شارا - شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران : قتل دست اندركاران نشريات در باغ شاه
جمعه، 3 تیر 1401 - 09:09 کد خبر:11649
قتل دست اندركاران نشريات در باغ شاه (پادگان حرّ) - سختگيري از طريق قانون مطبوعات

شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)-  سوم تيرماه سال 1287 (24 ژوئن 1908)، و يك روز پس از به توپ بسته شدن ساختمان مجلس در ميدان بهارستان و دستگيري برخي نمايندگان پارلمان و اصحاب نشريات و انتقال آنان به باغ شاه (پادگان حر) كه محمد علي شاه قاجار ـ خود نيز به آنجا نقل مكان كرده بود، ميرزاجهانگيرخان شيرازي ناشر صور اسرافيل، همچنين ملك المتكلمين و سلطان العلماي خراساني از دست اندركاران نشريات ديگر در همان محل اعدام شدند. اين اعدامها چند ساعت پيش از صدور فرمان عفو عمومي انجام شده بود. عفو عمومي در پي اخطار سفارت دولت لندن در تهران صورت گرفت كه نقطه ضعف ديگري در تاريخ ايران است. پس از به توپ بسته شدن مجلس در دوم تيرماه 1287، در تهران حكومت نظامي و منع رفت و آمد شبانه برقرار شده بود.


    رويدادهايي كه به دستگيري و ا اعدام ناشران چند روزنامه در ژوئن 1908 در تهران منجر شد باعث شده است كه در ايران، دولت ها در صدور پروانه انتشار روزنامه احتياط كنند و در چارچوب قانون مطبوعات (كه بيشتر كشورها فاقد آن هستند) و از طريق آن به اعمال سختگيري ادامه دهند و بزعم اصحاب نظر، محدودكننده ترين قوانين مطبوعاتي ايران قانون مصوب 1985 (1364 هجري) است كه در زمان نخست وزيري ميرحسين موسوي و وزارت ارشاد محمد خاتمي تدوين شده است. به علاوه، اين قانون توجه لازم به ارتقاء ژورناليسم حرفه اي (پروفوشناليسم) در ايران نكرده كه عامل برقراري تعادل در جامعه است و درنتيجه در ربع قرني كه از عمر اين قانون مي گذرد به روزنامه نگار حرفه اي پروانه انتشار روزنامه (يوميه) داده نشده است. اين قانون، پيش شرط تجربه حرفه اي و استطاعت مالي براي متقاضي پروانه در نظر نگرفته است. همين قانون به گونه اي انشاء شده است كه امكان داده شد چند سال پيش روزنامه دولتي ايران توقيف شود و حدود يك سال در توقيف باقي بماند حال آنكه توقيف فعاليت يك موسسه دولتي به خاطر خطاي مدير و يا كارمند آن (خطاي فرضا «فرد») منطقا قابل قبول نيست و خلاف استاندارد بين المللي و ... است.
    غيبت شرط داشتن سرمايه متقاضي انتشار نشريه در قانون مطبوعات مصوب سال 1364 است كه برخي از صاحبان پروانه به قول روزنامه كيهان آنها را اجاره مي دهند. مشكل ضعف مالي برخي از نشريات سبب تعلل در پرداخت دستمزد اعضاي تحريريه و حق التحريرها و يا متوقف شدن انتشار و بيكارشدن روزنامه نگاران مي شود كه مآلا به صف ناراضيان مي پيوندند. طبق يك تجربه قديمي جهاني، يك فرد چندماه پس از اشتغال به روزنامه نگاري به لحاظ رواني و اشتياق نمي تواند اين پيشه را ترك كند و ناخرسندي ناشي ازبيكارشدن و يا دريافت نكردن حق التحرير از ذهن او خارج نخواهد شد و ....


    قانون مطبوعات مصوب 1364 «سياست مطبوعاتي» ايجاد نكرده است مثلا محدوديت شمار نشريات برحسب جمعيت شهر و كشور و ... و همين ضعف سبب شده است كه در كشور هفتاد ميليوني ايران هر سال سه چهار هزار نفر متقاضي انتشار نشريه شوند كه دهها بار بيش از ظرفيت كشور است. لازم است قبلا با اين متقاضيان مصاحبه شود (همان كاري را كه كميسيون اف سي سي آمريكا در مورد متقاضيان راديو تلويزيون مي كند) كه اگر آيا از ظرفيت بازار و مخاطبان احتمالي اطلاع دارند؟ و اگر براي گفتن حرفشان مي خواهند با تحمل هزينه سنگين روزنامه بدهند كه اين كار راه آسان تري دارد بروند روزنامه آنلاين و وبلاگ بدهند و .... در آمريكا و چندين كشور ديگر، انتشار نشريه نياز به داشتن پروانه ندارد، چرا در اين كشورها كسي نمي رود به دلخواه و بدون توجه به بازار مخاطب، روزنامه بدهد. پايتخت آمريكا و حومه اش (شامل چند شهر) تنها دو روزنامه دارد. در ايران، كمك مالي دولت به نشريات انگيزه ديگري براي هجوم به دريافت پروانه است. دركدام كشور به كسب و كار روزنامه نگاري كمك مالي مي شود؟. بايد توجه شود كه اقتصاد ايران از آغاز دهه 1350 (1970 ميلادي) برپايه نفت است Oil Based Economy ـ درآمدي متزلزل و پايان يافتني.


    چرا همانند ساير كشورها (در آمريكا در رابطه با راديو تلويزيون ها كه غير دولتي هستند) پروانه نشريات را «يكساله» قرار ندادند كه در طول سال قبلي شرايط تغيير نكرده باشد. دهها سال پيش در ايران (پيش از رايگان شدن آموزش و پرورش)، متقاضي تاسيس مدرسه غير دولتي بايد مطابق آيين نامه مربوط ساختمان، ميز و نيمكت ارائه و معلم واجد شرط معرفي مي كرد و به تاييد هيات بازرسان مي رساند تا اجازه شروع كار مي گرفت كه لازم بود اين روش هنگام تدوين قانون مطبوعات سال 1364 منظور مي شد.
    در دهه 1340 دولت وقت ايران با هدف جلوگيري از هدر رفتن منابع (كاغذ، مركب و نيروي انساني) و نيز كنترل آگهي هاي دولتي براي تيراژها نصاب تعيين كرد و هر نشريه كه فروش آن كمتر از نصاب تعيين شده بود تعطيل شد.

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com