شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : ثبت عنوان "روابط عمومي" اولين بار توسط سازمان برنامه صورت گرفت
چهارشنبه، 25 شهریور 1394 - 13:14 کد خبر:18656
پروژه "تاريخ شفاهي روابط عمومي ايران" با مشاركت و همراهي پيشكسوتان، ‌صاحب نظران و انديشمندان اين حوزه در ماه هاي پاياني سال 1393 توسط موسسه كارگزار روابط عمومي كليد خورد و مرحوم استاد كاظم متولي از اولين كساني بود كه در گروه ده نفر اول اين طرح، در تاريخ 21/11/1393 پاي سخنانش نشستيم

4 Ways to Go Beyond the Press Release in a Post Panda World image panda bear 1113tm pic 106 300x199


شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- پروژه "تاريخ شفاهي روابط عمومي ايران" با مشاركت و همراهي پيشكسوتان، ‌صاحب نظران و انديشمندان اين حوزه در ماه هاي پاياني سال 1393 توسط موسسه كارگزار روابط عمومي كليد خورد و مرحوم استاد كاظم متولي از اولين كساني بود كه در گروه ده نفر اول اين طرح، در تاريخ 21/11/1393 پاي سخنانش نشستيم تا ضمن بيان خاطرات و تجربيات خود برايمان از گذشته،‌آغاز و انجام روابط عمومي ايراني بگويد. كاري كه او را خوشحال كرد، اما اين فرصت را نيافت تا حاصل آن را در قالب كتاب هايي كه قرار است تحت عنوان" تاريخ شفاهي روابط عمومي ايران" منتشر شود،‌ ببيند. اينك و به مناسبت درگذشت آن مرحوم فرهيخته بخش هايي از صحبت هاي موثر و ماندگار وي را در اين نوشته با هم مرور مي كنيم.


جزء اولين كساني بودم كه ابلاغ مسئول روابط عمومي گرفتم
. . . زادگاه من شهرستان يزد است كه بيش از 70 سال پيش در آن شهر به دنيا آمدم، دوره دبستان را در همان شهر گذراندم و بعد به تهران كوچ كرديم كه تا سطح ديپلم درتهران درس خواندم و بعد از طي دوره خدمت سربازي و در اوايل دهه 40 شمسي با همان مدرك تحصيلي در وزارت كشور استخدام شدم. آن ايام با تاسيس ادارت روابط عمومي در كشور مصادف شد كه من هم آن زمان رئيس دفتر فرمانداري كرج بودم. آن سال ها برنامه نوين سازمان امور استخدامي كشور پياده شد و به من هم به عنوان مسئول روابط عمومي فرمانداري كرج حكم دادند. اين در حالي بود كه چيزي از روابط عمومي نمي دانستم و بعد متوجه شدم كه در همه ادارات چنين حكمي براي برخي افراد صادر شده است.


اما سال بعد كه دانشكده علوم ارتباطات اجتماعي تاسيس شد من جز اولين دانشجويان شاخه روابط عمومي و تبليغات بودم كه موفق شدم با قبولي در كنكور اين دانشكده به عنوان اولين گروه از دانشجويان روابط عمومي وارد اين رشته شوم و با مباني علمي و تخصصي آن آشنا شوم و ضمن اين كه كارمند وزارت كشور بودم در اين رشته هم به مدت 4 سال تحصيل كردم.
تازه آن موقع بود كه با مفاهيمي مثل ارتباط و مخاطب و مشتري آشنا شدم و البته به طور ذاتي هم به اين رشته و اين حوزه علاقه مند بودم و اين دو موضوع با هم باعث شد كه اين رشته را به طور علمي دنبال كنم و در آن بمانم.


اولين بار سازمان برنامه عنوان روابط عمومي را پيشنهاد كرد
. . . روابط عمومي درايران براي اولين بار در ايران در سال 1327 توسط سازمان برنامه ثبت شد. البته تاسيس سازمان برنامه خودش هم در ايران اتفاق مهمي بود. سازماني كه متولي برنامه و برنامه ريزي در كشور شد و اثرات ارزشمندي هم از خودش به جاي گذاشت. اتفاقا يكي از اشتباهاتي هم كه در كتاب هاي روابط عمومي معاصر ما وجود دارد ايناست كه اين امر را خيلي زود به شركت نفت منتسب مي كنند در صورتي كه ثبت عنوان روابط عمومي توسط سازمان برنامه صورت گرفت و اولين نهاد،‌ دفتر و تشكيلاتي كه نام و عنوان روابط عمومي را از واژه امريكايي (public relation) ترجمه كرد و در برنامه هاي خودش نوشت سازمان برنامه بود كه اين كار در سال 1327 صورت گرفت.


اين موضوع هم اين گونه بود كه وقتي قرار شد تشكيلات مختلف براي وزارتخانه ها و سازمان ها و نهادهاي آن زمان نوشته شود، ‌واحد روابط عمومي را هم در ساختارهاي پيشنهادي خود آوردند و براي اولين بار مقرر شد كه هر سازمان يك اداره روابط عمومي هم داشته باشد،‌ يعني اولين جرقه براي روابط عمومي در برنامه نويسي سازمان برنامه زده شد كه اين موضوع به اين شفافيت از طرف كمتر كسي در حوزه روابط عمومي مطرح شده است ولي من مي گويم تا در تاريخ روابط عمومي ايران بماند.


اين در حالي بود كه تا آن زمان در وزارتخانه هاي ما اداره اي با عنوان اداره مطبوعات وجود داشت و مثلا شركت نفت هم يك اداره مطبوعات داشت،‌ مثل وزارت كشور كه اداره مطبوعات داشت. دكتر حميد نطقي( كه خدايش بيامرزد) اولين كسي بود كه عملا اداره مطبوعات شركت نفت را به روابط عمومي تغيير نام داد و در واقع اولين دفتر روابط عمومي درايران در سال 1330 توسط دكتر نطقي درشركت نفت تشكيل شد. با تشكيل اين دفتر و تسلط و دانشي كه مرحوم دكتر نطقي داشت اين دفتر كمي فعاليت هاي بيشتر ومتفاوت تري نسبت به دفتر مطبوعات انجام داد و كارهايي مانند گفت و گوهاي مطبوعاتي و بازديد هاي رسانه اي را راه انداختند. اتفاقا و عجابا!‌بعد از تاسيس دفتر روابط عمومي در شركت نفت در سال 1330،‌ ده سال طول كشيد و چراغ اين حادثه خاموش بود و ازروابط عمومي و خبري نبود و بقيه سازمان ها،‌نهادها و وزارتخانه ها همان اداره مطبوعات را داشتند و دفتر روابط عمومي شركت نفت براي خودش تك و بي رقيب بود كه اين موضوع تا سال 1345 ادامه داشت.


با ابلاغ سازمان امور استخدامي همه وزارتخانه ها ملزم شدند دفتري با عنوان روابط عمومي داشته باشند
در اين سال باز هم به كوشش و سعي سازمان برنامه، ‌اداره اي با عنوان سازمان امور استخدامي كشور تشكيل شد و سازمان امور استخدامي براي تمامي تشكيلات مملكت،‌ برنامه ساختاري و تشكيلاتي نوشت و براي همه سازمان ها در چارت سازماني آن ها دفتر روابط عمومي گذاشت.


يعني وقتي عنوان روابط عمومي از سوي سازمان برنامه پيشنهاد شد،‌ با ابتكار شخصي دكتر حمميد نطقي كه با اين عنوان آشنا بود و دانش آن را داشت،‌ دفتر روابط عمومي در شركت نفت تاسيس شد،‌ اما سال ها طول كشيد تا سازمان ها و نهادهاي ما اين پيشنهادرا عملياتي كنند و تازه اين موضوع زماني عملي شد كه با ابلاغ سازمان امور استخدامي همه وزارتخانه ها و سازمان ها ملزم شدند در سازمان خود دفتري با عنوان روابط عمومي داشته باشند و اين موج راه افتاد و همه ادارات كشور صاحب روابط عمومي شدند و اين در حالي بود كه كسي چيز زيادي از روابط عمومي نمي دانست. اما يك سال بعد و در سال 1346 اتفاق بزرگي افتاد، ‌و اين اتفاق اثر گذار اين بود كه با مساعي سردمداران روزنامه كيهان آن زمان و مرحوم كاظم معتمد نژاد كه تحصيل كرده فرانسه، روزنامه نگار و روابط عمومي شناس بودند،‌تصميم گرفتند تا مركزي علمي را براي آموزش روزنامه نگاري و روابط عمومي تحت لواي كلي ارتباطات اجتماعي تاسيس كنند. لذا موسسه عالي مطبوعات و روابط عمومي به عنوان يك واحد دانشگاهي پر و پيمان تشكيل شد و اساتيد تراز اول اين حوزه هم تدريس و آموزش در آن را بر عهده گرفتند. در همان سال 1346 هم اولين كنكور موسسه عالي مطبوعات و روابط عمومي برگزار شد كه در دو شاخه روابط عمومي و روزنامه نگاري دانشجو مي گرفت و من هم جز اولين كساني كه در اين كنكور شركت كردم و در حالي كه كارمند وزارت كشور بودم، در رشته روابط عمومي و تبليغات پذيرفته و در سال 1350 از اين موسسه فارغ التحصيل شدم.