن بايد دست وي را تا حدي كه دست به شكل عمودي و استاندارد قرار بگيرد بايد دست او چرخانده شود.» اين كارشناس روابط بين الملل بيان كرد: »گاهي براي من حسرت بود كه ما اين همه قدرت داريم، اما در مجامع بينالمللي، در مذاكرات، نميتوانيم يا نميخواهيم اين قدرت ها را نمايش بدهيم. شايد آن كاري را كه ميخواهيم و دنبال ميكنيم نشود، اما هميشه از شما يك تصوير قدرتمند خواهند داشت. حتي اگر در روند مذاكره به شما «نه» گفته اند، ولي ترديد خواهند كرد كه چرا به شما پاسخ منفي داده اند و قطعا با خود ميگويند كه شما قدرتمند هستيد.»
واژهها و عبارتهاي مختلف در ادبيات بينالملل، مفهوم، هويت و كاربرد خاص خود را دارند
بيدارمغز با بيان اين كه «واژه ها و عبارت هاي مختلف در ادبيات بينالملل هر كدام مفهوم، هويت و كاربرد خاص خود را دارند، گفت : در بيانيه هاي شوراي امنيت سازمان از عبارات مختلف مانند: «محكوم كرد»، «شديدا محكوم كرد» استفاده مي شود و در برخي از آن ها نيز ميگويند: « سرزنش كرد» و يا «تقبيح كرد» و در بيانيه اي ديگر مي گويند «ابراز انزجار كرد» تمام اين كلمات و عبارت ها در عالم سياست داراي بار معنايي و مفهوم خاصي هستند. در عرصه روابط بين الملل با شناخت هويت عبارتها و كلمات ميتوان به موضع صادركننده بيانيه يا مواضع آن كشور، وزارت خارجه، رياست جمهوري، يا شوراي امنيت يا مجمع عمومي سازمان ملل متحد درقبال موضوع يا مساله كه ورود كرده اند پي برد و آن بيانيه را مورد سنجش قرار داد اين طور نيست كه مي توانيم همينطوري حرفي را بزنيم.
سورمهاي شما را باهوش و مقتدر نشان ميدهد و رنگ بژ ضعيف و كمهوش
اين كارشناس ارشد تشريفات با بيان اين كه «در عرصه بينالملل پوشيدن لباس سورمهاي نشان از هوش و اقتدار يك مقام است؛ توصيه ميشود در مذاكرات با لباس به رنگ «بژ» حاضر نشويد چون كم هوش و ضعيف به نظر مي آييد» ، گفت: وقتي يك مقام با لباس مرتب ظاهر نميشود مردم درباره او نظر ديگري خواهند داشت؛ در مذاكرات و در جلسات و در ميهمانيها به هيچ وجه لباس نامرتب نپوشيد. اگرچه در تشريفات، روانشناسي اصل نيست، اما چون اين نظرات روانشناختي غالب و با معنا است؛ پس بسيار با اهميت است. كارشناسان بررسي كرده اند متوجه شده اند كه آدم هاي باهوش و قدرتمند - فرقي نمي كند صاحبدولت يا بازرگان- لباس سورمهاي ميپوشند.
مردهاي ايراني فقط شب خواستگاري شيكپوش هستند
اين ديپلمات پيشين وزارت امور خارجه تصريح كرد: ظاهر مرتب آدم ها، هويت آنها را نمايش ميدهد؛ به چه صورت ميخواهيد مردم شما را تحويل بگيرند در حاليكه حتي خودتان، خودتان را تحويل نميگيريد، مردهاي ايراني فقط شب خواستگاري خودشان را تحويل ميگيرند و لباس شيك مي پوشند. مرد ايراني هر شغل و جايگاهي داشته باشد خيلي شيك و مرتب به مراسم خواستگاري ميروند. يك مرد يك تاجر، يك كارمند و يك شهروند هر روز بايد (مثل شب خواستگاري) مرتب، شيك و باوقار باشد؛ بايد در جلسات و مذاكرات و در بين مردم، خودتان را متين و باهوش نشان دهيد؛ شيك و زيبا عرضه كنيد تا مقبول باشيد. اين شما هستيد كه با «خوب حرف زدن» و «حرف خوب زدن»، با زبان بدن و رفتارهاي مناسب و مودب مردم را تحويل مي گيريد و مردم نيز شما را تحويل مي گيرند.
خارجشدن از يك مراسم مانند ورود به آن تشريفات و آداب ويژه خود را دارد
بيدارمغز با بيان اين كه «در عرصه ديپلماتيك و روابط بينالملل تكيه و تاكيد ما بر قالبهاي تشريفاتي است» تصريح كرد: كارها با تشريفات شروع ميشود، با تشريفات ادامه پيدا ميكند و با تشريفات هم تمام مي شود. ورود به جلسه مذاكره و يك سالن همايش و مراسم آداب خاص خود را دارد؛ حضور، نشستن و صحبت كردن در يك ميهماني، مذاكره و يك نشست و يا جلسه رسمي هم آداب تشريفاتي مخصوص خودش را دارد؛ حتي خارج شدن از يك مراسم نيز آداب ويژه (خروج از) آن مراسم را دارد.
سخنراني كردن، نگاه كردن، ايستادن، دست دادن، ارائه و بيان يك مطلب، حتي غذا خوردن و ميوه خوردن، نوشيدن و... هر كدام آداب ويژه و تشريفات خاص خود را دارد؛ به طوري كلي هيچ كاري در عرصه بين الملل وجود ندارد كه آداب و شرايط ويژه خودش را نداشته باشد.
*داود نخ كوب نياسر/ همدلي
http://akharinkhabar.ir/analysis