شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : تقويم روز ارتباطات/ تكامل حرفه روزنامه نگاري
یکشنبه، 4 خرداد 1399 - 12:00 کد خبر:23489
در طول اجلاس ناشران روزنامه هاي آمريكايي سهامدار خبرگزاري اسوشييتدپرس كه 22 مي سال 1900 در نيويورك پايان يافت و نتيجه اش اعلام «اسوشييتدپرس» به عنوان يك خبرگزاري غيرانتفاعي تعاوني بود پيشنهادهاي تازه اي مطرح شد كه بعدا شكل تازه اي به سازمان تحريري رسانه ها داد.

شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- در طول اجلاس ناشران روزنامه هاي آمريكايي سهامدار خبرگزاري آسوشيتدپرس كه 22 مي سال 1900 در نيويورك پايان يافت و نتيجه اش اعلام «اسوشييتدپرس» به عنوان يك خبرگزاري غيرانتفاعي تعاوني بود پيشنهادهاي تازه اي مطرح شد كه بعدا شكل تازه اي به سازمان تحريري رسانه ها داد.


اين اجلاس در آن زمان هياتي را براي بررسي كارشناسانه و به صورت ضابطه درآوردن اين پيشنهادها تعيين كرد و از آن پس هر چند سال و گاهي چند دهه يك بار جلسات حرفه اي براي بازبيني اين ضوابط تشكيل مي شود. اين ضوابط و بازبيني ها از دهه 1920 از مرزهاي آمريكا فراتر رفته و جهاني شده اند. از جمله اين ضوابط مدون، منع كاركردن همزمان يك روزنامه نگار درگير در امور خبر (نه مقاله = نظر) در دو روزنامه بود و روزنامه هاي تهران هم از سال 1955 (1334 هجري) آن را پذيرفتند و به اجرا در آوردند كه تا انقلاب سال 1357 دقيقا رعايت مي شد و سختگيري كيهان و اطلاعات در اين زمينه بسيار شديد بود و حتي مبادله خبر ميان خبرنگاران دو روزنامه ممنوع و در صورت مشاهده، هردو خبرنگار اخراج مي شدند. همين جدايي مطلق تحريريه هاي خبري رسانه ها در سراسر جهان و ايجاد رقابت ميان آنها باعث پيشرفتشان شد.


اقدام بعدي اين نشست ها تعريف كردن روزنامه نگار حرفه اي و روزنامه عمومي (حرفه اي) بود. روزنامه نگار حرفه اي به فردي اطلاق شده است كه كار ديگري جز اشتغال در يك رسانه نداشته باشد و معيشت او ـ دست كم حدود هفتاد درصد آن ـ از راه روزنامه نگاري تامين شود. برپايه اين اصل، قانون مطبوعات ايران (قانون وقت) دادن مجوز نشريه را به كارمند دولت ممنوع كرد.


نشست هاي بعدي، در حرفه روزنامه نگاري نهادها و عناوين تازه اي به وجودآورد از جمله روزنامه نگار فري لنس (ناوابسته به يك رسانه، حق التحريري، مستقل). واژه فري لنس از عنواني اقتباس شده است كه در قرون وسطي به مردان سويسي كه داوطلب استخدام در ارتش هر كشوري بودند كه پول بيشتري به آنان پيشنهاد مي كرد.


با رسميت يافتن عنوان روزنامه نگار فري لنس مسئله دادن مطلب به چند رسانه به صورت همزمان حل شد، به اين ترتيب كه روزنامه نگاري كه مي خواهد مطالبش همزمان در جند رسانه انتشار يابد بايد از كسوت استخدامي خارج و فري لنس (حق التحريري) شود. سپس سنديكاهاي توزيع مقالات و ... به وجود آمد. اعضاي سنديكاهاي توزيع مقالات، تحليل ها و سفرنامه هاي ژورناليستي نوشته خودرا به سنديكا مي دهند و سنديكا همانند يك خبرگزاري آنهارا به روزنامه ها و هر رسانه ديگر مي فرستد و براي هركدام كه چاپ كند صورت حساب ارسال مي دارد. ممكن است يك مقاله، همزمان در دهها روزنامه انتشار يابد و .... با اين ترتيبات روزنامه نگار استخدامي يك رسانه (خبرنگار، دبير و سردبير اجرايي) همچنان از كاركردن همزمان در دو و يا چند رسانه ممنوع هستند. ابراز نظر شخصي (به هر صورت؛ مصاحبه، نطق و نوشته) از كار خبر مجزا شده و اعضاي كادر استخدامي تحريريه يك رسانه مي توانند درباره نظر شخصي خود با رسانه هاي ديگر مصاحبه كنند يا آن را بنويسند و بفرستند و يا سخنراني كنند.


در ماه مي 1985 گروهي از روزنامه نگاران كه در جهان از شهرت حرفه اي و بي طرفي برخوردار بودند پارا فراتر نهاده و پس از يك نشست اخطار كردند كه رسانه هاي بزرگ و هركدام به دلايلي توجه خودرا معطوف به حرفها و بازي هاي سياستمداران و اعلاميه ها و مصاحبه هاي از پيش نوشته شده دولتمردان كرده اند و دارند از مردم عادي و مشكلات زندگاني آنان دور مي شوند و ....


اين گروه اين روند را خروج رسانه ها از اصول ژورناليسم و در نتيجه تكاليف اجتماعي خود اعلام داشتند و تاكيد كردند كه ادامه اين روند منجر به آن خواهد شد كه همه فعاليت ها معطوف به اعمال و گفته هاي چند نفر در جهان شود كه اين بزرگ جلوه دادن ها عوارض جهاني مطلوب نخواهد داشت. رسانه ها در آغاز كار به حرفها و كارهاي مردم عادي و دشواري هاي آنان توجه بيشتري نشان مي دادند و اصول روزنامه نگاري بر همين اساس تدوين شده است كه دارد به فراموشي سپرده مي شود.


اين اخطار، ظاهرا پس از نقل وسيع گزارشهاي چند شبكه كه نام «خبري» بر خود نهاده اند و خبرگزاري هاي اصطلاحا «بين المللي» در رسانه هاي همگاني داده شد، زيرا كه اين شبكه ها عمدا و يا به دليل آساني دسترسي، توجه خودرا به اخبار داده شده از سوي منابع دولتي و نيز اظهارات سياستمداران و دولتمردان معطوف كرده بودند و ... كه اين روش تا به امروز (سال 2013 ) كم و بيش ادامه دارد. نقل همين گزارشها كه ابزارهاي غير حرفه اي ازجمله كمپاني هاي سلفون و ... هم آنهارا به مشتركان خود مي رسانند باعث كاهش تيراژ رسانه هاي چاپي و مخاطبان راديو ـ تلويزيونها شده است و راه حل؛ تهيه مطالب اختصاصي و اينوستيگيتيو و جمع آوري نظرات و كشف و انتشار مسائل توصيه شده است.