رصد، بهاره محبي/ نظرسنجيها خلاف مطالب رسانهاي و سياسي جهتگيريهاي خاصي ندارد و ميتواند به رايدهندگاني كه هنوز تصميم خود را نگرفتهاند كمك كند تا تصميم خود را بگيرند. اما در اين ميان نميتوان نقش كليدي رسانهها را ناديده گرفت. رسانهها با برنامههاي سرشار از تفسير، تصوير و نقلقول و همچنين تاكيد بر نتايج نظرسنجيها ميتوانند مدعي پيروزي يك طرف در انتخابات شوند و فضاي رواني رقابت انتخاباتي را به نفع كانديداي مورد حمايت خود تغيير دهند.
..
با نزديك شدن به انتخابات رياستجمهوري آمريكا انتشار نظرسنجيها انتخاباتي شدت بيشتري مي گرفت و ساعتي نبود كه خبر از انتشار يك نظرسنجي و بالا و پايين رفتن محبوبيت يكي از كانديداهاي انتخابات منتشر نشود.
.
آخرين نظرسنجيهاي “واشنگتن پست” و شبكه تلويزيوني “اي بي سي” حاكي از آن بود كه “باراك اوباما”، رئيسجمهوري و كانديداي دموكرات، و “ميت رامني”، كانديداي جمهوريخواهان، در سراسر آمريكا دوشادوش يكديگر حركت ميكنند و در اين حركت پاياپاي، اوباماست كه گاهي از رقيب پيشي ميگيرد. تا پيش از مناظره اول، جمهوريخواهان همواره شكايت ميكردند كه نظرسنجيها دقيق نيست اما وقتي موقعيت رامني در افكار عمومي جهش پيدا كرد و در مواردي از اوباما پيشي گرفت، صداي اعتراض برخي دموكراتها بلند شد. آيا به راستي نظرسنجيها دقيق هستند و ميتوانند نتايج انتخابات را پيشبيني كنند؟
.
سال ۱۹۸۴ ميلادي بود كه روزنامهاي در شيكاگو تيتر زد كه “توماس دويي”، كانديداي جمهوريخواه انتخابات رياستجمهوري، “هري ترومن”، رقيب دموكرات خود را شكست داد چرا كه تمامي نظرسنجيها به اتفاق از شكست ترومن خبر ميدادند اما وقتي گرد و خاك تبليعات انتخاباتي خوابيد و مردم راي خود را به صندوقها ريختند هري ترومن مجددا انتخاب شده بود؛ بنابراين نظرسنجيها اشتباه از آب در آمد و اين احتمالا بهترين نمونه تاريخي از دورهاي است كه نظرسنجيها به خطا رفتند.
.
با اين حال،”فرانك نيوپورت”، رئيس موسسه معتبر نظرسنجي گالوپ در گفتوگو با “بيبيسي” ميگويد: “نظرسنجيها تا حدود زيادي دقيق بودهاند و عموما با همديگر تطبيق ميكنند و در چند سال اخير تصوير خوبي از آنچه قرار است اتفاق بيفتد ارائه كردهاند. البته نظرسنجيها هرگز بينقص نيستند چون مردم ميتوانند تا لحظه آخر نظرشان را عوض كنند اما به طور كلي نظرسنجيها معيار خوبي براي پيشبيني برنده بودهاند.”
.
مسئله ديگري كه درباره نظرسنجيها مطرح ميشود، امكانتاثيرگذاري نظرسنجيها براي آراي رايدهنگان است. از زمان آغاز استفاده از نظرسنجيها، فرضيه و تئوريهاي بسياري درباره صحت و تاثير احتمالي انتشار نظرسنجي بر نحوه راي دادن و رفتار رايدهنده مطرح شده است. مهمترين فرضيهاي كه در رابطه با تاثير نظرسنجيها بر رفتار رايدهنده مطرح شده است، تئوري “اثر ارابه موسيقي[۱]” است كه بر اساس آن، انتشار نتايج نظرسنجيها ميتواند كساني كه هنوز تصميم نگرفتهاند به چه كسي راي دهند را تشويق كند كه به فرد برتر راي بدهند. تئوري ديگري نيز وجود دارد كه كاملا خلاف آن است، بر اساس اين تئوري انتشار نتايج نظرسنجي، حاميان حزب عقبتر را به بيتفاوتي كشانده و انگيزه آنان را براي راي دادن از ميان ميبرد.
.
با اين حال نتايج تحقيقات[۲] در اين باره حاكي از آن است كه نظرسنجيها در وهله نخست، تاثير بسيار كمي بر رفتار رايدهندگان دارند و ميتوانند كاملا بيضرر باشند. تحليلها نشان داده است كه نظرسنجيها خلاف مطالب رسانهاي و سياسي جهتگيريهاي خاصي ندارد و ميتواند به رايدهندگاني كه هنوز تصميم خود را نگرفتهاند كمك كند تا تصميم خود را بگيرند. اما در اين ميان نميتوان نقش كليدي رسانهها را ناديده گرفت. رسانهها با برنامههاي سرشار از تفسير، تصوير و نقلقول و همچنين تاكيد بر نتايج نظرسنجيها ميتوانند مدعي پيروزي يك طرف در انتخابات شوند و فضاي رواني رقابت انتخاباتي را به نفع كانديداي مورد حمايت خود تغيير دهند...
..
[۱] بر اساس اين فرضيه، افراد هنگامي كه متوجه شوند (يا به آنان القا شود) كه ديگران به انديشه آنان معتقدند، احتمال اينكه بدون انديشه آن را بپذيرند، بسيار افزايش مييابد.
[۲] تحقيقات بنياد انتخابات آلمان درباره انتخاباتهاي برگزارشده از ۱۹۷۹ ميلادي ۲۰۰۱٫